Μετά τους ετήσιους κύκλους διαλέξεων αρχιτεκτόνων από τη Σκανδιναβία, τις γερμανόφωνες χώρες και την Ισπανία, τον προσεχή Νοέμβριο εγκαινιάζεται ο κύκλος διαλέξεων Ιταλών αρχιτεκτόνων, οργανωμένος από το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής (Hellenic Institute of Architecture). Οι εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στο Μουσείο Μπενάκη –Πειραιώς 138, με ταυτόχρονη μετάφραση και ελεύθερη είσοδο.
«Η σύγχρονη ιταλική αρχιτεκτονική δεν είναι σήμερα τόσο γνωστή όσο η αρχιτεκτονική άλλων χωρών της Ευρώπης, παρά την τεράστια συμβολή της ιταλικής αρχιτεκτονικής κουλτούρας στον διεθνή διάλογο, σε όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα ,όπως γνωρίζουν άλλωστε και οι πολυάριθμοι Έλληνες αρχιτέκτονες που σπούδασαν στη γειτονική χώρα» αναφέρει ο Ανδρέας Γιακουμακάτος, καθηγητής ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά και επιμελητής των εκδηλώσεων σε συνεργασία με το
Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής
Ο κ. Γιακουμακάτος επισημαίνει μεγάλα ονόματα της ιταλικής αρχιτεκτονικής όπως ο Ρένζο Πιάνο ή ο Mασιμιλιάνο Φούκσας που έγιναν καταρχήν γνωστοί κυρίως στο εξωτερικό αλλά και μορφές όπως ο Aλντο Ρόσι ή ο Πάολο Πορτογκέζι που αποτελούν μύθους της προηγούμενης γενιάς και ανήκουν σε μια χρυσή περίοδο της ιταλικής αρχιτεκτονικής που έφτασε ως και τη δεκαετία του 1980.
«Σήμερα, απαλλαγμένοι από ιδεολογήματα του παρελθόντος, μια νέα αίσθηση κοσμοπολιτισμού και διεθνισμού χαρακτηρίζει τους πιο νέους αρχιτέκτονες της «εποχής του Εράσμους γιατί έληξε αναπόφευκτα η εποχή της αυτοαναφορικότητας και της αίσθησης αυτοδυναμίας της ιταλικής αρχιτεκτονικής» συνεχίζει ο κ. καθηγητής.
«O νέος διεθνισμός της ιταλικής αρχιτεκτονικής οφείλεται επίσης στην όσμωση με την αρχιτεκτονική ξένων αρχιστάρ, όπως οι Mέιερ, Τσίπερφιλντ, Χαντίντ, Πέλι, Καλατράβα , Μπόουλς & Γουίλσον που τα τελευταία χρόνια υλοποίησαν έργα στην Ιταλία.»
Σημαντική ώθηση για τη διαμόρφωση μιας νέας εποχής στην ιταλική αρχιτεκτονική προέρχεται επίσης από τη μεγαλύτερη διάδοση της πρακτικής των διαγωνισμών, που δεν είναι μόνο δημόσιοι αλλά πολύ συχνά ιδιωτικοί (γραφεία εταιριών, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, οίκοι μόδας, καταστήματα).
Ο κ. Γιακουμακάτος δίνει έμφαση στο ότι η νέα ιταλική αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται πλέον από «μια ισορροπημένη αντίληψη της διεθνούς πραγματικότητας και ταυτόχρονα της δικής της κληρονομιάς, και τούτο τη μετατρέπει σε εμπειρία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.»
Από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της η πραγματοποίηση έργων εξαιρετικά σημαντικών ιδιαιτέρως έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, χάρη σε μεμονωμένες τοπικές πολιτικές κάποιων δημάρχων και άξιων περιφερειακών διοικητών οι οποίοι είναι σε θέση να διαχειριστούν με πιο αποτελεσματικό τρόπο επεμβάσεις στα ιστορικά αστικά κέντρα.
Τα έργα αυτά δεν είναι πάντα μεγάλων διαστάσεων ή εντυπωσιακής εξωστρέφειας, αλλά εξαιρετικά επιμελημένα στη σύλληψη και κομψά στη λεπτομέρεια, ενώ χαρακτηρίζονται από μια σχεδιαστική ένταση που μόνο ίσως οι ιταλοί αρχιτέκτονες μπορούν να επιτυγχάνουν.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ:
Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013, ώρα 19.30
Διάλεξη του Μάουρο Γκαλαντίνο, «Αρχιτεκτονική»
Γεννημένος στο Μπάρι το 1953, ο Mάουρο Γκαλαντίνο πήρε το πτυχίο στην αρχιτεκτονική σύνθεση στη Φλωρεντία το 1979. Από το 1981 έως το 1983 μετακόμισε στο Παρίσι, όπου σπούδασε δίπλα στον Henri Ciriani και συνεργάστηκε με τα γραφεία των Chemetov και Devillers. Το 1983 μετακόμισε στο Μιλάνο για να εργαστεί με τον Vittorio Gregotti παραμένοντας στο στούντιο του μέχρι το 1987. Την ίδια χρονιά άνοιξε το δικό του γραφείο και ξεκίνησε να διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Γενεύης, όπου εργάστηκε μέχρι το 1994. Έκτοτε έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χιρόνα, στη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Στρασβούργου, του Paris Belleville, στο Πολυτεχνείο της Λωζάννης, ενώ σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής στο IUAV της Βενετίας. Οι αρχιτεκτονικές του μελέτες εκτείνονται από τις μικρές ιδιωτικές αναθέσεις στα μεγάλα δημόσια έργα, με εμφανή μια ιδιαίτερη φροντίδα για τη λεπτομέρεια στην απεικόνιση του χώρου. Έχει συμμετάσχει σε πάνω από εξήντα διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας μεγάλες διακρίσεις. Μεταξύ αυτών, η μελέτη για το διαγωνισμό ανάπλασης της Piazza Fontana στο Μιλάνο μέχρι τον τελευταίο που κέρδισε πρόσφατα για το Συγκρότημα Είσοδου στην πόλη της Βενετίας. Σύμφωνα με τον Vittorio Gregotti «Η αρχιτεκτονική του ακρίβεια απορρέει από ένα βλέμμα ικανό να συνταιριάσει τη λεπτομέρεια με την πολεοδομική κλίμακα του κτιρίου, το κτίσμα με την εντύπωση στο χώρο».
Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2014, ώρα 19.30
Διάλεξη του Βιντσέντσο Λατίνα, «Παραλλαγή, Αλληλουχία
(Επαλληλία. Διάρκεια και Mετασχηματισμός στην αρχιτεκτονική»)
Ο Vincenzo Latina (Συρακούσες 1964) είναι Σικελός αρχιτέκτονας ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στο πρόβλημα της ένταξης νέων αρχιτεκτονικών δομών στο αστικό τοπίο των ιστορικών πόλεων, καθώς και στη δημιουργία δομών με έντονο τοπικό και μεσογειακό χαρακτήρα, που προσεγγίζει όμως με κριτική διάθεση χωρίς επιδεικτικές ή τετριμμένες αναφορές. Η πρωτότυπη αντίληψή του για την ανάκτηση των αρχαίων στοιχείων στο πλαίσιο μιας απελευθερωμένης σύγχρονης διάστασης τον καθιστούν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στο ελληνικό κοινό.
Από το 2001 είναι πανεπιστημιακός ερευνητής στην αρχιτεκτονική και αστική σύνθεση στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου της Κατάνια με έδρα στη Συρακούσες, όπου αναπτύσσει διδακτική και ερευνητική δραστηριότητα. Έχει συμμετάσχει σε εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις. Μεταξύ αυτών, αναφέρουμε το πρώτο βραβείο για την υλοποίηση του επιβατικού σταθμού στο λιμάνι των Συρακουσών το 2009 και τη Medaglia d’Oro all’Architettura Italiana 2012 (Xρυσό Μετάλλιο ιταλικής Αρχιτεκτονικής) στην Triennale του Μιλάνου.
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014, ώρα 19.30
Διάλεξη των Κάρλο Καπάι και Mαρία Aλεσάντρα Σεγκαντίνι – Studio C+S
«-scape Adaptors»
Oι Carlo Cappai και Maria Alessandra Segantini, με δικό τους γραφείο στο Τρεβίζο από το 1994, αποφοίτησαν από το Πανεπιστήμιο Iuav της Βενετίας το 1991. Έχουν εκπονήσει σημαντικά έργα, όπως το νέο Δικαστικό Μέγαρο της Βενετίας και τη Φοιτητική Εστία της Φλωρεντίας. Έχουν νικήσει σε πολλούς σημαντικούς διαγωνισμούς, ενώ το 2012 τιμήθηκαν με το ειδικό βραβείο Medaglia d’Oro per l’architettura italiana στην Triennale του Μιλάνου. Έχουν εκθέσει έργα τους στην 8η, 12η και 13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, στο MIT της Βοστώνης, στην Triennale του Μιλάνου, στη Citè de l’Architecture et du Patrimoine του Παρισιού, στο Architekturzentrum της Βιέννης και στο RIBA του Λονδίνου.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκουν σε σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως το ΜΙΤ της Βοστώνης, το Syracuse University και το Πανεπιστήμιο του Xάρβαρντ, στις Σχολές Αρχιτεκτονικής της Βενετίας και της Φερράρα, στο Hassel School of Architecture στο Βέλγιο και στο UΕL του Λονδίνου. Το 2012 οι εκδόσεις Alinea της Φλωρεντίας εξέδωσαν μια μονογραφία αφιερωμένη στο έργο τους.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
