Τα ρομπότ θα πάρουν τις δουλειές μας;

Οι μηχανές θα έχουν καταλάβει τα γραφεία μας προτού καλά-καλά τελειώσει η δεκαετία που διανύουμε. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει βρετανός ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη ο οποίος προβλέπει ότι ως το 2018 τα ρομπότ θα εξασκούν επαγγέλματα τα οποία ως τώρα θεωρούσαμε ότι είναι καθαρά «ανθρώπινα». Αν πιστέψουμε τις προβλέψεις του, υπάλληλοι γραφείων, γραμματείς, πωλητές, ασφαλιστές αλλά και διοικητικοί υπάλληλοι θα πρέπει να αρχίσουν να ψάχνουν για άλλο αντικείμενο εργασίας.

Ταχύτερη πρόοδος

Οι δυσοίωνες για το ανθρώπινο επαγγελματικό μέλλον προβλέψεις έγιναν από τον Αντριου Αντερσον, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης Celaton, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη βρετανική εφημερίδα «Daily Mail». Οπως δήλωσε ο βρετανός ειδικός, η εταιρεία του προχώρησε σε μια αξιολόγηση όλων των επιτευγμάτων που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Το συμπέρασμά της είναι ότι η αντικατάσταση των ανθρώπων από τις μηχανές στον χώρο εργασίας θα έρθει νωρίτερα από ό,τι πιστευόταν –για την ακρίβεια θεωρείται ότι θα συντελεστεί μέσα στην επόμενη πενταετία, καθώς η πρόοδος που σημειώνεται στην τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ ταχύτερη από το αναμενόμενο.

Η πιο εντυπωσιακή πλευρά των προβλέψεων που προέκυψαν από την αξιολόγηση της Celaton είναι ότι αυτές δεν αφορούν την «εισβολή» των μηχανών στις όχι και τόσο απαιτητικές από άποψη δεξιοτήτων «μηχανικές» δουλειές –αυτό άλλωστε είναι κάτι που ήδη έχει συμβεί σε σημαντικό βαθμό στη βιομηχανική παραγωγή και στον στρατιωτικό τομέα. Αντιθέτως φαίνονται να «ανεβάζουν» το επίπεδο των ρομπότ σε επαγγέλματα τα οποία απαιτούν έναν βαθμό συλλογιστικής και σκέψης. «Φοβάμαι ότι πλέον είναι πραγματικότητα το γεγονός ότι οι περισσότεροι υπάλληλοι γραφείου θα εξαφανιστούν» ανέφερε ο κ. Αντερσον. «Αυτό βεβαίως έχει τεράστιες επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας, όμως συνεχώς σημειώνεται πρόοδος και η τεχνητή νοημοσύνη έχει πλέον εξελιχθεί τόσο ώστε να μπορεί να σκέφτεται και να μαθαίνει σαν άνθρωπος».

Μηχανές που σκέφτονται σαν άνθρωποι

Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν πλέον να εκτελέσουν αυτόματα και γρήγορα πολλές εργασίες που για τον άνθρωπο απαιτούν αρκετή δουλειά και κόπο ενώ ορισμένα πιο τελευταία μοντέλα μπορούν ακόμη και να λαμβάνουν αποφάσεις τις οποίες ως τώρα θεωρούσαμε αποκλειστικά ανθρώπινες. «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διαβάσει και να κατανοήσει το νόημα ολόκληρων εγγράφων μαθαίνοντας μοτίβα λέξεων και φράσεων. Αυτή η ικανότητα μάθησης –και μάλιστα μάθησης ως φυσικής συνέπειας της επεξεργασίας των εγγράφων –ελαχιστοποιεί την ανάγκη υπαλλήλων γραφείου για να εκτελέσουν ορισμένα επαναλαμβανόμενα καθήκοντα» τόνισε. «Το δε γεγονός ότι μια μηχανή μπορεί όχι μόνο να εκτελέσει τα καθήκοντα αυτού του είδους αλλά και να μαθαίνει διαρκώς να τα εκτελεί καλύτερα και ταχύτερα σημαίνει ότι οι υπάλληλοι γραφείου δεν είναι πλέον απαραίτητοι σε αριθμό τόσο τεράστιο όσο ήταν κάποτε». Για παράδειγμα, όπως εξήγησε ο ειδικός, μια μηχανή μπορεί να ξεχωρίσει τις «διπλές» αιτήσεις που γίνονται προς τις ασφαλιστικές εταιρείες αναγνωρίζοντας αμέσως ότι έχει ξαναδεί έναν αριθμό τηλεφώνου ή μια διεύθυνση –κάτι που ένας άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει με τέτοια ευκολία. Επιπλέον, και πιο σημαντικό, όταν υπάρχει ανάγκη ανθρώπινης παρέμβασης, η μηχανή μπορεί να μάθει από αυτήν διευρύνοντας και βελτιώνοντας τις επιδόσεις της.

Ηλεκτρονικοί πωλητές

Αν και τα λεγόμενα του κ. Αντερσον μπορεί για κάποιους να φαίνονται ότι ανήκουν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, αυτό που περιγράφει συμβαίνει ήδη σε έναν βαθμό στο Διαδίκτυο: αρκετές εταιρείες που πραγματοποιούν πωλήσεις online χρησιμοποιούν αυτόματα συστήματα εξυπηρέτησης πελατών. Στις αρχές του χρόνου άλλωστε η IBM έδωσε «προαγωγή» σε έναν υπερυπολογιστή της ονόματι Watson μετατρέποντάς τον σε ρομποτικό κέντρο υποδοχής του τμήματος εξυπηρέτησης πελατών. Το σύστημα συλλέγει δεδομένα σχετικά με τους πελάτες και φροντίζει να δίνει τις απαντήσεις που ταιριάζουν καλύτερα στην κάθε περίπτωση. Στη συνέχεια ο Watson εξατομικεύει τις απαντήσεις του με βάση την εταιρεία και το είδος του πελάτη ώστε να είναι «προετοιμασμένoς» και για ενδεχόμενες μελλοντικές κλήσεις.

Από την πλευρά τους, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Μπίλεφελντ ανέπτυξαν ένα ρομπότ το οποίο φιλοδοξεί να κάνει καριέρα σε ένα από τα κατ’ εξοχήν επαγγέλματα που απαιτούν την ανθρώπινη επαφή και την προσωπική σχέση –αυτό του μπάρμαν. Το όνομα αυτού Joint Action in Multimodal Embodied Systems ή, πιο «φιλικά», JAMES. Ακόμη και αν ο JAMES των ερευνητών του Μπίλεφελντ δεν κατορθώσει ποτέ να γίνει απλώς… Τζέιμς και να κερδίσει τη συμπάθεια και τις εξομολογήσεις των πελατών ενός μπαρ, ο κ. Αντερσον είναι πεπεισμένος ότι τα ρομπότ «αλλάζουν το παιχνίδι» στην αγορά εργασίας. Η επόμενη πενταετία θα δείξει αν έχει δίκιο.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 21 Νοεμβρίου 2013