Σεξουαλική παρενόχληση, υψηλά ποσοστά ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, αύξηση της βίας και του ισλαμιστικού αισθήματος μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης συνθέτουν το σκηνικό στην Αίγυπτο δίνοντάς της τον τίτλο της χειρότερης χώρας του αραβικού κόσμου για μία γυναίκα, σύμφωνα με ψηφοφορία που πραγματοποίησαν ειδικοί σε θέματα φύλου, η οποία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Thomson Reuters.
Οι μεροληπτικοί νόμοι εις βάρος των γυναικών και η αύξηση των κρουσμάτων διακίνησης ανθρώπων έχουν επίσης συμβάλλει στο να εξασφαλίσει η Αίγυπτος την τελευταία θέση στη λίστα με τις 22 αραβικές χώρες, διαπιστώνει η έρευνα.
Παρά τις ελπίδες ότι οι γυναίκες θα ευνοούνταν από την Αραβική Άνοιξη, είναι τελικά οι μεγάλες ηττημένες, καθώς οι λαϊκές εξεγέρσεις έχουν προκαλέσει συγκρούσεις, αστάθεια, εκτοπισμό και αύξηση των ισλαμιστικών οργανώσεων σε πολλές περιοχές της χώρες, επισημαίνουν οι ειδικοί.
«Απομακρύναμε τον Μουμπάρακ από το προεδρικό μέγαρο, αλλά πρέπει να απομακρύνουμε και τον Μουμπάρακ που κατοικεί στο μυαλό μας και στις κρεβατοκάμαρές μας» δήλωσε η αιγύπτια αρθρογράφος, Μόνα Ελταχάουι, αναφερόμενη στον δικτάτορα της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ.
«Όπως δείχνουν τα αρνητικά συμπεράσματα της δημοσκόπησης, εμείς οι γυναίκες χρειαζόμαστε μία διπλή επανάσταση, μία εναντίον των διαφόρων δικτατόρων που έχουν καταστρέψει τις χώρες μας και μία κατά του τοξικού συνδυασμού πολιτισμού και θρησκείας που καταστρέφει τις ζωές μας ως γυναικών», σχολίασε η ίδια.
Η τρίτη ετήσια δημοσκόπηση του Ιδρύματος για τα δικαιώματα των γυναικών παρέχει μία λεπτομερή εικόνα της κατάστασης των δικαιωμάτων των γυναικών στον αραβικό κόσμο τρία χρόνια μετά τα γεγονότα του 2011 και την ώρα που ο εμφύλιος στη Συρία απειλεί με εξάπλωση των συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή.
Το Ιράκ βρίσκεται στη δεύτερη χειρότερη θέση της κατάταξης και ακολουθούν η Σαουδική Αραβία, η Συρία και η Υεμένη.
Οι Κομόρες, όπου οι γυναίκες κατέχουν το 20% των υπουργικών θέσεων και διατηρούν το σπίτι ή την γη μετά το διαζύγιο, έρχονται πρώτες στη λίστα ακολουθούμενες από το Ομάν, το Κουβέιτ, την Ιορδανία και το Κατάρ.
Στη δημοσκόπηση, η οποία διενεργήθηκε από τον φιλανθρωπικό βραχίονα του Thomson Reuters, συμμετείχαν 336 ειδικοί σε θέματα ισότητας των δύο φύλων τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Διενεργήθηκε σε 21 χώρες του Αραβικού Συνδέσμου και στη Συρία, η οποία υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Αραβικού Συνδέσμου αλλά διαγράφηκε το 2011.
Οι ερωτήσεις βασίστηκαν στους όρους της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη όλων των μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW), την οποία 19 αραβικές χώρες έχουν υπογράψει ή επικυρώσει.
Η δημοσκόπηση αξιολόγησε τα κρούσματα βίας κατά των γυναικών, τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή, την μεταχείριση των γυναικών μέσα στην οικογένεια, την ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία και την αντιμετώπιση ως προς τον ρόλο των γυναικών στην πολιτική και στην οικονομία.
Σεξουαλική παρενόχληση
Η Αίγυπτος διαθέτει κακές επιδόσεις σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες. Οι γυναίκες κατείχαν κεντρικό ρόλο στη λαϊκή εξέγερση στη χώρα, αλλά οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η αυξανόμενη επιρροή των ισλαμιστών -με αποκορύφωμα την εκλογή του ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μόρσι στην προεδρία- αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα για τα δικαιώματα των γυναικών.
Έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες τον Απρίλιο ανέφερε ότι το 99,3% των γυναικών και κοριτσιών πέφτουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης στην Αίγυπτο.
Η οργάνωση Human Rights Watch (Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) αναφέρει ότι 91 γυναίκες βιάστηκαν ή δέχτηκαν σεξουαλική επίθεση σε κοινή θέα, στην πλατεία Ταχρίρ, τον Ιούνιο στην διάρκεια της κλιμάκωσης των διαμαρτυριών κατά του Μόρσι.
Επίσης καταγράφηκαν υψηλά ποσοστά γάμου δια της βίας και διακίνησης ανθρώπων.
Ο ακρωτηριασμός των γυναικών γεννητικών οργάνων είναι ενδημικό φαινόμενο στην Αίγυπτο, όπου το 91% των γυναικών και κοριτσιών -συνολικά 27,2 εκατομμύρια- υποβάλλονται σε κλειτοριδεκτομή, σύμφωνα με την UNICEF. Μόνο το Τζιμπουτί έχει υψηλότερα ποσοστά (93%).
Στο Ιράκ, οι ελευθερίες των γυναικών έχουν μειωθεί από την εισβολή των αμερικανικών δυνάμεων το 2003 και την ανατροπή του Σαντάμ Χουσέιν, όπως προκύπτει από τη δημοσκόπηση.
Μία δεκαετία αστάθειας και συγκρούσεων έχει επηρεάσει δυσανάλογα τις γυναίκες. Η ενδοοικογενειακή βία και η πορνεία έχουν αυξηθεί, ο αναλφαβητισμός αυξήθηκε δραματικά και έως και 10% των γυναικών -1,6 εκατομμύριο- έμειναν χήρες και ευάλωτες, σύμφωνα με την οργάνωση Refugees International.
Εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες που έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους και κατά μήκος των συνόρων είναι εύκολο να πέσουν θύματα διακίνησης ανθρώπων, απαγωγών και βιασμών, υποστηρίζει η υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ.
Η Σαουδική Αραβία -τρίτη χειρότερη στην κατάταξη- παραμένει η μοναδική χώρα που απαγορεύει στις γυναίκες να οδηγούν.
Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις που προώθησε ο βασιλιάς Αμπντάλα πρόσφεραν περισσότερες εργασιακές ευκαιρίες στις γυναίκες και μεγαλύτερο δημόσιο λόγο.
Οι γυναίκες ως όπλα πολέμου
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία είχε καταλυτική επίδραση για τη θέση των γυναικών, τόσο στο σπίτι όσο και στους καταυλισμούς προσφύγων, όπου καταγράφονται περιστατικά με γάμους παιδιών, διακίνηση ανθρώπων και σεξουαλική βία, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι οι δυνάμεις του προέδρου Άσαντ έχουν βάλει στο στόχαστρό τους γυναίκες τις οποίες βιάζουν και βασανίζουν, ενώ οι σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές τους έχουν αποστερήσει τα δικαιώματα στα εδάφη που τελούν υπό τον έλεγχό τους.
Η δημοσκόπηση, πάντως, παρουσιάζει μία μεικτή εικόνα ως προς τα δικαιώματα των γυναικών σε άλλες χώρες της Αραβικής Άνοιξης.
Μαζί με τη Συρία, όλες οι χώρες μέλη του Αραβικού Συνδέσμου, με εξαίρεση τη Σομαλία και το Σουδάν, έχουν υπογράψει ή επικυρώσει την CEDAW. Επιπλέον, ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς συμβολικά επικύρωσε την Σύμβαση εκ μέρους της Παλαιστινιακής Αρχής και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η προστασία που παρέχει στις γυναίκες η Σύμβαση είναι επιφανειακή.
Οι χώρες μέλη της μπορούν να εγείρουν αντιρρήσεις απέναντι σε ό,τι θεωρούν ότι είναι αντίθετο προς την σαρία (ισλαμικός νόμος), τον οικογενειακό κώδικα μίας χώρας ή σε οποιαδήποτε εθνική νομοθεσία.
