Όσοι θυμούνται τις ευρωπαϊκές προεδρίες που είχε ασκήσει η Ελλάδα στο παρελθόν θα πρέπει να τις ξεχάσουν. Η ελληνική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2014 θα φέρει τη σφραγίδα της λιτότητας. Με συνολικό κόστος που δεν θα ξεπερνά τα 50 εκατομμύρια ευρώ, ο οποίος θα περιλαμβάνει όλα τα υπουργεία, η Αθήνα φιλοδοξεί να φέρει εις πέρας το έργο και όπου είναι δυνατόν να αφήσει τη σφραγίδα της, δίνοντας έμφαση στις βασικές προτεραιότητες που η ίδια έχει θέσει καθώς και σε τρέχοντα ζητήματα, όπως η τραπεζική ένωση.
Άλλωστε, οι αλλαγές που επέφερε στη λειτουργία της η Συνθήκη της Λισαβόνας έχουν περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις πρωτοβουλίες που μπορεί να αναλάβει η χώρα που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία. Στο παρελθόν ανήκουν πλέον οι Σύνοδοι Κορυφής που διοργανώνονταν στα κράτη – μέλη, όπως και τα Συμβούλια Υπουργών. Πλέον, αρμόδιος για να συγκαλεί Συνόδους είναι ο μόνιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι, ενώ όσον αφορά στα σημαντικά Συμβούλια Γενικών Υποθέσεων αλλά και Εξωτερικών Σχέσεων, τον πρώτο λόγο έχει η ύπατη εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική Κάθριν Άστον.
Τι απομένει στην Αθήνα λοιπόν; Σύμφωνα με ανώτερες πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, που έχει και την… μπαγκέτα της οργάνωσης (με το μεγαλύτερο βάρος να πέφτει στους ώμους του υφυπουργού Εξωτερικών κ. Δ. Κούρκουλα), προβλέπεται η διεξαγωγή 14 ατύπων υπουργικών συνόδων στην Αθήνα – συγκεκριμένα στο Ζάππειο. Στην πρωτεύουσα θα λάβουν χώρα και οι περίπου 100 – 120 υπόλοιπες συναντήσεις των διαφόρων ομάδων εργασίας ή του Coreper, με ελάχιστες εξαιρέσεις που μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Συνολικά αναμένονται για αυτές τις συναντήσεις περίπου 14.500 επισκέπτες στη χώρα μας.
Ωστόσο, εκεί που ο ρόλος της ελληνικής Προεδρίας θα είναι καθοριστικός θα είναι στις σχέσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο αναβαθμισμένος ρόλος του τελευταίου στο κοινοτικό νομοθετικό έργο φέρνει την εκάστοτε προεδρεύουσα χώρα στη δύσκολη θέση του να λειτουργήσει ως σύνδεσμος με το Συμβούλιο. Και όπως φάνηκε π.χ στην περίπτωση της Κύπρου στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον κοινοτικό προϋπολογισμό, ο ρόλος της προεδρίας έχει ιδιαίτερη σημασία.
Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, η Αθήνα έχει θέσει τέσσερις βασικές προτεραιότητες. Η πρώτη είναι η ανάπτυξη και απασχόληση, όπου θα δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση των πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού και η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η δεύτερη είναι η θεσμική θωράκιση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης με έμφαση στα επόμενα βήματα της τραπεζικής ένωσης.
Η τρίτη προτεραιότητα είναι η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, με κρίσιμες παραμέτρους τον έλεγχο των συνόρων, τη συνεργασία με τρίτες χώρες (όπου κυριαρχεί μεταξύ άλλων το θέμα των συμφωνιών επανεισδοχής), το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου κ.ά. Η παράνομη μετανάστευση έχει έλθει πλέον δυναμικά στο προσκήνιο μετά το τραγικό δυστύχημα με τον θάνατο εκατοντάδων μεταναστών στη Λαμπεντούζα της Ιταλίας.
Τέλος, η Αθήνα δεν κρύβει πόσο σημαντική θεωρεί την προώθηση της ολοκληρωμένης οριζόντιας θαλάσσιας πολιτικής. Πρόκειται για την τέταρτη προτεραιότητα που άπτεται κρίσιμων τομέων, όπως η αλιεία, η ενέργεια, η ασφάλεια και φυσικά οι θαλάσσιες ζώνες.
Θα υπάρξουν φυσικά και εκκρεμή ζητήματα που η Αθήνα μπορεί να κληθεί να χειριστεί. Αυτά θα καθοριστούν πριν τελειώσει η τρέχουσα λιθουανική προεδρία, σε συνεργασία με το Συμβούλιο. Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης για τη Μετανάστευση για την περίοδο 2014 – 2020, η ολοκλήρωση της Ενιαίας Αγοράς αποτελούν δύο παραδείγματα. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείεται η ελληνική Προεδρία να χρειαστεί να κληθεί να διαχειριστεί και «μεγάλους φακέλους», όπως η ευρωατλαντική συμφωνία ελευθέρου εμπορίου (αν και ο μείζον ρόλος ανήκει στην Επιτροπή) ή να προωθήσει πρωτοβουλίες που ίσως αποφασιστούν στο Συμβούλιο Κορυφής του Δεκεμβρίου επί θεμάτων κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (CSDP).
