Οι κινεζικές επενδύσεις στην Αφρική διοχετεύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε μια ήπειρο την οποία η Δύση έμοιαζε να έχει «ξεγραμμένη». Πόσα από τα χρήματα όμως που σκοπό έχουν να διασφαλίσουν την πρόσβαση στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιφέρειας καταλήγουν στους απλούς κατοίκους της; Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel», απεσταλμένος του οποίου βρέθηκε πριν από λίγο καιρό στην Αφρική, αυτός ο πακτωλός χρημάτων φαίνεται να διχάζει τους καθημερινούς ανθρώπους –δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιμετωπίζουν με μεγάλη δυσπιστία τους κινέζους επενδυτές στις χώρες τους.
«Τα πάντα είναι όπως πάντα: σειρές από ετοιμόρροπα σπίτια, διαβρωμένες πόρτες με περίτεχνα σκαλίσματα, χωματόδρομοι με λακκούβες, ψαρόβαρκες που σαπίζουν στην ακρογιαλιά, και μέσα σε όλα αυτά ένα πέτρινο φρούριο που κατασκευάστηκε από τους γερμανούς κατακτητές στο Μπαγκαμόγιο, μια ήσυχη παραθαλάσσια πόλη της Τανζανίας» γράφει το «Spiegel».
Το Μπαγκαμόγιο ήταν η πρωτεύουσα της Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής από το 1888 ως το 1891. «Τίποτε πια δεν θα είναι το ίδιο στο Μπαγκαμόγιο, γιατί τώρα οι νέοι ηγεμόνες του κόσμου, οι Κινέζοι, έρχονται» λέει η Μαρί Σάμπα, μια 65χρονη δημοσιογράφος και ακτιβίστρια που προωθεί την ένταξη της πόλης στον κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Αυτό δεν θα είναι ωστόσο εφικτό αν η Μπαγκαμόγιο χαθεί στο τσουνάμι των επενδύσεων και της ανάπτυξης.
Την περασμένη άνοιξη η πόλη βρέθηκε στο επίκεντρο των διεθνών επιχειρηματικών νέων, όταν περισσότερες από 400 εφημερίδες διεθνώς έγραψαν ότι η Κίνα επένδυσε περίπου 9 δισ. δολάρια για ένα λιμάνι 15 χλμ. νότια της πόλης και επίσης σχεδίαζε τη δημιουργία μιας ειδικής οικονομικής ζώνης στην ενδοχώρα πίσω από το λιμάνι. Οι κινέζοι επενδυτές διαλαλούν ότι οι εργασίες τους μόνο καλό κάνουν στη φτωχή αυτή αφρικανική χώρα.
Ανθρακας, σίδηρος, τρόφιμα και πετρέλαιο
«Η Κίνα, η οικονομική υπερδύναμη της Ασίας, είναι πεινασμένη για πλουτοπαραγωγικές πηγές, ενέργεια, τρόφιμα και αγορές για τα προϊόντα της. Η Αφρική μπορεί να τα προσφέρει όλα: περίπου το 40% των παγκόσμιων φυσικών πόρων, 60% ακαλλιέργητης γεωργικής γης, 1 δισεκατομμύριο άνθρωπους με αυξανόμενη αγοραστική δύναμη και έναν δυνάμει στρατό χαμηλόμισθων εργατών» αναφέρει το ρεπορτάζ του «Spiegel».
Η Τανζανία συγκεκριμένα είναι κομβικής σημασίας για τις κινεζικές επενδύσεις στην Αφρική. Το 2011 μια μεγάλη κινεζική εταιρεία επένδυσε περίπου 3 δισ. δολάρια σε ανθρακωρυχεία και ορυχεία εξόρυξης σιδηρομεταλλευμάτων.
Η Κίνα επίσης έχει βάλει στο μάτι και τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου ανοιχτά των ακτών της Τανζανίας: η Εθνική Κινεζική Εταιρεία Πετρελαίου κατασκευάζει έναν αγωγό 532 χλμ. από το λιμάνι της Μτβάρα, στη Νοτιοανατολική Τανζανία, ως το Νταρ ες Σαλάμ. Οταν ολοκληρωθεί, τα φορτηγά πλοία που βρίσκονται στο νέο λιμάνι του Μπαγκαμόγιο θα φορτώνουν υγροποιημένο φυσικό αέριο, που ψύχεται στους -164 βαθμούς Κελσίου, και θα το μεταφέρουν στην Απω Ανατολή.
Από το ίδιο λιμάνι θα εξάγονται σιδηρομεταλλεύματα και αγροτικά προϊόντα από την Τανζανία, τη Ζάμπια και το Κονγκό. Λέγεται ότι οι Κινέζοι σχεδιάζουν επίσης την κατασκευή μιας ναυτικής βάσης προκειμένου να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους στον Ινδικό Ωκεανό.
«Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Στο παρελθόν ελεφαντόδοντο και σκλάβοι εξάγονταν από το Μπαγκαμόγιο. Σήμερα είναι φυσικοί πόροι» τονίζει η Σάμπα.
2.000 κινεζικές επιχειρήσεις
Υπολογίζεται ότι στην Υποσαχάρια Αφρική λειτουργούν αυτή τη στιγμή περισσότερες από 2.000 κινεζικές επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται περίπου 1 εκατομμύριο Κινέζοι. Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Center for Global Development (Κέντρο για την Παγκόσμια Ανάπτυξη) εκτιμά ότι μεταξύ του 2001 και του 2011 η Κίνα προσέφερε περίπου 90 εκατ. δολάρια σε βοήθεια προς την Αφρική, για περίπου 1.673 έργα.
«Ωστόσο είναι δύσκολο να πει κανείς πού τελειώνουν οι κερδοσκοπικές επενδύσεις και πού ξεκινούν τα αλτρουιστικά κίνητρα» γράφει το «Spiegel». Οπως σχολίασε στο γερμανικό περιοδικό ο Λαμίντο Σανούσι, επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Νιγηρίας, «πίσω από τις ενέργειες της Κίνας στην αφρικανική ήπειρο κρύβεται ένα στίγμα αποικιοκρατίας».
Ο σενεγαλέζος διανοούμενος Αντάμα Γκάγε προειδοποιεί για ένα «δεύτερο κύμα κατακτήσεων» στην αφρικανική ήπειρο. Μάλιστα κατηγορεί τους Κινέζους ότι καλλιεργούν μια «κουλτούρα που θυμίζει απαρτχάιντ» μέσω του κοινωνικού διαχωρισμού.
Ο Γκόντγουν Νιέλο, γεωλόγος και σύμβουλος της κυβέρνησης της Τανζανίας, λέει χαρακτηριστικά: «Μια μικρή κλίκα πλουτίζει, ενώ η μάζα παραμένει φτωχή. Είναι η κατάρα της ευημερίας που προέρχεται από τους φυσικούς πόρους».
Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 18 Δεκεμβρίου 2013
HeliosPlus
