Η Cucurbita moschata ή Cucurbita maxima, ή πιο απλά κολοκύθα, κυριαρχεί χάρη στο µέγεθός της στο φθινοπωρινό µποστάνι. Αλλοτε έχει το σχήµα ενός στρογγυλού µπουκαλιού µε µακρόστενο λαιµό, άλλοτε µοιάζει µε ένα γιγάντιο δάκρυ και άλλοτε πάλι είναι σαν στρογγυλό µπαλόνι πιεσµένο πάνω-κάτω.
Ως προς το χρώµα, πότε εµφανίζεται ντυµένη µε έντονο πορτοκαλί ή ανοιχτό προς άσπρο και πότε φοράει πράσινα µε ρίγες. Η σάρκα της, γευστική, θρεπτική και πλούσια σε βιταµίνες, είναι κίτρινη, σχεδόν χρυσαφένια, και φθάνει ως το βαθύ πορτοκαλί.
Εν αρχή…
Οι τόσες παραλλαγές στο µέγεθος και στο χρώµα ανάγουν τη µελέτη του γενεαλογικού της δέντρου σε γρίφο. Πολλοί πιστεύουν ότι κατάγεται από το Μεξικό ή την Κεντρική Αµερική από όπου εξαπλώθηκε γρήγορα στις περιοχές των Ανδεων. Αποψη που ενισχύεται από υπολείµµατα της Curcubita moschata τα οποία εντοπίστηκαν σε σπηλιές του Βορειοανατολικού Μεξικού και χρονολογούνται γύρω στο 3500 π.Χ. Αλλοι, πάλι, θεωρούν ότι «γεννήθηκε» στην Αφρική κι άλλοι στη Δυτική Ασία. Ωστόσο, τα πράγµατα περιπλέκονται καθώς και στα αρχαία ελληνικά περιβόλια καλλιεργούσαν κάποιες ποικιλίες, όπως τη νεροκολοκύθα.
Περί ορέξεως
Οσο για τη θέση της στην κουζίνα; Οι Ινδιάνοι την προτιµούσαν ψητή, ολόκληρη ή σε φέτες, χωρίς βέβαια να περιφρονούν τους σπόρους. Τη θεωρούσαν πολύ θρεπτική και την πρόσφεραν ως δώρο στους πρώτους αποίκους οι οποίοι πρέπει να οµολογήσουµε ότι δεν την ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα. Διδάχθηκαν, όµως, πολλούς τρόπους χρήσης από τους ιθαγενείς και έτσι η κολοκύθα κατέκτησε περίοπτη θέση στη διατροφή τους. Στις κουζίνες της Νέας Αγγλίας του 17ου αιώνα, έκοβαν την κορυφή της κολοκύθας, άδειαζαν τους σπόρους, τη γέµιζαν µε γάλα, µπαχαρικά και µέλι και την έψηναν στη χόβολη, µια παρασκευή που θεωρείται πρόγονος της σηµερινής κολοκυθόπιτας. Η «αµερικάνα» κολοκύθα, τον 16ο αιώνα, µαζί µε ένα πλήθος καινούργιων τροφών από τον Νέο Κόσµο, έφτασε στην Ευρώπη και εντάχθηκε πολύ γρήγορα στην καθηµερινή κουζίνα αντικαθιστώντας πολλές από τις ήδη γνωστές ποικιλίες κολοκυθιών.
Η µάγισσα
Μακριά όµως από τις κουζίνες, η κολοκύθα φαίνεται ότι διατηρούσε περίεργους δεσµούς µε την κοινότητα των µάγων. Οπως λένε θρύλοι και παραµύθια, οι µάγοι µεταµόρφωναν για ψύλλου πήδηµα πολλά άµοιρα όντα σε χρυσοκόκκινες κολοκύθες. Διόλου τυχαία, ο χυµός κολοκύθας είναι το αγαπηµένο ρόφηµα του Χάρι Πότερ και των συµµαθητών του. Στις µέρες µας τα παιδιά στην Αµερική, ακολουθώντας ένα παλιό ιρλανδέζικο έθιµο µε κελτικές ρίζες, γιορτάζουν το Halloween φτιάχνοντας τροµακτικά πρόσωπα-φανάρια από κολοκύθες.
Οσο για µας, καλύτερα να µην ακολουθήσουµε τη νεραϊδονονά της Σταχτοπούτας, αλλά τις συνταγές. Ετσι θα µεταµορφώσουµε τις κολοκύθες σε νοστιµότατες πίτες, σούπες ή γλυκά.
*Ενα από τα πιο κλασικά πιάτα είναι η γλυκιά τάρτα µε κολοκύθα (pumpkin pie). Το γλύκισµα γνώρισε µεγάλες δόξες τον 16ο και τον 17ο αιώνα, κυρίως στην Αγγλία. Τον 18ο αιώνα ξέπεσε και οι Αγγλοι τη θεώρησαν ντεµοντέ. Επανήλθε, όµως, θριαµβευτικά στα τραπέζια της Αµερικής στις αρχές του 19ου αιώνα. Από τότε µέχρι σήµερα θεωρείται το παραδοσιακό επιδόρπιο του εορτασµού της Ηµέρας των Ευχαριστιών.
