Με δεδομένη την μέχρι σήμερα αδυναμία της Μέρκελ να σχηματίσει ισχυρή κυβέρνηση και την εμμονή των σοσιαλδημοκρατών να πάρουν στα χέρια τους, το τιμόνι της γερμανικής και ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, οι δημοσιονομικές εξελίξεις για τη χώρα μας αναβάλλονται για την άνοιξη 2014.
Ως τότε, θα έχει δοκιμαστεί πόσο κρατάει η εσωτερική δημοσιονομική μας συνοχή, πόσο η κοινωνία αντέχει τα υπερβολικά φορολογικά βάρη, αν το σύστημα της υγείας μπορεί να ισορροπήσει με πενιχρά οικονομικά μέσα, αν οι συντάξεις μπορούν να πληρώνονται χωρίς νέο κούρεμα και αν η οικονομία φύγει από το θανάσιμο σπιράλ της ύφεσης και η ανεργία συνεχίζει να διαμορφώνει απαράδεκτες και μη κοινωνικά ανεκτές καταστάσεις. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα του Γιάννη Στουρνάρα, να επιβεβαιώσει ή όχι το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα του κυριακάτικου Βήματος, περί 50ετούς ομολόγου και εξόδου στις αγορές χρήματος για νέο δανεισμό της χώρας το 2014.
Στο πλαίσιο αυτό εκτιμώ ότι τρεις είναι οι βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες που θα οριοθετήσουν τις όποιες εξελίξεις:
Πρώτον αυτά που συνέβησαν στη Σύνοδο Κορυφής, δύο χρόνια πριν, στις 26 Οκτωβρίου 2011, όταν τα μέλη της ευρωζώνης πήραν την απόφαση να εγκρίνουν ένα πακέτο «bail out» της Ελλάδος, κατά παράβαση ουσιαστικά της θεμελιώδους διατάξεως της Συνθήκης, του ενωσιακού άρθρου 125 περί της no bailout clause. Τότε το μήνυμα προς τη χώρα μας ήταν κατηγορηματικό: Αυτό είναι το συνολικό διαθέσιμο χρηματικό ποσό, ούτε cent παραπάνω, take it or leave it. Όταν τελειώσουν τα χρήματα αυτά, δεν θα έχετε άλλη βοήθεια. Είναι δική σας απόφαση το αν θα εγκαταλείψετε τη ζώνη του ευρώ ή όχι.
Δεύτερον, οι εκτιμήσεις ότι arrière pensée της γερμανικής κυρίαρχης οικονομικής ελίτ είναι η επιλογή της Γερμανίας, αν πιεστεί πολύ, να εγκαταλείψει το ευρώ επειδή το οικονομικό κόστος της παραμονής της σε αυτό θα είναι πολύ υψηλό. Ο φόβος τους είναι ότι η Γαλλία και ο νότος της ευρωζώνης θα πιέζουν ολοένα και περισσότερο για μία μεγάλη μεταφορά χρημάτων από το Βερολίνο στις Βρυξέλλες.
Τρίτον, ένα δίλημμα: θα μετεξελιχθεί η ευρωζώνη σε πλήρη δημοσιονομική ένωση ή όχι; Με τις εθνικιστικές κραυγές να ηχούν έντονα, στη σημερινή φάση, αυτό φαντάζει πολύ δύσκολο εγχείρημα. Υπάρχει όμως άλλη λύση in vivo για την επιβίωση του ευρώ; Από τα μέχρι σήμερα facta η απάντηση είναι όχι. Οι μηχανισμοί στήριξης, τα EFSF, ESM, η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τα όποια άλλα ενωσιακά χρηματοδοτικά μέσα έχουν εφευρεθεί, δεν επαρκούν για να αντιμετωπιστούν τα χρηματοδοτικά προβλήματα στις ελλειμματικές προβληματικές χώρες του ενωσιακού νότου.
Συμπέρασμα: την άνοιξη του 2014 η επιλογή για την ευρωζώνη που διαφαίνεται ότι θα κυριαρχήσει είναι η εκχώρηση δημοσιονομικής κυριαρχίας από το Βερολίνο στις Βρυξέλλες. Και αυτό βέβαια μετά από σκληρές και αιματηρές, διαπραγματεύσεις εθνικιστικού χαρακτήρα. Η Γερμανία δεν θα υποκύψει εύκολα να εκχωρήσει εθνική κυριαρχία στην ευρωζώνη και να συνεγγυηθεί τα χρέη των αδύναμων χωρών του νότου και της Γαλλίας.
