Το σχέδιο Σαμαρά

Τα τηλέφωνα χτυπούν διαρκώς τούτες τις ημέρες στο πρωθυπουργικό γραφείο του Μεγάρου Μαξίμου. Η ένταση, που πηγάζει από την κρισιμότητα των περιστάσεων, γίνεται αμέσως αντιληπτή. Ο κ. Σαμαράς είναι υποχρεωμένος να διακόπτει τις συζητήσεις του εξαιτίας του επείγοντος των υποθέσεων αλλά και της ανάγκης να παρακολουθεί προσωπικά, να παρεμβαίνει, να προλαβαίνει, να ενθαρρύνει και να κινητοποιεί υπουργούς και συνεργάτες. Φορές εκνευρίζεται, αλλά γρήγορα επανέρχεται. Μεγάλες οι απαιτήσεις, τόσο της πολιτικής όσο και της κοινωνίας, τα προβλήματα άπειρα και οι εκκρεμότητες ακόμη περισσότερες. Οι υποχρεώσεις τρέχουν, τα «σπρωξίματα» πολλά και το ατύχημα παραμονεύει – μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή – σ’ αυτή την τόσο αταίριαστη καθημερινή διαδρομή μεταξύ τρόικας, Χρυσής Αυγής, δημοσίων οικονομικών, διπλωματικών «επεισοδίων» και διεθνών επενδυτών. Ωστόσο, παρ’ ότι το περιβάλλον φαντάζει πολυκύμαντο, ασταθές και σχεδόν αποδιοργανωτικό, ο κ. Σαμαράς δείχνει σταθερός.

Οι συνομιλητές και οι πολλοί τελευταίως –εγχώριοι και ξένοι –επισκέπτες του Μεγάρου Μαξίμου αντιλαμβάνονται ότι σε αυτόν τον κυκεώνα προβλημάτων και προκλήσεων που αντιμετωπίζει έχει χαράξει δρόμο και διαθέτει συγκεκριμένη στρατηγική, ευθέως συνδεδεμένη με την έννοια του χρόνου, πολιτικού και πραγματικού.

Ο Πρωθυπουργός εμφανώς πια κινείται βάσει ενός καταστρωμένου επιτελικού πολιτικού σχεδίου, το οποίο εκτείνεται στον χρόνο και ορίζεται από την επίτευξη βασικών στόχων και επί μέρους επιδιώξεων. Η προσέγγισή του μόνο βραχυπροθεσμοπαθής δεν είναι. Το σχέδιό του είναι μακράς πνοής και δεν λήγει στις ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου, όπως πολλοί υποθέτουν.

Στον ορίζοντα του κ. Σαμαρά πρώτος στόχος είναι η οικονομία, η σταθεροποίηση και η επάνοδός της σε έναν ενάρετο αναπτυξιακό κύκλο. Υποβοηθητικές του παραπάνω κεντρικού στόχου είναι οι επί μέρους πολιτικές στοχεύσεις και επιδιώξεις, η επίτευξη των οποίων προσφέρει τον διεκδικούμενο πολιτικό χρόνο που χρειάζεται η οικονομία.

Και είναι φανερό ότι τα αποκαλυπτήρια της Χρυσής Αυγής προσέθεσαν πολιτικό χρόνο στην κυβέρνησή του και στον ίδιο.

«Πήραμε το ρίσκο με τον Νίκο Δένδια, παρακάμψαμε τις φοβίες και τις αναστολές των περισσοτέρων και εφαρμόζουμε τον νόμο» λέει στους συνομιλητές του ο κ. Σαμαράς, προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσουμε μέχρι τέλους».

«Ο νόμος είναι οδηγός μας» τονίζει ο κ. Σαμαράς και εξηγεί ότι «όποιος στέκεται απέναντι στον νόμο θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα αντιμετωπίζει τις συνέπειες των πράξεών του».

«Πήραμε το ρίσκο» επαναλαμβάνει «και μας βγήκε». Και είναι ακριβές βεβαίως ότι με την επιχείρηση κατά της Χρυσής Αυγής η κυβέρνηση αιφνιδίασε και εξέπληξε πολλούς, ιδιαιτέρως την καχύποπτη Αριστερά, η οποία την πτώση του κ. Σαμαρά προέβλεπε αλλά τώρα διαπιστώνει την ισχυροποίησή του. Το ίδιο ισχύει βεβαίως και με πλήθος άλλων πολιτικών παραγόντων – της Δεξιάς συμπεριλαμβανομένης –οι οποίοι τροφοδοτούσαν και τροφοδοτούν σενάρια αιφνίδιας πτώσης της κυβέρνησης Σαμαρά. Ακόμη και τα σενάρια συγκρότησης ενός νέου ακροδεξιού εθνικιστικού μετώπου που θα υποκαταστήσει τη Χρυσή Αυγή υποχωρούν πλέον, υπό το βάρος των τελευταίων αποκαλύψεων. Δεν υπάρχουν πρόθυμοι να τα εκφράσουν καθώς όλοι αναλογίζονται πόσο μεγάλο είναι το κόστος κάλυψης των τεράτων της Χρυσής Αυγής.

Αλλάζει το κλίμα για την Ελλάδα

Το ενδιαφέρον είναι ότι το πολιτικό αποτέλεσμα της επιχείρησης κατά των νεοναζί ήλθε σε μια στιγμή που επισημοποιείται διεθνώς η δημοσιονομική πρόοδος της χώρας. Ολα τα διεθνή οικονομικά κέντρα αποδέχονται πια την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, εγκαταλείπουν βαθμιαία τα σενάρια καταστροφής και αντιμετωπίζουν την Ελλάδα ως ευκαιρία επενδύσεων. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο επικεφαλής της τρόικας Πόουλ Τόμσεν δήλωσε προσφάτως στις ΗΠΑ, στο περιθώριο των εργασιών της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ, ότι «για πρώτη φορά διαπιστώνω πραγματικό επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα».

Βάσει των παραπάνω ο Πρωθυπουργός γνωρίζει ότι έχει κερδίσει πολιτικό χρόνο στο εσωτερικό και ακόμη ότι μπορεί να υποσχεθεί στον ελληνικό λαό, χωρίς να κινδυνεύει να προδοθεί, ότι δεν θα υπάρξουν άλλες οριζόντιες μειώσεις μισθών και συντάξεων. Επιπλέον έχει επιτύχει την εξισορρόπηση του διεθνούς περιβάλλοντος για τη χώρα ώστε ευλόγως να προσβλέπει σε καλύτερη αντιμετώπιση από εταίρους και δανειστές.

Στους σχεδιασμούς λοιπόν του κ. Σαμαρά είναι να μεταδώσει εμπράκτως σιγουριά στο εσωτερικό, να αποδείξει δηλαδή με σαφή τρόπο ότι όντως τα πολλά βάσανα τελειώνουν. Προς την κατεύθυνση αυτή ο Πρωθυπουργός θέλει να αξιοποιήσει από εφέτος το αποτέλεσμα του πρωτογενούς πλεονάσματος. Στο παρελθόν έχει δεσμευθεί ότι θα αξιοποιήσει το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος για την αποκατάσταση αδικιών από την εφαρμογή του μνημονίου. Υπολογίζει ότι τελικώς το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί τα 500 εκατ. ευρώ και εκτιμά ότι βάσει της δέσμευσής του θα μπορέσει να διαθέσει περίπου 350 εκατ. ευρώ σε ομάδες του πληθυσμού που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες εισοδηματικές μειώσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Ο Πρωθυπουργός δεν κρύβει ότι θέλει να διαθέσει το παραπάνω ποσό σε χαμηλοσυνταξιούχους, ενστόλους και δικαστές. Το πώς θα διανεμηθούν, αν θα πρόκειται για εφάπαξ βοηθήματα ή για πάγιες αυξήσεις συντάξεων και μισθών, παραμένει αδιευκρίνιστο. Οπως και παραμένει αβέβαιο αν μια τέτοια επιλογή θα εγκριθεί από την τρόικα και τις Βρυξέλλες. Ο υπουργός Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρας όταν ερωτάται δεν κρύβει ότι θα υπάρξουν δυσκολίες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο κ. Σαμαράς επιθυμεί, είτε στο τέλος του χρόνου είτε στις αρχές του νέου έτους, να δώσει ένα σήμα στον ελληνικό λαό ότι η προσπάθεια αποδίδει και μπορεί να αρχίσει η αποκατάσταση των αδικιών.

Ανεξαρτήτως όμως της αναδιανομής του 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος, ο Πρωθυπουργός έτσι κι αλλιώς προσβλέπει σε ένα «δώρο προόδου» από την πλευρά των Ευρωπαίων. Και αναφέρεται προφανώς στην υπεσχημένη νέα ρύθμιση του χρέους, την οποία ο ίδιος αναμένει την προσεχή άνοιξη και υπολογίζει ότι θα είναι γενναία, θα απαλλάσσει τους προϋπολογισμούς από το μεγαλύτερο μέρος του βάρους των τόκων και θα εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους, ανοίγοντας τον δρόμο για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας στις αγορές. Το κακό είναι ότι τις τελευταίες ημέρες πυκνώνουν οι πληροφορίες πως οι Ευρωπαίοι υπαναχωρούν και θέλουν να μεταθέσουν τη ρύθμιση μετά τις ευρωεκλογές.

Μια τέτοια εξέλιξη είναι προφανέστατα αρνητική και δυσκολεύει το πολιτικό σχέδιο του κ. Σαμαρά. Ο Πρωθυπουργός ήλπιζε και ελπίζει ότι η ρύθμιση του χρέους, δηλαδή το «δώρο προόδου» των εταίρων, θα προσφερθεί πριν από τις ευρωεκλογές, επιτρέποντας στον ίδιο να αμβλύνει τις ως τώρα πολιτικές εντυπώσεις από την εφαρμογή του μνημονίου και έτσι να επιτύχει ένα καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμα στην προβληματική από πολλές απόψεις αναμέτρηση για την Ευρωβουλή.

Οπως και να έχει, πάντως, ο Πρωθυπουργός δεν συναρτά τον βίο της κυβέρνησης με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αν ως τότε τον δικαιώσουν οι οικονομικές εξελίξεις, θεωρεί ότι το όποιο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών θα καταστεί διαχειρίσιμο.

Ετσι επεκτείνει και τον πολιτικό σχεδιασμό του. Γι’ αυτόν και στον βαθμό που η οικονομία θα βελτιώνεται συνεχώς ο επόμενος σταθμός είναι η εκλογή, την άνοιξη του 2015, νέου Προέδρου της Δημοκρατίας καθώς εξαντλείται η δεύτερη θητεία του κ. Παπούλια.

Πρόεδρος από την Αριστερά!

Για τον κ. Σαμαρά ούτε αυτό είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο. Στις ιδιαίτερες συζητήσεις του φέρεται να λέει χαρακτηριστικά ότι «μπορεί να βρεθεί ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής». «Ας τον προτείνει η Αριστερά» συμπληρώνει με έμφαση.

Και αυτό γιατί ο κ. Σαμαράς πιστεύει βαθιά ότι οι εκλογές πρέπει να γίνουν κανονικά, με τη λήξη της τετραετίας, το
καλοκαίρι του 2016! Ως τότε, πιστεύει, θα έχει ξετυλιχθεί το πρόγραμμα οικονομικής ανασυγκρότησης, θα έχουν έλθει οι επενδυτές που συναντά στην Αθήνα και στις ανά τον κόσμο επισκέψεις του και η χώρα θα έχει κερδίσει, όπως αυτός αναμένει, το στοίχημα επανένταξης στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Οπως συνηθίζει να λέει, «ο ελληνικός λαός θα έχει να επιλέξει με βάση συγκεκριμένα αποτελέσματα».

Για να προσθέσει χαρακτηριστικά: «Και τότε ας επιλέξει όποιον θέλει…». Κάπως θέλει να πορευθεί ο κ. Σαμαράς. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι ο δρόμος που έχει επιλέξει είναι εξαιρετικά τραχύς. Τα ατυχήματα παραμονεύουν και ο χρόνος που διεκδικεί είναι πυκνός πολιτικά και πολύ μακρύς.