«Fast track» εγκρίσεις για ευκολότερες και ταχύτερες ομαδικές απολύσεις, αλλά και νέες «ιδέες» για περικοπές στις συντάξεις και μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών θέτουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με το υπουργείο Εργασίας τα κλιμάκια της τρόικας.

Οι επικεφαλής του υπουργείου «βομβαρδίζονται» από «μοντέλα» και «ιδέες» μέτρων, τα οποία ωστόσο έχουν ως «κοινό παρονομαστή» το ίδιο πράγμα: την πλήρη ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας και την περαιτέρω περικοπή των παροχών τους ασφαλιστικού συστήματος ώστε να εξοικονομηθούν πόροι.
Την εβδομάδα που πέρασε «έκλεψε τις εντυπώσεις» η πρόταση των τεχνοκρατών της τρόικας για εισαγωγή στη χώρας μας του μοντέλου ασφάλισης της Αυστραλίας. Πρόκειται για ένα ασφαλιστικό σύστημα, οι παροχές του οποίου εξαρτώνται από την ηλικία, τα έτη ασφάλισης, την οικογενειακή κατάσταση αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία του ασφαλισμένου (!!!).
Το υπουργείο διέψευσε το ενδεχόμενο συζήτησης αυτού του συστήματος, αλλά είναι σαφές ότι η πρόταση ετέθη από τους εκπροσώπους των δανειστών.
Το άλλο θέμα που απασχολεί έντονα τις διαπραγματεύσεις αφορά τις ομαδικές απολύσεις και την υιοθέτηση ενός νέου «ελαστικότερου» καθεστώτος. Η αλλαγή του σημερινού συστήματος αποτελεί ψηφισμένη μνημονιακή υποχρέωση της χώρας, αλλά οι προσεγγίσεις των δύο μερών γύρω από τις αναγκαίες αλλαγές είναι διαφορετικές. Η τρόικα επιμένει στην αύξηση του ποσοστού των επιτρεπόμενων απολύσεων (σήμερα είναι 5%), αλλά και στην άρση της δυνατότητας βέτο, που έχει ο υπουργός Εργασίας κατά την έγκριση αιτήσεων επιχειρήσεων που επιθυμούν υψηλότερα ποσοστά απολύσεων.
Τι συζητεί η κυβέρνηση

Η κυβέρνηση συζητεί την αλλαγή μόνο του τρόπου έγκρισης των ομαδικών απολύσεων και την απεμπλοκή του εκάστοτε υπουργού από τη συγκεκριμένη διαδικασία.
Στο τραπέζι των συζητήσεων έχουν τεθεί επιπλέον μέτρα όπως οι περικοπές των «ευγενών» συντάξεων, οι μειώσεις εισφορών σε ΙΚΑ αλλά και σε ταμεία ΔΕΚΟ, τραπεζών και οι περικοπές των παροχών στον ΟΑΕΕ.
Οι μειώσεις στις συντάξεις των ευγενών ταμείων (ΔΕΚΟ τραπεζών), η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα ίδια ταμεία, η εφαρμογή της σταδιακής μείωσης των εργοδοτικών εισφορών υπέρ του ΙΚΑ και των τραπεζικών ταμείων και η κατάργηση των εσόδων πολλών ταμείων από φόρους υπέρ τρίτων, είναι μερικά από τα μέτρα που ζητούν –επιμόνως –να ληφθούν οι εκπρόσωποι των δανειστών.
Απώλειες από τις εισφορές

Οι μειώσεις στις εργοδοτικές εισφορές θα προκαλέσουν επιπλέον απώλειες εσόδων της τάξεως του 1 δισ. στα επόμενα τρία έτη, ενώ απώλειες 2 δισ. ετησίως αναμένεται να προκαλέσει η κατάργηση λεγόμενων φόρων υπέρ τρίτων με τους οποίους χρηματοδοτούνται πολλά ασφαλιστικά ταμεία.

Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης επιμένει ότι τα μέτρα νοικοκυρέματος του συστήματος που περιλαμβάνονται στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο, σε συνδυασμό με την –υπό έγκριση –ρύθμιση χρεών προς τα Ταμεία θα καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό και θα αποφευχθούν οι νέες περικοπές κύριων συντάξεων.

Ωστόσο τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας έχουν διαφορετική προσέγγιση και επιμένουν ότι η λήψη νέων μέτρων είναι αναπόφευκτη.
Τα μέτρα που έχουν πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων περιλαμβάνουν τα εξής:
1. Μείωση των κύριων συντάξεων των λεγόμενων ευγενών ταμείων της τάξεως του 8% – 10%. Ταυτοχρόνως αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τις περιπτώσεις των ασφαλισμένων όπου ισχύουν όρια χαμηλότερα από τα γενικά όρια, τα οποία έχουν προσδιορισθεί στο 62ο έτος της ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης και στο 67ο έτος όταν τα έτη ασφάλισης είναι λιγότερα.
2. Καθιέρωση ενιαίων εισφορών που αφορούν το σύνολο των ασφαλισμένων. Δηλαδή κατάργηση των ειδικών διατάξεων που διατηρούνταν μετά την ένταξη –παραδείγματος χάριν –των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ και οι οποίες προέβλεπαν διαφορετικές εισφορές και διαφορετικές παροχές. Οι ενιαίες εισφορές θα ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους ανά ταμείο κύριας ασφάλισης. Η μείωση φθάνει τις 10 ποσοστιαίες μονάδες στα ειδικά ταμεία που θα εξομοιωθούν με τις εισφορές του ΙΚΑ, γεγονός που θα προκαλέσει ετήσιες απώλειες 100 εκατομμυρίων.
3. Μείωση των εργοδοτικών εισφορών του ΙΚΑ κατά 3,9% σταδιακά ως το 2016, αρχής γενομένης από το 2014 η οποία θα προκαλέσει απώλειες εσόδων ύψους 1 δισ. ευρώ ετησίως για τα ασφαλιστικά ταμεία και ως εκ τούτου θα πρέπει να αναζητηθούν ισοδύναμα μέτρα.
4. Κρίσιμη είναι η οικονομική κατάσταση και στον ΟΑΕΕ . Η κυβέρνηση αποφάσισε να μην εφαρμόσει την εισφορά 2 τοις χιλίοις στον τζίρο των επιχειρήσεων για την ενίσχυση του ταμείου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κενό 600 εκατ. ευρώ τη διετία 2013 και 2014, το οποίο η τρόικα πιέζει να καλυφθεί με ισοδύναμα μέτρα. Ενα από τα σενάρια μέτρων που εξετάζονται είναι η περικοπή της βασικής σύνταξης των ασφαλισμένων στον παλαιό ταμείο ΤΕΒΕ, που φθάνει τα 220 ευρώ.
Πώς λειτουργεί το μοντέλο της Αυστραλίας
  • Συντάξεις πολλών «ταχυτήτων» προβλέπει το μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης που εφαρμόζεται στην Αυστραλία. Το χορηγούμενο ποσό εξαρτάται από την ηλικία, τα έτη ασφάλισης, την οικογενειακή κατάσταση αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία του ασφαλισμένου.
  • Ενδεικτικά αναφέρεται ότι λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματά του, η αξία αυτοκινήτων, σκαφών ή άλλων περιουσιακών του στοιχείων, το κατά πόσο έχει μερίδιο σε αγρόκτημα, επιχείρηση ή καταπίστευμα, αλλά και τα ακίνητα που διαθέτει εκτός από το σπίτι στο οποίο διαμένει.
  • Ο συνταξιούχος λαμβάνει μια κρατική σύνταξη (πρώτος πυλώνας), με συμπληρωματική υποχρεωτική συνταξιοδοτική ασφάλιση προκαθορισμένων εισφορών (δεύτερος πυλώνας) και προαιρετική ασφάλιση (τρίτος πυλώνας).
  • Πάντως το υπουργείο Εργασίας με ανακοίνωσή του διέψευσε ότι έχουν τεθεί ανάλογες προτάσεις, τις οποίες χαρακτήρισε «εκτός πραγματικότητας».
Μνημονιακή υποχρέωση της χώρας η άρση του υπουργικού βέτο
Προ των πυλών βρίσκεται η αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος των ομαδικών απολύσεων, κατόπιν πιέσεων της τρόικας, καθώς το μέτρο αυτό αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της χώρας μας.
Οι αλλαγές επικεντρώνονται στην άρση της δυνατότητας που δίνει ο νόμος στον υπουργό Εργασίας να μην εγκρίνει τις ομαδικές απολύσεις. Μάλιστα υπάρχουν πιέσεις ώστε να μηναπαιτείται καν η έγκριση του εκάστοτευπουργού.
Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρας σε πρόσφατη συνέντευξή του, σημειώνοντας ότι «είναι υποχρέωση της χώρας στην οποία έχουμε συμφωνήσει» και πως «είμαστε όμως η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που ο υπουργός Εργασίας έχει βέτο στις συλλογικές απολύσεις».
Ωστόσο δεν είναι απολύτως σαφές αν οι πιέσεις της τρόικας αφορούν την αλλαγή του τρόπου έγκρισης των ομαδικών απολύσεων ή και το ποσοστό (σήμερα είναι 5%) των ομαδικών απολύσεων που επιτρέπεται να πραγματοποιεί η επιχείρηση κάθε μήνα.
Η κυβέρνηση φαίνεται να συζητεί την αλλαγή του καθεστώτος, αλλά διαφωνεί σε οποιαδήποτε αλλαγή του ποσοστού των νόμιμων απολύσεων. Μέχρι ώρας ο υπουργός Εργασίας κ. Ι. Βρούτσης έχει ζητήσει από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας τη σύνταξη μελέτης γύρω από το καθεστώς ομαδικών απολύσεων που ισχύει στις ευρωπαϊκές χώρες, πριν καταλήξει στις τελικές του αποφάσεις.
Σύμφωνα με το πρώτο σχέδιο αλλαγών που έχει εκπονήσει το υπουργείο Εργασίας οι επιχειρήσεις που βρίσκονται στη διαδικασία αναδιοργάνωσης, θα μπορούν να πραγματοποιούν ευκολότερα ομαδικές απολύσεις με το νέο καθεστώς.
Η τρόικα ζητά να μην απαιτείται έγκριση των ομαδικών απολύσεων από τον υπουργό Εργασίας ή τον περιφερειάρχη όπως ορίζει το νομικό πλαίσιο της χώρας, ειδικά στην περίπτωση αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων. Επίσης να καταργηθεί το δικαίωμα του εκάστοτε υπουργού Εργασίας να αναπέμψει (να μην επικυρώσει ασκώντας βέτο) τις ομαδικές απολύσεις.
Η έγκριση των απολύσεων θα παραπέμπεται στον Οργανισμό Μεσολάβησης (ΟΜΕΔ) ήσε ομάδα εμπειρογνωμόνων, αφού θα έχει προηγηθεί αναλυτική πρόταση από τον εργοδότη (όπου θα καταγράφονται τα οικονομικά δεδομένα, ο αριθμός των εργαζομένων που θα απολυθούν κ.ά.). Στις προτάσεις που συζητώνται περιλαμβάνεται και το ενδεχόμενο κατά την έγκριση των απολύσεων να τίθεται «ρήτρα επαναπρόσληψης» των απολυμένων κατά προτεραιότητα,εφόσον η επιχείρηση αυξήσει μελλοντικά τις θέσεις εργασίας.
Σημειώνεται πως σήμερα τα όρια των ομαδικών απολύσεων είναι τα εξής: επιτρέπεται η απόλυση έως έξι εργαζομένων σε επιχειρήσεις που απασχολούν 20-150 άτομα. Και ποσοστό 5% του προσωπικού και μέχρι 30 άτομα κάθε ημερολογιακό μήνα σε επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 εργαζομένους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ