Ο Αλέξανδρος Αβρανάς, μετά τον Αργυρό Λέοντα της Βενετίας για την ταινία του «Miss Violence», κάνει μια θεατρική στάση και σκηνοθετεί το σύγχρονο βρετανικό έργο «Gagarin way» του Γκρέγκορι Μπιουρκ. Πρόκειται για ένα έργο πολιτικό με στοιχεία μαύρης κωμωδίας, που πήρε τον τίτλο του από έναν δρόμο αλλά παραπέμπει και στους… Ρώσους. Θέμα του, μια απαγωγή που οργανώνεται από ομάδα τρομοκρατών όχι και τόσο σοβαρών. «Η τρομοκρατία ήταν πάντα ένα θέμα που γοήτευε τους σκηνοθέτες, τους καλλιτέχνες, τα ανοιχτά μυαλά και μου ήταν δύσκολο να το γελοιοποιήσω». Εκ Λαρίσης ορμώμενος, από οικογένεια με αγρότες και αντάρτες, ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει, αλλά τελικά τον κέρδισε το Βερολίνο. Εξαιρετικός συζητητής, που δεν κρύβεται πίσω από τα λόγια του, ο 37χρονος σκηνοθέτης έχει πολλά να πει για την τέχνη του αλλά και για την τέχνη της ζωής.
Θέατρο ή κινηματογράφος;
«Ολα έχουν τις δυσκολίες τους. Και στο σινεμά εγώ κάνω τις πρόβες μου, μόνο που μετά μπαίνει η κάμερα και όλα τα υπόλοιπα. Το θέατρο είναι πιο εύκολο γιατί αφήνεις τους ηθοποιούς να υπάρξουν και μετά την πρεμιέρα ενώ στο σινεμά ακολουθεί όλο το τεχνικό κομμάτι».
Σκηνοθετώντας ηθοποιούς…
«Ο καλός ηθοποιός είναι καλός ηθοποιός. Στον κινηματογράφο υπάρχει η αυταπάτη ότι ο καλός σκηνοθέτης είναι ικανός μέσα από την κάμερα και το μοντάζ να κάνει έναν ηθοποιό καλύτερο. Ισως να μπορεί να τον «κλέψει» σε μια-δυο σκηνές. Αν όμως ο ηθοποιός δεν έχει να δώσει, δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Το ενδιαφέρον για τον ηθοποιό στο θέατρο είναι ότι μετά την πρεμιέρα μπορεί να διατηρήσει τη συνεχόμενη ίντριγκα για τον ρόλο του. Ερμηνευτικά τώρα ο ηθοποιός στο σινεμά, ό,τι κι αν κάνει, πρέπει να κινηθεί μέσα στον ρεαλισμό και αυτό είναι πολύ δύσκολο».
Τι ήταν αυτό που σας άγγιξε στο «Gagarin way»;
«Κατ’ αρχάς είναι πολύ κινηματογραφικό. Πρόκειται για μια συγκέντρωση τεσσάρων διαφορετικών κόσμων: η βία, η Αριστερά ή μάλλον καλύτερα η εργατική Αριστερά, το κατεστημένο και ο τρίτος δρόμος που υποστηρίζει ότι μπορείς να πάρεις τα θετικά από όλα τα συστήματα και να τα ενώσεις. Οπότε είναι μια καλή ευκαιρία να μιλήσουν οι τέσσερις αυτοί κόσμοι».
Υπάρχουν πολλές Αριστερές;
«Δεν υπάρχουν; Αν και για μένα η αριστερή ιδεολογία θα έπρεπε να είναι μία. Πολλά είναι τα πολιτικά της συστήματα. Αναφέρθηκα στην εργατική Αριστερά, την οποία μάλλον εκφράζει το ΚΚΕ, και στο έργο την εκφράζει ένας όχι ιδιαίτερα μορφωμένος, κάποιος που δεν είναι διανοούμενος. Επιπλέον στο «Gagarin» μπαίνει και το θέμα της βίας –η εργατική Αριστερά δεν την αποδέχεται, ενώ την αποδέχονται κάποιες πιο ακραίες…».
Είναι τελικά μία η βία;
«Ναι, εν τέλει η βία είναι μία, αν και σηκώνει πολλή κουβέντα το θέμα. Ωστόσο κάθε φορά εντάσσεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο και αφήνει ερωτηματικά. Στο έργο τίθεται το ερώτημα αν τελικά ξέρουμε την αλήθεια γύρω από τη βία. Από πού πραγματικά προέρχεται η τρομοκρατία; Από την Ακρα Αριστερά ή από αυτούς που καμώνονται ότι είναι η Ακρα Αριστερά; Γιατί, αν πούμε ότι καταλήγει στην τρομοκρατία, αν, τότε γίνεται χειριστικό μέσο κάθε κυβέρνησης».
Και η Ακρα Δεξιά;
«Εκεί κάπου τα όρια είναι λίγο περίεργα. Ακούω σήμερα νέους ανθρώπους να λένε ότι η Ακρα Δεξιά έχει ταυτιστεί με την επανάσταση και ότι οι χρυσαυγίτες είναι σήμερα ό,τι ήταν κάποτε η Ακρα Αριστερά».
Πιστεύετε ότι στην Ελλάδα η τρομοκρατία επανεμφανίζεται;
«Στην Ελλάδα η τρομοκρατία είναι γελοία, είναι αστεία. Αν διαβάσει κανείς τις προκηρύξεις τους, καταλαβαίνει ότι δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Γιατί ζούμε σε μια εποχή χωρίς ιδεολογίες. Ούτε οι πορείες ούτε τα επεισόδια έχουν σήμερα λόγο ύπαρξης».
Ποια είναι σήμερα η επανάσταση;
«Οταν κάθε άτομο πάψει να δείχνει το κακό αλλά αποφασίσει να σταθεί απέναντί του. Οταν αποκτήσει ο καθένας μας ατομική συνείδηση –και μετά να ενωθούμε όλοι. Αμα θελήσει να δει την αλήθεια και να αναλάβει την ευθύνη του απέναντι στην κοινωνία. Αλλά για όλα αυτά χρειάζεται Παιδεία. Και στην Ελλάδα δυστυχώς η Παιδεία έχει τεχνηέντως καταστραφεί. Κάποτε ήταν ζητούμενο να είσαι διανοούμενος, διαβασμένος. Ξέρετε τελικά γιατί σήμερα δεν γίνεται επανάσταση; Γιατί είναι όλοι χρεωμένοι και ελπίζουν να ξεχρεώσουν. Ισως κιόλας γιατί ο λαός δεν έχει πεινάσει αρκετά ακόμη».
Φταίνε οι πολιτικοί;
«Ποιος ψηφίζει τους πολιτικούς; Δεν καταλαβαίνω αυτή την αντίφαση στον Ελληνα που φωνάζει και στις εκλογές ξεχνάει. Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι, αλλά δεν τα φάγαμε όλοι μαζί».
Λείπουν οι εμπνευσμένοι άνθρωποι;
«Οι εμπνευσμένοι άνθρωποι στην Ελλάδα νομίζω ότι δεν έχουν χώρο…».
Το «Gagarin way» είναι ένα πολιτικό έργο;
«Ναι, είναι ένα πολιτικό έργο με πολύ έντονο στοιχείο μαύρης κωμωδίας. Ενας από τους τέσσερις ήρωες, που εκφράζει τη βία, δεν το κάνει για πολιτικούς λόγους αλλά για να νιώσει, αν μπορώ να το πω, ακραίες καταστάσεις και έντονα αισθήματα. Και αυτόν τον ήρωα ο συγγραφέας τον έχει κάνει εξαιρετικά ατακαδόρο και πιο έξυπνο από ό,τι είναι. Γι’ αυτό και εγώ προσπάθησα να κρατήσω μια μεγαλύτερη ισορροπία ανάμεσα στους χαρακτήρες και έκοψα 25 σελίδες. Δεν θέλω να κάνω ένα θέατρο του λόγου αλλά και βιωμάτων επί σκηνής».
Τελικά, όμως, λαμβάνοντας υπόψη και το «Miss Violence», πιστεύετε ότι η βία είναι μέσα στη ζωή μας;
«Πιστεύω ότι οι άνθρωποι όσο περισσότερο καταπιέζονται τόσο μεγαλύτερη ανάγκη για βία έχουν. Και σήμερα η καταπίεση είναι γύρω μας. Είναι ωστόσο πολιτική απόφαση αν θα καταφύγεις στη βία και πάνω απ’ όλα θέμα Παιδείας».
Μήπως η καταπίεση είναι μια καλή δικαιολογία για τη βία;
«Οι κοινωνίες έχουν πολλή βία και η Ελλάδα επίσης. Το θέμα της ταινίας συμβαίνει κατά κόρον. Το ότι έχουμε αποφασίσει ως κοινωνία να μη μιλάμε και να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Ηταν μια περίοδος, όταν κάναμε τα γυρίσματα, που διαβάζαμε στον ελληνικό Τύπο παρόμοια περιστατικά».
Και δεν μιλάμε μόνο για την επαρχία αλλά και για την Αθήνα…
«Το πρόβλημα είναι ότι η Αθήνα αφομοίωσε την επαρχία χωρίς να την αλλάξει. Αρα τα φαινόμενα ήρθαν αυτούσια. Αλλωστε συμβαίνουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα».
Τι σας φοβίζει πιο πολύ απ’ όλα;
«Να μη χάσω την κρίση μου».
Ποιο είναι το θέμα της επόμενης ταινίας σας;
«Ενα ζευγάρι που για να αποκτήσει λεφτά αποφασίζει να κάνει μια δολοφονία…».
Και ποιο θεατρικό έργο θα θέλατε να σκηνοθετήσετε;
«Τους «Ληστές» του Σίλερ».
πότε & πού:
Θέατρο Βασιλάκου (Πλαταιών & Προφ. Δανιήλ 3, Κεραμεικός, τηλ. 210 3470.707).Πρεμιέρα: Παρασκευή 17.1.2014. Παραστάσεις: Τετάρτη 19.00, Πέμπτη και Κυριακή 20.00, Παρασκευή και Σάββατο 21.00. Εισιτήρια: 17, 13, 10 ευρώ. Διάρκεια: 80’.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
«Gagarin way» του Γκρέγκορι Μπιουρκ.
Μετάφραση: Αλέξανδρος Μπαλαμώτης.
Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Αβρανάς.
Σκηνικά – κοστούμια: Ευαγγελία Θεριανού.
Φωτισμοί: Ολυμπία Μυτιληναίου.
Συνεργασία και δραματουργία: Κώστας Περούλης.
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριτίνη Γκόγκα.
Βοηθός σκηνογράφου: Χρυσούλα Κοροβέση.
Παίζουν: Στέφανος Κοσμίδης, Μιχάλης Μουλακάκης, Κώστας Ανταλόπουλος, Μάνος Βακούσης.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
