ελληνική λογοτεχνία: Εικόνες από το μέλλον της κρίσης

Ανεργος και χρεωμένος, σεξουαλικά ανίκανος, διαβητικός, ξενοφοβικός, αγαθιάρης και μεγαλομανής, ερωτόληπτος και θρησκόληπτος, ενοχικός και αδύναμος.

Μάκης Τσίτας
Μάρτυς μου ο Θεός
Εκδόσεις Κίχλη, 2013,
σελ. 269, τιμή 15 ευρώ

Ανεργος και χρεωμένος, σεξουαλικά ανίκανος, διαβητικός, ξενοφοβικός, αγαθιάρης και μεγαλομανής, ερωτόληπτος και θρησκόληπτος, ενοχικός και αδύναμος. Ο Χρυσοβαλάντης Χ., ο πρωταγωνιστής του πρώτου μυθιστορήματος του διηγηματογράφου και συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας Μάκη Τσίτα, ζει δύο ζωές. Η φαντασία του πλάθει όνειρα: να σπουδάσει βυζαντινή μουσική και να τραγουδήσει στη Λυρική Σκηνή, να εκδώσει τους στίχους του, να παντρευτεί μια καλή κοπέλα και να καλοπερνά μαζί της κάπου στο Παρίσι ή στο Λονδίνο. Στην καθημερινότητά του τον κυνηγούν οι τράπεζες, έχει να φροντίσει τον άρρωστο πατέρα και τη φιλάσθενη μικρή αδελφή, η Ευμορφία, η Ρωρώ και οι άλλες γυναίκες που επιθύμησε τον εκμεταλλεύθηκαν, οι Αλβανοί τού πήραν τις δουλειές, οι φίλοι τον παράτησαν. Σε μια δυτική συνοικία της προολυμπιακής Αθήνας ο πρώην λιθογράφος και τέως θαμώνας των πορνείων συχνάζει τώρα σε εκκλησίες, μοναστήρια και σε γραφεία ψυχιάτρων. Μετανοεί για μια κακόγουστη ζωή και ορκίζεται –«μάρτυς μου ο Θεός» –ότι θα αλλάξει ρότα. Ο λόγος του αποσπασματικός, νευρώδης, εξομολογητικός, ένα ταξίδι στο παρελθόν σε πρώτο πρόσωπο. Ο Τσίτας περιγράφει τη ζωή σε ένα λούμπεν περιβάλλον, πίσω από τα φώτα της ζωής των προνομιούχων, ένα περιβάλλον που το φωτίζουν οι προβολείς των μεταμεσονύκτιων ριάλιτι, τα οποία κάποτε μας φαίνονταν κωμικά. Το μυθιστόρημα αποδίδει σαν ακτινογραφία αλάνθαστη την ελληνική παθογένεια, τα προεόρτια της παρούσας κατάστασης: το πλαστικό χρήμα και οι φουσκωμένες κάρτες, η ζωή έξω από τις δυνάμεις μας, η υποκρισία μιας άνετης, λαμπερής ζωής ήταν το «αβγό του φιδιού» από το οποίο ξεπήδησαν η σημερινή ανέχεια, η ξενοφοβία και ο ρατσισμός, η απογοήτευση. Γραμμένο πριν από την κρίση, το μυθιστόρημα είναι ένα από τα δείγματα της ετοιμότητας της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής και της προφητικής διαθεσιμότητάς της στα μηνύματα των καιρών.

Η Φακίνου μάς παρηγορεί
Η συγγραφέας δίνει παραμυθητικές διαστάσεις σε μια ρεαλιστική ιστορία

Ευγενία Φακίνου
Πλανόδιοι θεριστές
Εκδόσεις Καστανιώτη,
σελ. 250, τιμή 15 ευρώ

Αφηγήτρια εγνωσμένων ικανοτήτων, η Ευγενία Φακίνου θα στήσει στους Πλανόδιους θεριστές μια ευφάνταστη πλοκή με συχνές, πλην κάθε άλλο παρά εντυπωσιοθηρικές ανατροπές της δράσης. Μια υποψήφια μάνα θα καταφύγει σε έναν μικρό τόπο, δοκιμάζοντας να αφήσει πίσω της την ανεργία και τις πικρές οικογενειακές μνήμες. Εκεί θα μπορέσει να κοιτάξει αλλιώς το παρελθόν της και θα ζήσει μια καινούργια, εντελώς διαφορετική ζωή. Η Φακίνου θα προσδώσει στη ρεαλιστική της ιστορία μια παραμυθητική διάσταση, μιλώντας για τη δυνατότητα της αλληλεγγύης και της συνεύρεσης σε μια εποχή ρημαγμένη από την υλική φθορά και την ηθική αποθάρρυνση. Και θα πετύχει κάτι τέτοιο χωρίς να υποπέσει ούτε προς στιγμήν στον διδακτισμό και στη χρηστομάθεια.

Παλιοί και νέοι

Κώστας Μαυρουδής
Η αθανασία των σκύλων
Εκδόσεις Πόλις, 2013,
σελ. 216, τιμή 14 ευρώ

Οι σκύλοι έχουν ηλικία πολύ μεγαλύτερη από τον βιολογικό κύκλο της ζωής τους: αν τους έχουμε κανακέψει και αγαπήσει, θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μας. Ο Κώστας Μαυρουδής γράφει για τους σκύλους, αποφεύγοντας τη γλυκερή συναισθηματολογία της ζωοφιλίας. Η συμπεριφορά των σκύλων που πρωταγωνιστούν στις σελίδες του δεν λειτουργεί ως εύκολη μεταφορά για τα ανθρώπινα. Αποτελεί, αντιθέτως, προϊόν ευαίσθητης και επισταμένης παρατήρησης.

Αύγουστος Κορτώ
Το βιβλίο της Κατερίνας
Εκδόσεις Πατάκη, 2013,
σελ. 252, τιμή 12,70 ευρώ

Μια αυτοβογραφική αφήγηση με θέμα τη ζωή μιας γυναίκας που χτυπήθηκε ανεπανόρθωτα από την κατάθλιψη. Ο Αύγουστος Κορτώ μιλάει για τη δύσκολη σχέση με τη μητέρα του: ένα οδυνηρό οικογενειακό χρονικό που καταφέρνει εν τέλει να θεραπεύσει το υιικό τραύμα: το αίσθημα της διάλυσης και της καταστροφής θα αντικατασταθεί από την αγκίστρωση στη δύναμη της ζωής και στη χαρά της δημιουργίας.

Σώτη Τριανταφύλλου
Σπάνιες γαίες
Εκδόσεις Πατάκη, 2013,
σελ. 318, τιμή 15 ευρώ

Ενα μυθιστόρημα για τα οικογενειακά και τα πολιτικά δεινά ενός εδαφολόγου (ο οποίος είναι και κλόουν) επί σταλινισμού. Η Σώτη Τριανταφύλλου παραπέμπει στην παράδοση της ρωσικής και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας που μιλάνε για τα πάθη τα οποία επιφύλαξε τόσο στους εχθρούς όσο και στους ορκισμένους απολογητές του ο σοβιετικός κομμουνισμός. Η συγγραφέας εισάγει στο κείμενό της ένα στοιχείο παρωδίας που εξανθρωπίζει τις καταστάσεις του.

Τηλέμαχος Κώτσιας
Κώδικας τιμής
Εκδόσεις Ψυχογιός, 2013,
σελ. 275, τιμή 14,40 ευρώ

Ενα μυθιστόρημα για τον νόμο της βεντέτας (τον Κανόνα του Λεκ Ντουκαγκίνι) στους ορεινούς όγκους της Βόρειας Αλβανίας: το υποψήφιο θύμα κλείνεται στο σπίτι του ως την ώρα που οι εκδικητές θα αδράξουν κάποια ευκαιρία για να το ξετρυπώσουν και να πάρουν πίσω το αίμα τους. Το φονικό παιχνίδι ξεκινά από τα αλβανικά χωριά, για να καταλήξει σε ένα ξέφρενο κυνηγητό στην Ελλάδα.

Κώστας Καλφόπουλος
Καρρέ-καρρέ και άλλα διηγήματα (2012-1980)
Εκδόσεις Αγρα, 2013,
σελ. 157, τιμή 10 ευρώ

Οκτώ διηγήματα που καλύπτουν μία τριακονταετία. Ο Κώστας Καλφόπουλος, τον οποίο έχουμε γνωρίσει ως αστυνομικό συγγραφέα, γράφει για το ποδόσφαιρο, για τη δικτατορία των συνταγματαρχών και για τον αστυνόμο Μπέκα, αλλά και για την πολιτική, τις φοιτητικές συνελεύσεις, τον στρατό, την τρέλα και τον έρωτα, χρησιμοποιώντας έναν μονίμως χαμηλόφωνο τόνο. Επανερχόμενα σκηνικά της δράσης, η Ελλάδα και η Γερμανία.

Μαριλένα Παπαϊωάννου
Νικήτας Δέλτα
Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2013,
σελ. 157, τιμή 10 ευρώ

Περιήγηση στις μεγάλες καμπές του ελληνικού 20ού αιώνα (στις πιο σκληρές εποχές του) με τα μάτια ενός άσημου, καθημερινού παρατηρητή: όταν τα θραύσματα της Ιστορίας σφηνώνονται στην ατομική συνείδηση, συντονίζοντας το βήμα της με τις επιταγές του καιρού. Η Μαριλένα Παπαϊωάννου (γεν. 1982) κάνει το ντεμπούτο της στην πεζογραφία με ένα μυθιστόρημα το οποίο έχει χτίσει με ξεχωριστή μαστοριά.

Αχιλλέας Κυριακίδης
360
Εκδόσεις Πατάκη, 2013,
σελ. 62, τιμή 5,50 ευρώ

Ο συγγραφέας φτιάχνει μια παρτιτούρα πάνω στην οποία θα μπορέσει να συνθέσει τα πιο διαφορετικά μοτίβα, αντλώντας την έμπνευσή του από ένα ευρύ σώμα λογοτεχνικών, μουσικών, εικαστικών και κινηματογραφικών αναφορών. Μεταφραστής του Μπόρχες, ο Αχιλλέας Κυριακίδης ξέρει καλά την τέχνη της μεταμφίεσης και των αποκρύψεων, γράφοντας ένα βιβλίο που χάρη στον παιγνιώδη χαρακτήρα του μπορεί αίφνης να αγγίξει τους πλέον απρόσμενους αναγνώστες.

Λευτέρης Καλοσπύρος
Η μοναδική οικογένεια
Εκδόσεις Πόλις, 2013,
σελ.309, τιμή 14 ευρώ

Το πρώτο μυθιστόρημα του Λευτέρη Καλοσπύρου (γεν. 1980) συνιστά μια προχωρημένη άσκηση μεταμοντερνισμού. Δεν πρόκειται μόνο για την ανεύρετη λογοτεχνική αλήθεια και τα παραπλανητικά παιχνίδια των αντικατοπτρισμών, που κρύβονται σε όλα τα κεφάλαια του βιβλίου, αλλά και για την εγγενή αδυναμία από την οποία υποφέρει ο πρωταγωνιστής. Παραμένοντας ανίκανος να συλλάβει και να εκφράσει έστω και ένα μικρό κομμάτι της πραγματικότητας, βάζει σε σκληρή δοκιμασία το Εγώ και την ταυτότητά του.

Ζέτα Κουντούρη
Πίστωση χρόνου
Εκδόσεις Κέδρος, 2013,
σελ. 165, τιμή 12 ευρώ

Μια συνεχή μάχη με τον χρόνο καλούνται να δώσουν οι ήρωες της Ζέτας Κουντούρη στο καινούργιο βιβλίο της: μια μάχη που θα συνδέσει τις διαφορετικές τύχες τους και θα τους υποχρεώσει να ταξιδέψουν ξανά και ξανά στο παρελθόν με μοναδικό σκοπό να φωτίσουν τις αδιάγνωστες πτυχές της ως τώρα διαδρομής τους. Ενα βιβλίο βασισμένο σε μια μυθοπλασία με πολλαπλά μυστικά και πλήθος δυσεπίλυτα αινίγματα, που θα επιβάλουν και μια σειρά από αιφνιδιαστικές ανατροπές.

Κωστής Γκιμοσούλης
Δυο μήνες στην αποθήκη.
Με εννιά σχέδια του συγγραφέα
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013,
σελ. 86, τιμή 9,59 ευρώ

Τα ιδιαίτερα σύντομα κομμάτια που απαρτίζουν το βιβλίο του Κωστή Γκιμοσούλη είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης περιπέτειας υγείας: μια ασθένεια που θα κρατήσει πολύ και θα δοκιμάσει τα όρια αντοχής του αρρώστου, χωρίς μολοντούτο να χάσει το θάρρος του και να εγκαταλειφθεί στη δύναμη της επιμονής της. Στο τέλος θα διασωθούν τα πιο σημαντικά: το όνειρο και ο έρωτας.

Αλέξανδρος Κυπριώτης
Μ’ ένα καλά ακονισμένο μαχαίρι.
Ιστορίες ανθρώπων
Εκδόσεις Ινδικτος, 2013,
σελ. 73, τιμή 8 ευρώ

Στην πρώτη πεζογραφική προσπάθειά του ο Αλέξανδρος Κυπριώτης θα κινήσει τους ανθρώπους του σε ασφυκτικά κλειστούς χώρους φροντίζοντας να τους αφαιρέσει ακόμη και το όνομά τους. Ο συγγραφέας θα προικίσει τους ήρωές του μόνο με έναν στανικό, νευρωτικό λόγο: έναν λόγο εγκλωβισμένο στις επαναλήψεις και στις εμμονές του, οι οποίες θα πολτοποιήσουν τον νου και θα ρημάξουν το σώμα τους.

Μιχάλης Φακίνος
Λευκή ευθεία γραμμή
Εκδόσεις Κέδρος, 2013,
σελ. 201, τιμή 12 ευρώ

Μια σκοτεινή πολιτεία η οποία έχει παραδοθεί στις φλόγες, ένας ήρωας που περιπλανιέται μακριά από την πόλη χαμένος στις ατραπούς της μνήμης του δίχως να μπορεί να αναγνωρίσει την ταυτότητά του κι ένας απόκοσμος τόπος στον οποίο εκτελούνται καταναγκαστικές εργασίες χωρίς κανένα σκοπό και νόημα. Χωρίς να αλλάζει το στυλ της γραφής του, ο Φακίνος εικονογραφεί στο καινούργιο βιβλίο του ένα βαριά απειλητικό τοπίο το οποίο παραπέμπει στον αλληγορικό κόσμο του Κάφκα και στις μεγάλες λογοτεχνικές δυστοπίες του 20ού αιώνα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.