Ήδη από τις αρχές Νοεμβρίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συστήσει ειδική επιτροπή για να αξιολογήσει την τρόικα, διερευνώντας λάθη, παραλείψεις, ευθύνες. Θα είναι η πρώτη φορά που αξιολογούνται δημοσίως οι ίδιοι οι «αξιολογητές».
Η σχετική πρωτοβουλία είχε ξεκινήσει από τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες, αλλά βρίσκει πλέον υποστηρικτές και σε άλλους πολιτικούς χώρους.
Ο Φρανκ Ένγκελ, ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος από το Λουξεμβούργο, ελληνομαθής και γνώστης της Ελλάδας, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Την περασμένη εβδομάδα ήμουν στην Αθήνα και, για παράδειγμα, ένας πρώην υπουργός μου έλεγε ότι όταν ήρθαν από την τρόικα να ελέγξουν το υπουργείο του, υπήρχαν γενικοί διευθυντές της Κομισιόν που δεν γνώριζαν καν τη νομική βάση της διαδικασίας. Νομίζω ότι πρέπει να τα εξετάσουμε αυτά τα θέματα. Από κει και πέρα βλέπουμε ότι από την αρχή της αποστολής της η τρόικα έχει πέσει έξω σε όλες τις προβλέψεις για τα οικονομικά μεγέθη και αυτό επίσης είναι κάτι που πρέπει να εξετάσουμε» δηλώνει ο Ένγκελ στην Deutsche Welle.
Ιδιαίτερη θέρμη στην αυστηρή αξιολόγηση της τρόικας δείχνει ο επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στο Στρασβούργο, Χάνες Σβόμποντα. Η στήριξή του είχε εκφραστεί παράλληλα με τις προσδοκίες για αλλαγή γραμμής στο Βερολίνο μετά τις γερμανικές εκλογές και υπό την πίεση των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι αναμένεται να συμμετάσχουν στον «μεγάλο συνασπισμό» υπό την Άνγκελα Μέρκελ.
Ο ρόλος των Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία
Ωστόσο, ανεπιβεβαίωτες εκτιμήσεις των τελευταίων ημερών θέλουν τους Σοσιαλδημοκράτες να προσεγγίζουν την αυστηρή γραμμή της Άνγκελα Μέρκελ.
Αλλά δεν θα ήταν αντιφατικό οι Σοσιαλδημοκράτες στο Στρασβούργο να καταδικάζουν την πολιτική λιτότητας και την ίδια στιγμή οι Σοσιαλδημοκράτες στο Βερολίνο να την επιδιώκουν; Μία απάντηση από τον Χάνες Σβόμποντα: «Θα ήθελα πολύ να αποχωρήσει η τρόικα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα εφαρμοστεί κανένα πρόγραμμα περικοπών ή μεταρρυθμίσεων. Ξέρω ότι κάποιες δηλώσεις που έκανα είχαν δεχθεί κριτική από Σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία, γιατί είναι μία χώρα ιδιαίτερα προσανατολισμένη στη δημοσιονομική σταθερότητα. Πιστεύω, όμως, ότι θα έχουμε -πρέπει να έχουμε- αλλαγές στη γερμανική πολιτική. Το είχε εξαγγείλει ο Στάινμπρουκ προεκλογικά και νομίζω ότι η νέα κυβέρνηση θα αλλάξει την πολιτική της, ίσως όχι αμέσως, αλλά συν τω χρόνω» υποστηρίζει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής.
Τις δικές της προτάσεις για την αξιολόγηση της τρόικας θα διατυπώσει η Ευρωπαϊκή Αριστερά, όπως δηλώνει ο Γερμανός ευρωβουλευτής Γιούργκεν Κλούτε: «Το πρώτο ζητούμενο είναι με ποια νομική βάση δραστηριοποιείται και επεμβαίνει στα κράτη-μέλη. Το δεύτερο ερώτημα αφορά τη μεθοδολογία της, αν δηλαδή είναι η ενδεδειγμένη για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Και το τρίτο ερώτημα είναι αν είναι σωστό για την τρόικα να εφαρμόζει την ίδια συνταγή λιτότητας σε όλες τις χώρες αδιακρίτως. Με αυτά τα θέματα θα ασχοληθούμε και έχουμε ήδη αρχίσει τη σχετική έρευνα».
Η «επόμενη μέρα» του μνημονίου
Τα συμπεράσματα της αξιολόγησης θα ανακοινωθούν τον Απρίλιο του 2014, δηλαδή λίγο πριν τις ευρωεκλογές. Αυτό σημαίνει ότι το ζήτημα της Ελλάδας και των άλλων «χωρών της κρίσης» θα κυριαρχήσει στην προεκλογική συζήτηση. Σημαίνει, όμως, και κάτι άλλο: ότι τα συμπεράσματα έρχονται κατόπιν εορτής, καθώς τον Απρίλιο ούτως ή άλλως εκπνέει το μνημόνιο, αποχωρεί η τρόικα και τερματίζεται η χρηματοδότηση της Ελλάδας -σύμφωνα τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής συμπεφωνημένα.
Αλλά όπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής Φρανκ Ένγκελ, «το τρέχον πρόγραμμα βοήθειας εκπνέει, ωστόσο θα πρέπει να ακολουθήσει ένα νέο πρόγραμμα βοήθειας, γιατί αλλιώς η Ελλάδα θα συντριβεί. Δεν είναι μυστικό αυτό. Είναι εντελώς απίθανη η επιστροφή στις αγορές μέσα στο 2014 και θεωρώ επίσης απίθανο να επιτευχθούν ρυθμοί ανάπτυξης που θα έπειθαν τις αγορές».
Από την πλευρά του ο επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, Χάνες Σβόμποντα υποστηρίζει ότι ο ίδιος επιθυμούσε να συσταθεί νωρίτερα η επιτροπή αξιολόγησης για την τρόικα, αλλά προσέκρουσε σε αντιρρήσεις άλλων πολιτικών ομάδων. Ο Αυστριακός ευρωβουλευτής δεν κάνει συγκεκριμένες προβλέψεις για μελλοντικό πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα, επισημαίνει όμως ότι η αξιολόγηση που γίνεται στην τρόικα θα οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον.
«Είναι σαφές ότι θα αντλήσουμε διδάγματα για μελλοντικές παρόμοιες περιπτώσεις, οι οποίες ελπίζουμε βέβαια να μην προκύψουν. Αλλά αν προκύψουν, δεν μπορούμε να τις αντιμετωπίζουμε με τον ισοπεδωτικό τρόπο που εφαρμόζει η τρόικα. Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στις χώρες της κρίσης» λέει ο Χάνες Σβόμποντα στην Deutsche Welle.
