Εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης μέσα σε ένα φυσικό και όχι αστικό περιβάλλον φαίνεται πως έχουν «καλωδιώσει» έτσι τον ανθρώπινο εγκέφαλο, ώστε ενστικτωδώς, ακόμα και σήμερα, να προτιμά τη γαλήνη της εξοχής παρά τη σύγχυση των πόλεων, σύμφωνα με μελέτη βρετανών ψυχολόγων που φέρνει στο φως της δημοσιότητας η εφημερίδα Independent. Η νέα μελέτη έρχεται να προστεθεί σε άλλες που δείχνουν ότι τα φυσικά περιβάλλοντα ασκούν θετική επίδραση στη σωματική και ψυχική – νοητική υγεία των ανθρώπων.

Η απεικόνιση

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Ίαν Φράμπτον του Πανεπιστημίου Έξετερ, χρησιμοποίησαν μαγνητική απεικόνιση του εγκεφάλου για να καταγράψουν τη νευρωνική δραστηριότητα μιας ομάδας εθελοντών που έβλεπαν είτε ειδυλλιακά τοπία στη φύση, είτε εικόνες από τη ζωή σε μια μεγαλούπολη.

Η έρευνα έδειξε ότι η περιοχή του ανθρώπινου εγκέφαλου που σχετίζεται με τη γαλήνια ηρεμία, ενεργοποιείται αυθόρμητα πολύ γρήγορα στη θέα της εξοχής και ενός αγροτικού τοπίου. Αντίθετα, στη θέα ενός αστικού περιβάλλοντος, δραστηριοποιείται -και μάλιστα με σημαντική καθυστέρηση- η εγκεφαλική περιοχή που εμπλέκεται στην επεξεργασία των πολύπλοκων οπτικών ερεθισμάτων, καθώς ο άνθρωπος προσπαθεί να ξεδιαλύνει τις ακριβώς βλέπει στο οπτικό πεδίο του.

Όπως εξηγεί ο Δρ Φράμπτον, «όταν ο εγκέφαλος κοιτάζει αστικά περιβάλλοντα, αναγκάζεται να κάνει πολλή δουλειά γιατί δεν ξέρει τι είναι αυτό που βλέπει. Ο εγκέφαλος δεν έχει μια άμεση και φυσική αντίδραση κι έτσι πρέπει να κάνει πυρετώδεις επεξεργασίες, οπότε, καθώς αναρωτιέται ‘Τι ακριβώς βλέπω;’, ενεργοποιείται το τμήμα του που ασχολείται με την οπτική πολυπλοκότητα. Ακόμα κι αν κάποιος έχει ζήσει στην πόλη όλη τη ζωή του, φαίνεται πως ο εγκέφαλός του συνεχίζει να μην ξέρει απόλυτα τι να κάνει με αυτές τις πληροφορίες, με αποτέλεσμα να καταφεύγει στην οπτική επεξεργασία».

Η ήπια αντίδραση

Ο βρετανός ψυχολόγος επισημαίνει πως οι αγροτικές εικόνες της υπαίθρου παράγουν μια «πολύ πιο ήπια» αντίδραση σε ένα τελείως διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου. «Δημιουργείται μια πολύ μικρότερη αντίδραση στο στεφανιαίο σύστημα, μια πολύ αρχαιότερη εξελικτικά περιοχή του εγκεφάλου, την οποία οι άνθρωποι μοιράζονται με τις μαϊμούδες και τους πιθήκους». Μάλιστα, αυτή η διαφορά αντίδρασης του εγκεφάλου δεν φαίνεται να είναι αισθητικής φύσης, αφού, όπως έδειξαν τα πειράματα, λαμβάνει χώρα ακόμα κι όταν οι άνθρωποι βλέπουν είτε πολύ ωραία αστικά περιβάλλοντα, είτε πολύ βαρετές εξοχές.

Ο καθηγητής Μάικλ Ντεπλέτζ, που επίσης συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα, σχολιάζει πως οι κάτοικοι των πόλεων, βαθιά μέσα τους, μπορεί να υποφέρουν όπως τα ζώα που είναι αιχμάλωτα σε κλουβιά. Είναι ενδεικτικό, λέει, ότι η μαζική μετακίνηση των ανθρώπων από την ύπαιθρο στις πόλεις έχει συνοδευθεί από «μια απίστευτη αύξηση της κατάθλιψης και των διαταραχών συμπεριφοράς». Η αιτία είναι ότι «έχουμε παραμελήσει τη σχέση που τα ανθρώπινα όντα έχουν με το (φυσικό) περιβάλλον τους και το πόσο ισχυρά συνδεδεμένοι είμαστε με αυτό».