Κλιμακώνεται η σύγκρουση στην Τουρκία μεταξύ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του ισλαμιστή πρώην ιεροκύρηκα Φετχουλάχ Γκιουλέν. Η διαμάχη αυτή θα αποδυναμώσει τον τούρκο πρωθυπουργό, εκτιμά ο γερμανός ερευνητής Γκίντερ Ζόιφερτ, σε συνέντευξή του που μεταδίδει το ελληνόφωνο τμήμα της Deutsche Welle.
Όμως, τι ακριβώς είναι η οργάνωση αυτή, που θεωρείται τόσο ισχυρή ώστε να απειλεί την υπόσταση του AKP και το μέλλον του Ταγίπ Ερντογάν; «Πρόκειται για μια θρησκευτική κοινότητα με κεντρικό σημείο αναφοράς τον ηγέτη της, ιεροκύρυκα Γκιουλέν. Αντιλαμβάνεται τη θρησκευτική της εκπαίδευση ως κύρια αποστολή της και χαρακτηρίζεται από την ισχυρή βούληση να διαμορφώσει πολιτικά περιεχόμενα», επισημαίνει ο γερμανός ερευνητής στο Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική (SPW) που εδρεύει στο Βερολίνο.
Σε αντίθεση με άλλες ισλαμικές οργανώσεις, δεν περιορίζεται στην συνέχιση της μουσουλμανικής παράδοσης, αλλά επεκτείνεται στην αποκάλυψη του Θεού εντός των φυσικών νόμων. Η στάση αυτή έπεισε τα συντηρητικά μουσουλμανικά στρώματα της τουρκικής κοινωνίας να στέλνουν τα παιδιά τους σε «κοσμικά» σχολεία.
«Η σύγκρουση οφείλεται και στη μοιρασιά του κρατικού πλούτου»
Όπως υπογραμμίζει ο Γκίντερ Ζόιφερτ, «το κίνημα Γκιουλέν δεν αποτελείται μόνο από σχολεία και δημοσίους λειτουργούς αλλά και από επιχειρήσεις. Στελέχη και μέλη της οργάνωσης του Γκιουλέν ασκούν τη δική τους πολιτική στο δημόσιο τομέα, στην αστυνομία, τη δικαιοσύνη, τον στρατό, ακόμη και στο υπουργείο Εσωτερικών, υποστηρίζει ο Γκίντερ Ζόιφερτ. Kαι διευκρινίζει: «Αυτή η πολιτική στοχεύει πρωτίστως στην αποδυνάμωση της κυβέρνησης. Ρίχνουν προειδοποιητικές βολές, καθώς το κίνημα Γκιουλέν αισθάνεται να απειλείται από τον Ερντογάν. Παλαιότερα, κυβέρνηση και Γκιουλέν συνεργάζονταν στενά στον αγώνα για την αποδυνάμωση της κοσμικής ελίτ της χώρας και τον περιορισμό της ισχύος του στρατού».
Η σύγκρουση των δύο πρώην συμμάχων προέκυψε όταν το κίνημα Γκιουλέν επιχείρησε να αυξήσει την επιρροή του στoν κρατικό μηχανισμό. «Tο κίνημα Γκιουλέν δεν αποτελείται μόνο από σχολεία και δημόσιους λειτουργούς, αλλά και από επιχειρήσεις που επιδιώκουν περισσότερα οφέλη από το κράτος. Για παράδειγμα, επιδιώκουν την ανάθεση δημόσιων έργων και κρατικές επιδοτήσεις στο πλαίσιο του εξαγωγικού εμπορίου. Η σύγκρουση λοιπόν αυτή οφείλεται και στη μοιρασιά του πλούτου», υπογραμμίζει ο Γκίντερ Ζόιφερτ
Το σκάνδαλο διαφθοράς πλήττει τώρα τις σχέσεις του με το συντηρητικό μουσουλμανικό κόσμο, που είναι η βάση του. Μολονότι στο ιδεολογικό πεδίο οι δύο αντίπαλοι δεν έχουν διαφορές, έχουν διαφορετικές προτεραιότητες στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και στο κουρδικό. Οι διαφορές αυτές έγιναν αισθητές το 2010, όταν ο «στολίσκος της ελευθερίας» αποτελούμενος κυρίως από τουρκικά πλοία έσπασε τον ισραηλινό ναυτικό αποκλεισμό για να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Η αποστολή δέχθηκε επίθεση από ισραηλινούς στρατιώτες και υπήρξαν θύματα.
«Η Τουρκία επέκρινε έντονα τότε τη συμπεριφορά του Ισραήλ, ωστόσο, ο Γκιουλέν καταδίκασε την πρωτοβουλία των επικεφαλής του στολίσκου, λέγοντας ότι θα έπρεπε να είχε ζητηθεί η άδεια των ισραηλινών Αρχών για τη μεταφορά της βοήθειας στη Γάζα. Το κίνημα Γκιουλέν δεν συμμερίζεται την επικριτική στάση της κυβέρνησης Ερντογάν έναντι του Ισραήλ και των ΗΠΑ», επισημαίνει ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας. Και εκτιμά ότι η σύγκρουση του ΑΚΡ με τον Γκιουλέν θα οδηγήσει στην αποδυνάμωση του Ερντογάν.
«Ήδη οι πρόσφατες αποκαλύψεις των σκανδάλων διαφθοράς έχουν πλήξει το κύρος της τουρκικής κυβέρνησης στο εκλογικό σώμα. Το ΑΚΡ παρουσιαζόταν πάντα ως το κόμμα της καταπολέμησης της διαφθοράς των προηγουμένων κυβερνήσεων. Και σε αυτή τη δημόσια εικόνα όφειλε σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία του», λέει ο ερευνητής, προσθέτοντας ότι μετά τη σύγκρουση του Ερντογάν με τις φιλελεύθερες δυνάμεις της Τουρκίας το περασμένο καλοκαίρι, το σκάνδαλο διαφθοράς πλήττει τώρα τις σχέσεις του με το συντηρητικό μουσουλμανικό κόσμο, που είναι η βάση του.
