Ένα χιλιόμετρο κάτω από τον παρθένο πάγο της Δυτικής Ανταρκτικής, μια νέα απειλή σιγοβράζει. Οι σεισμολόγοι μόλις επιβεβαίωσαν την ύπαρξη τουλάχιστον ενός ενεργού ηφαιστείου σε μια ήπειρο που θεωρούνταν κάποτε γεωλογικά νεκρή. Το ανησυχητικό είναι ότι ενδεχόμενη έκρηξη θα μπορούσε να επιταχύνει το λιώσιμο των πάγων και να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των θαλασσών σε όλο τον κόσμο.
Τα παγωμένα ηφαίστεια
Στην Ανταρκτική υπάρχουν αρκετά νεκρά ηφαίστεια που ξεπροβάλλουν από τον πάγο, από τα οποία το γνωστότερο είναι το Όρος Έρεβος. Υπάρχουν όμως και μικρότερα ηφαίστεια που κρύβονται κάτω από το λευκό κάλυμμα.
Στην περιοχή Μέρι Μπερντ Λαντ της Δυτικής Ανταρκτικής, προηγούμενες μελέτες είχαν αποκαλύψει την ύπαρξη μιας σειράς νεκρών ηφαιστείων, των οποίων οι ηλικίες μειώνονται καθώς προχωρά κανείς προς το νότο. Τα ηφαίστεια αυτά, από τα οποία το νεότερο έχει ηλικία ενός εκατ. ετών, πιστεύεται ότι σχηματίστηκαν καθώς η ήπειρος της Ανταρκτικής κυλούσε πάνω από έναν γιγάντιο θάλαμο μάγματος.
Τα νέα δεδομένα δείχνουν ότι η διαδικασία δεν έχει σταματήσει σε αυτή την περιοχή της Δυτικής Ανταρκτικής που ονομάζεται. Λίγο νοτιότερα από το νεότερο γνωστό ηφαίστειο εκδηλώνονται σεισμοί που δεν μπορεί παρά να προέρχονται από ένα ακόμα νεότερο, ενεργό ηφαίστειο, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «Nature Geoscience».
Η ανακάλυψη
Η ομάδα της Αμάντα Λάου, σεισμολόγου στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, αξιοποίησε δεδομένα από σεισμογράφους που εγκαταστάθηκαν στον πάγο πριν από περίπου μια τετραετία. Τα όργανα κατέγραψαν δύο σμήνη μικροσεισμών, τον Ιανουάριο του 2010 και τον Μάρτιο του 2011, τα οποία εκδηλώθηκαν σε μεγάλο βάθος, 25 έως 40 χιλιόμετρα, και δεν μπορούσαν επομένως να οφείλονταν σε μετατοπίσεις του πάγου. Επιπλέον, τα σεισμικά κύματα είχαν πολύ μικρή συχνότητα, 2 με 4 Hertz, ένδειξη ότι δεν προέρχονταν από σεισμούς αλλά από μάγμα που σιγοβράζει.
Και οι υποψίες των ερευνητών έγιναν βεβαιότητα όταν τα ραντάρ αποκάλυψαν ένα στρώμα τέφρας κάτω από τον πάγο, εκτιμώμενης ηλικίας 8.000 ετών. Επιπλέον, η ηφαιστειακή δραστηριότητα έδειχνε να προέρχεται από ένα εξόγκωμα του υποκείμενου εδάφους το οποίο δεν αποκλείεται να είναι ο κώνος ενός σχετικά νέου ηφαιστείου.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το πότε θα μπορούσε να εκραγεί το ηφαίστειο ή το πόσο ισχυρή θα ήταν η έκρηξη. Ακόμα όμως και αν η ενεργοποίηση του ηφαιστείου δεν ήταν αρκετή για να λιώσει τον πάγο μέχρι την επιφάνεια, θα μπορούσε να δημιουργήσει ποτάμια νερού που κυλούν κάτω από τους παγετώνες και δρουν σαν λιπαντικό που επιταχύνει τη ροή τους προς τη θάλασσα. «Δεν νομίζω ότι θα προκαλούσε κατάρρευση του καλύμματος πάγου της Ανταρκτικής, θα ήταν όμως αισθητό» εκτιμά η Δρ Λάου.
