Κι όμως, ο καλύτερος κόσμος είναι ήδη εδώ

Οι πεσιμιστές βλέπουν ένα κόσμο όπου περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει λιγότερο φαγητό για όλους, όπου η αυξανόμενη ζήτηση για πηγές σημαίνει ελάττωση των αποθεμάτων και πολεμικές συγκρούσεις, όπου, τις τελευταίες δεκαετίες, η τόνωση της παραγωγής σημαίνει μεγαλύτερη ρύπανση και υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι πιο αισιόδοξοι, αντιθέτως, τονίζουν πως τα πάντα -η υγεία, το επίπεδο διαβίωσης και η ποιότητα του περιβάλλοντος- συνεχώς βελτιώνονται. Αντί λοιπόν να κάνουμε υποθέσεις, καλύτερα να συγκρίνουμε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ύπαρξης για να δούμε αν η υφήλιος όντως οδεύει προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο.

Μαζί με 21 από τους καλύτερους οικονομολόγους του κόσμου προσπάθησα να κάνω αυτό ακριβώς το πράγμα: έναν κατάλογο επιδόσεων τα τελευταία 150 χρόνια σε δέκα καθοριστικής σημασίας τομείς, όπως η υγεία, η παιδεία, ο πόλεμος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η βιοποικιλότητα. Το ερώτημα που τέθηκε ήταν το εξής: ποιο είναι το συνολικό κόστος της αντιμετώπισης κάθε προβλήματος απ’ αυτά που εξετάζουμε, από το 1900 μέχρι το 2013 και με προβολή στο μέλλον, στο έτος 2050;

Ας πάρουμε το θέμα της κλιματικής αλλαγής: από το 1900 μέχρι το 2050 διαπιστώνονται κέρδη, αυξάνοντας το ποσοστό ευημερίας κατά 1,5% του ΑΕΠ ετησίως, κυρίως επειδή η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ανάμεικτα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, το διοξείδιο του άνθρακα που λειτουργεί ως λίπασμα, προκαλεί ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής, οφελώντας τον πλανήτη. Επίσης, η μέτρια θερμοκρασία μειώνει την ζήτηση για θέρμανση, ενώ αντιθέτως η υπερθέρμανση αυξάνει τη ζήτηση σε νερό.

Οσο η υπερθέρμανση αυξάνεται, τα κόστη μεγαλώνουν και τα κέρδη μειώνονται και μετά το 2070, η υπερθέρμανση θα προξενήσει τόση μεγάλη ζημιά στη παγκόσμια οικονομία, ώστε είναι επιτακτική η ανάγκη να δράσουμε τώρα και στις επόμενες δεκαετίες.

Ο δείκτης που σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση είναι αυτός της υγείας. Το προσδόκιμο ζωής άλλαξε δραματικά προς το καλύτερο: το 1900, το μέσο προσδόκιμο ζωής ήταν, παγκοσμίως, τα 32 έτη, ενώ σήμερα είναι 69 με την προοπτική το 2050 να ανέβει στα 76 χρόνια.

Αξιοσημείωτη είναι και η πτώση στη βρεφική θνησιμότητα. Μέχρι το 1970, μόλις το 5% των βρεφών παγκοσμίως εμβολιάζονταν για ασθένειες όπως η ιλαρά, ο τέτανος, η διφθερίτιδα και η πολυομυελίτιδα. Το 2000, το ποσοστό αυτό ήταν στο 85%, σώζοντας τρία εκατομμύρια ζωές βρεφών παγκοσμίως.

Ολα αυτά δεν σημαίνουν πως δεν υπάρχουν ακόμη πολλα προβλήματα να επιλύσουμε. Ζητήματα στην υγεία, την εκπαίδευση, η ελλιπής ή κακή διατροφή, η ατμοσφαιρική ρύπανση κ.α. εξακολουθούν να μας ταλανίζουν, έστω και σε μικρότερη κλίμακα.

Ωστόσο, οι πραγματιστές οφείλουν να υιοθετήσουν την άποψη πως η υφήλιος τα πηγαίνει πολύ καλύτερα, ενώ έχουμε και εξαιρετικά σημαντικές προκλήσεις να μας περιμένουν μέχρι το 2050. Πρέπει να επικεντρώσουμε τη μελλοντική μας προσοχή όχι στις τρομακτικές ιστορίες που ακούμε ή στις πιο θορυβώδεις ομάδες πίεσης, αλλά στις αντικειμενικές εκτιμήσεις για τους τομείς όπου μπορούμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή, την πιο θετική επιρροή.