Είναι ίσως η πιο διάσημη μάχη της αρχαιότητας για το τεράστιο συμβολικό βάρος της για την αθηναϊκή δημοκρατία και την ιστορία της Αθήνας. Συνδεδεμένη με την πρώτη εισβολή των Περσών στην Ελλάδα, η μάχη του Μαραθώνα εξάπτει τη φαντασία ιστορικών, αρχαιολόγων και μυθιστοριογράφων εν πολλοίς για τον λόγο ότι η Ιστορία του Ηροδότου, που αποτελεί βασική πηγή των ιστορικών, αφήνει σχετικά με τη μάχη σημεία αδιευκρίνιστα. Πόσοι, λόγου χάριν, ήταν οι Αθηναίοι που πολέμησαν και πόσοι οι Πέρσες; Πολέμησαν και δούλοι μαζί με τους Αθηναίους; Τι ώρα έγινε ακριβώς η μάχη; Πόσο διήρκεσε; Πώς ήταν παραταγμένοι οι αντίπαλοι; Πώς ακριβώς έγινε η διεξαγωγή της μάχης;
Ο ιστορικός-φιλόλογος Χρήστος Δ. Διονυσόπουλος, συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών, στη μελέτη του Η μάχη του Μαραθώνα: Ιστορική και τοπογραφική προσέγγιση (Καπόν, 2012, σελ. 272, τιμή 44,73 ευρώ) επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά έπειτα από συγκριτική μελέτη 913 πηγών από 669 συγγραφείς, πηγών συχνά αλληλοσυγκρουόμενων.
Τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει είναι πως η μάχη του Μαραθώνα έγινε ώρα απογευματινή και για την παράταξη του στρατού εφαρμόστηκε η στρατηγική της ενίσχυσης των δύο πτερύγων σε σχέση με το ασθενές κέντρο, ώστε την κατάλληλη στιγμή να περικυκλώσουν τους αντιπάλους. Μεταξύ άλλων συμπερασμάτων και αποκαλύψεων, ενδιαφέρουσα είναι η πληροφορία για τους αγγελιοφόρους που έτρεξαν να ενημερώσουν τους Αθηναίους για τη νίκη: δεν ήταν ένας, ο γνωστός Φειδιππίδης, που ανακοίνωσε τη νίκη στους Αθηναίους και προς τιμήν του καθιερώθηκε το νεότερο άθλημα του μαραθώνιου δρόμου, αλλά δύο άλλοι, ο Ευκλής και ο Θέρσιππος.
Το βιβλίο και τα ενδιαφέροντα συμπεράσματά του θα παρουσιαστούν σε εκδήλωση στην Εν Αθήναις Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία (Πανεπιστημίου 22) την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου, στις 7.00 μ.μ. Θα μιλήσουν: Βασίλειος Πετράκος, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, γενικός γραμματέας της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, Πάνος Βαλαβάνης, καθηγητής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Μιχαήλ, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και ο συγγραφέας.
