Καβαφική ποίηση εναντίον βίας
Ολα ήσαν ειρηνικά και όμορφα στην Υπατία
Επρεπε να ανέβω εγώ στην Αθήνα, ημερολόγιό μου, για να ηρεμήσουν τα πνεύματα, να μονοιάσουμε: συμπολίτευση και μείζων αντιπολίτευση τα βρήκαν, από κοινού θα ψηφιστεί η τροπολογία για τη διακοπή της χρηματοδότησης των κομμάτων που κατηγορούνται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης.
Αποσύρθηκε και η διατύπωση πως αρκεί μόνο η δίωξη του αρχηγού για να γίνει αυτό, που θα έδινε το δικαίωμα στον κάθε εισαγγελέα να αναγορεύει όποιο κόμμα δεν του άρεσε σε εγκληματική οργάνωση, είναι καλύτερη η κατάσταση. Αλλά δεν παύει να είναι έκτακτος νόμος εναντίον της Χρυσής Αυγής, αυτή είναι η αλήθεια. Για να αντιμετωπιστεί η έκτακτη κατάσταση που δημιουργεί η δολοφονική δράση της, αλλά αυτό που τη δημιουργεί είναι κάτι μόνιμο: ο εθνικισμός –τα έχει εξηγήσει εξαιρετικά αυτά η Αννα Φραγκουδάκη στο βιβλίο της «Ο εθνικισμός και η άνοδος της Ακροδεξιάς».
- Η επιστροφή μου στο Αρχιπέλαγος είχε και άλλες θετικές συνέπειες –το Ιδρυμα Ωνάση το ξανασκέφθηκε το ζήτημα και κατέληξε σε σοφότερα συμπεράσματα: αντί να πεζοδρομήσει την Πανεπιστημίου και να αποκλείσει τα τρόλεϊ από αυτήν, αποφάσισε να ποιητικοποιήσει τα τρόλεϊ προσφέροντας στίχους του Κώστα Καβάφη αντί διαφημίσεων στις επιφάνειές τους και στο εσωτερικό τους. Διανύουμε και το Ετος Καβάφη, άλλωστε, 150 χρόνια από τη γέννησή του.
Σοφή σκέψη –το είχε κάνει και το ΕΚΕΒΙ πριν από χρόνια με στίχους ποιημάτων μέσα στα τρόλεϊ και στα λεωφορεία. Χρειάζεται λίγη ποίηση η Αθήνα μήπως και ξανανιώσει, έτσι όπως την έχουν κάνει οι βίαιοι διαδηλωτές και η κρίση, σαν ξεδοντιασμένη γριά με χαίνουσες πληγές καμένων κτιρίων εδώ και εκεί, με μαγαζιά κλειστά που βλέπεις κάτω από τις εισόδους τους να συσσωρεύονται ειδοποιήσεις για απλήρωτους λογαριασμούς και χρέη. Και τις νύχτες, σιδηρόφραχτη γίνεται η πόλη, δεν υπάρχουν πια φωτισμένες βιτρίνες στην Πανεπιστημίου, στην Πατησίων, στη Σταδίου, στην Ακαδημίας: βαριά σκοτεινά ρολά καλύπτουν τις προσόψεις για να προστατεύσουν τα μαγαζιά από την επόμενη επαναστατική έξαρση βίας.
Αλλά αυτά δεν αρέσουν στους επαναστάτες, κυρίως επειδή υπάρχουν στίχοι όπως είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία –έσπευσαν λοιπόν ως εμβριθείς καβαφιστές να υποστηρίξουν πως ο ποιητής δεν εννοεί τη δική τους, τη βιασύνη εννοεί. Είναι οι ίδιοι που πριν από δύο-τρία χρόνια συνεπικουρούσαν τον Αλαβάνο ότι ο σολωμικός και με βια μετράει τη γη εννοεί τη βία και όχι τη βιασύνη.
Διλήμματα αντιεθνικιστή βιβλιόφιλου
Πράγματι, και στις δύο περιπτώσεις η βιασύνη εννοείται –και είναι παρηγοριά για μας τους επιβάτες που τόσο σπάνια βλέπουμε να περνούν τα τρόλεϊ στις στάσεις. Αλλά και αλλιώς να καταλάβουμε τον στίχο, ψέμα είναι η επικινδυνότητα της βίας; Γιατί μας ενοχλεί να αναφέρεται; Ισως αν ψάξουμε κάπου θα βρούμε στίχο «ζήτω η βία», στο ίδιο ποίημα με τον στίχο «Viva la muerte» των ισπανών φασιστών θα πρέπει να αναφέρεται.
Οπως είμαι υπέρ των στίχων του Καβάφη στα τρόλεϊ, είμαι και υπέρ του να υπάρχουν τα ονόματα των χορηγών πάνω στα τανκς και στα αεροπλάνα που θα πετάνε για να τιμήσουν τον υπουργό Αμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης. Για να ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί που προτιμούν να μας προσφέρουν εθνικισμό και να αναδεικνύουν την «πολεμική αρετή των Ελλήνων» αντί για τον Καβάφη.
- Την Τρίτη είχα δίλημμα: να πάω στην παρουσίαση του βιβλίου της Αννας Φραγκουδάκη για τον εθνικισμό και την Ακροδεξιά ή του Δημήτρη Ψυχογιού για την πολιτική βία; Πτυχές του ίδιου φαινομένου μελετάνε, ατυχία να πέσουν την ίδια ημέρα και την ίδια σχεδόν ώρα –προτίμησα το δεύτερο, μια που ήταν κοντά στο Αρχιπέλαγός μου η εκδήλωση.
Στις 7.30 ήμουν στην Υπατία, ημερολόγιό μου –το μέγαρο που έγινε διάσημο επειδή οι κτήτορές του (το ζεύγος Ντίνος Ρουτζούνης -Χρυσάνθη Κωνσταντακάτου της Κάπα Research και της χειρουργικής αντιστοίχως) το παραχώρησαν τον Ιανουάριο του 2011 για να φιλοξενηθούν οι 250 μετανάστες απεργοί πείνας που είχαν έρθει από την Κρήτη. Και αποσοβήθηκε η κρίση που είχε δημιουργηθεί, αφού δεν βρισκόταν χώρος να στεγαστούν και οι «αλληλέγγυοι» ήσαν έτοιμοι για επεισόδια στην Αθήνα.
Ο πρύτανης Θοδωρής Πελεγρίνης τους είχε διώξει από το πανεπιστήμιο: «Αφού φιλοσόφησε το θέμα αρκετά, διέκοψε προσωρινά το άσυλο, να διώξει η Αστυνομία τους μετανάστες, να αποδοθεί το κτίριο σε κατάσταση που να είναι κατάλληλη για την αγωνιστική γυμναστική των φοιτητών του» έγραφα τότε. «Τόσους φόρους πληρώνουμε για να έχουν να διαλύουν οι κανακάρισσες και οι κανακάρηδές μας εργαστήρια, αίθουσες διδασκαλίας, αμφιθέατρα, να χτίζουν τις πόρτες γραφείων –θα τους στερήσουμε την απόλαυση και θα την παραχωρήσουμε σε κακομοίρηδες μετανάστες, που μάλιστα δεν έχουν ούτε καν δικαίωμα παραμονής στην Ελλάδα;».
Και το μόνο που έλειπε εκείνες τις πολύ ταραγμένες ημέρες, συμπλήρωνα, «ήταν να βγει η Ελλάδα στα πρωτοσέλιδα και στα δελτία ειδήσεων όλου του κόσμου με εικόνες να δείχνουν την Αστυνομία να δέρνει γυναίκες, άνδρες και παιδιά που έκαναν απεργία πείνας». Ευτυχώς αυτό αποφεύχθηκε χάρη στη γενναιοδωρία και στην πολιτική σοφία των ιδιοκτητών της Υπατίας.
Φιλοσοφώντας στην Υπατία
Δεν υπήρχε λοιπόν καταλληλότερος χώρος για να παρουσιαστεί βιβλίο για την «Πολιτική βία στην ελληνική κοινωνία» από την Υπατία –και επειδή η παραχώρησή της είχε αποσοβήσει την έκρηξη βίας τότε και επειδή η μαθηματικός και φιλόσοφος Υπατία ήταν θύμα των χριστιανών που τη λιντσάρισαν και την έσερναν στους δρόμους της Αλεξάνδρειας. Tο βιβλίο του Ψυχογιού τις ρίζες της βίας προσπαθεί να εντοπίσει, μήπως και καταφέρουμε να τις κόψουμε σύρριζα κάποια ημέρα.
Ο Γιώργος Καμίνης της Αθήνας, ο Αντώνης Καρακούσης του «Βήματος», ο Τίτος Πατρίκιος της ποίησης και ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος των εκδόσεων Επίκεντρο ήσαν στον χώρο που άρμοζε για να πουν τις απόψεις τους για το βιβλίο. Μας έκαναν να σκεφθούμε πάνω στην πολιτική βία, να στοχαστούμε για πικρά πράγματα που ζήσαμε αλλά και να χαμογελάσουμε με ιστορίες σαν αυτήν που μας είπε ο Πατρίκιος για τους «720 που χωρούν πάνω σε ένα τανκ» –τόσοι είχαν επισήμως αναγνωριστεί ως ήρωες που εισέβαλαν με τανκ στο γραφείο του Μοσαντέκ, τον ανέτρεψαν και εδραίωσαν τον σάχη στη δικτατορική του εξουσία. Για να το παραλληλίσει με τις δεκάδες χιλιάδες που μετά την πτώση της χούντας δήλωναν «αντιστασιακοί» και «παρόντες στο Πολυτεχνείο».
- Η Ιζαμπώ τα έχασε μόλις μπήκαμε μέσα, οι πράσινες ανταύγειες των ματιών της κάλυψαν όλο το πρόσωπό της, αντικαθρεφτίστηκαν ως τους τοίχους –πρασίνισε από τη ζήλια της θα λέγαμε σε ευτελή γλώσσα, που δεν αρμόζει όταν αναφέρεται κανείς σε αυτήν. «Τούτο είναι ανάκτορο καλύτερο από το δικό μου» ψιθύρισε. «Εχετε στην Αθήνα τέτοια κτίρια; Γιατί δεν με είχες πάει ως τώρα;». Είναι πράγματι μοναδική η Υπατία, φιλοσοφημένα αρχοντική.
Της υποσχέθηκα πως μόλις τελειώνω ένα-ένα τα βιβλία που έχω προγραμματίσει να γράψω ως το τέλος της ζωής μου σε τέτοια μέρη θα τα παρουσιάζω –προϋπόθεση όμως είναι να πάψω να χάνω τον χρόνο μου γεμίζοντας τις σελίδες σου, αγαπημένο πλην βιβλιοκτόνο ημερολόγιό μου. Και έσπευσα αμέσως στο πηγαδάκι που είχε σχηματιστεί γύρω από τον Κώστα Σημίτη που είχε έρθει να ακούσει τους ομιλητές: Σημίτης και Ξερό Ψωμί έγραφα κάποτε, θα έχανα την ευκαιρία να ακούσω από κοντά την άποψή του για τα κρίσιμα τρέχοντα;
Ηταν ωραία βραδιά, ειρηνική, εποικοδομητική, πολυτελής μέσα στην κρίση –αν δεν έχουμε και στιγμές πολυτέλειας που μας κάνουν να ξεχνούμε τον δυστυχισμένο περίγυρο που προσπαθούν να καλλωπίσουν οι στίχοι του Καβάφη πώς θα επιβιώσουμε, ημερολόγιό μου;
γραμματοκιβώτιο
diodorus@tovima.gr
diodorus@tovima.gr
Στα φιλέρια του τόπου σου αντιπαραθέτω τα αιγαιοπελαγίτικα μαυρέλια· στα κυριλέ δρύινα και ανοξείδωτα βαρέλια σου, τα καμωμένα από ξύλο μουριάς ή πλαστικό· στη δροσιά του ουρανίσκου, τη γλύκα του λάρυγγα· τέλος, πίνοντας το κρασί μου αισθάνεσαι σαν τον Πενθέα στις «Βάκχες» του Ευριπίδη: βλέπεις διπλό τον ήλιο, αν μάλιστα συμβαίνει να είσαι στη Θήβα, φαντάζεσαι τριπλό το Επτάπυλο, το πάλαι ποτέ, τείχος της. Για όλα αυτά το δικό μου κρασί είναι το καλύτερο του κόσμου και όχι το δικό σου, όπως αυθαίρετα γράφεις.
Γ. Κ., @otenet.gr
***
Να δεχθούμε, προς συμβιβασμό, ότι δεν είναι μία η βία ούτε δύο, αλλά τρεις: η καλή, η κακή και η άσχημη. Θα θελήσει όμως ο Κλιντ Ιστγουντ, που είναι ένας καραρεμπουμπλικάνος και όχι των λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων, να μας συμπεριλάβει σε ταινία ώστε να γίνουμε θέαμα παγκοσμίως; Οσο για εσάς τους σπιτικούς οινοποιούς, δεν υπάρχουν καλοί, κακοί και μέτριοι –όλοι σας κάνετε «το καλύτερο κρασί της οικουμένης». Εβίβα μας και φέτος τα καλά κρασιά!
Αβαδαίος, Γευσιγνώστης επί παντός
***
Καθώς άκουγα τον καθηγητή του ΔΠΘ κ. Κατρούγκαλο να υπερασπίζεται νομικά –αυτός, ένας καθηγητής του Δικαίου –τους προπηλακισμούς, τους ξυλοδαρμούς και τα «χτισίματα» των συναδέλφων του καθηγητών, τα «γιαουρτώματα» και τις πράξεις βίας εναντίον των πολιτικών, τις εγκληματικές ενέργειες των «αγανακτισμένων πολιτών» στην Κερατέα και στις Σκουριές, μου ερχόταν να σπάσω την τηλεόραση. Παρ’ όλα αυτά οι συζητητές του κράτησαν την ψυχραιμία τους, κάτι που δεν πιστεύω να συνέβαινε αν ο κ. καθηγητής βρισκόταν στο ίδιο στούντιο μαζί τους. Γιαούρτι βέβαια δεν θα είχαν πρόχειρο, αλλά το ποτήρι με το νερό το χρειαζόταν. Οχι για άλλον λόγο, αλλά για να συμφωνήσουν εμπράκτως με τις θεωρίες του, εκδηλώνοντας τη δική τους αγανάκτησηγια την κουλτούρατης βίας που διδάσκει στους φοιτητές του με τα χρήματα των φορολογουμένων. Και μετά απορούμε για την άνθηση του φαινομένου της Χρυσής Αυγής…
Γιάννης Λασκαράκης, Αλεξανδρούπολη
***
Διαβάζω για την τροπολογία για την αναστολή της χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής. Μου ακούγεται άσχημα. Διαβάζω αλλού για την τροπολογία για την αναστολή της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων ηγετικά στελέχη των οποίων εμπλέκονται σε εγκληματική οργάνωση ή σε τρομοκρατική δραστηριότητα. Μου ακούγεται λίγο καλύτερα, αν και φωτογραφικό. Και δεν μου αρέσουν τα φωτογραφικά στους νόμους. Πότε δεν μου άρεσαν.
Νικόλαος Σουηδίας
***
Ρώμη, του ανταποκριτού μας:Πηγές του Μεγάρου Κίτζι δεν διέψευσαν την πληροφορία ότι αναβλήθηκε ηεπίσκεψη του Α. Σαμαρά στην Ιταλία. Αιτία το ότι ο ιταλός πρωθυπουργός δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα ικανοποιήσει την απαίτηση του Μεγάρου Μαξίμου: να αλλάξουν οι ταμπέλες των δρόμων από τους οποίους θα διερχόταν ο έλλην πρωθυπουργός, αποκόπτοντας το αρχικό συνθετικό τους «Βία» (αντί Via Veneto, Via dei Fori Imperiali κτλ., να γράφουν μόνοVeneto, Fori Imperiali κτλ.).
Ο εκ Ξάνθης 8
***
«Καταλύτης» το κείμενο των «58». Χωρίς αντιδρώντα στοιχεία όμως, μην περιμένουμε προϊόντα. Εκτός αν μιλάμε απλώς για καλύτερα καυσαέρια…
Δημήτριος Τσεχίας
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
