Η εξαιρετική υγεία και η μακροζωία των Κρητικών έχουν τα μυστικά τους. Η συσχέτισή τους με τις διατροφικές συνήθειες και τα μοναδικά προϊόντα του τόπου τους ευσταθεί σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες. Η καθημερινή κατανάλωση χόρτων σαν κύριο πιάτο, συνοδευτικό ή σαλάτα βάζει το δικό της λιθαράκι. Είναι γνωστό ότι η κρητική κουζίνα περιλαμβάνει πιάτα μεγάλης διατροφικής αξίας, αφού τα άγρια χόρτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και ω3 λιπαρά, περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και υπάρχουν ενδείξεις ότι βοηθούν και στον μεταβολισμό.
Τα ιδιαίτερα της Σητείας
Η χλωρίδα της ανατολικής Κρήτης σύμφωνα με τη Δρ. Αντωνία Ψαρουδάκη, γεωπόνο και καθηγήτρια στο τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας στο ΤΕΙ Κρήτης, είναι ιδιαίτερη και έχει τα δικά της προτερήματα καθώς μερικά από τα αυτοφυή φυτά της περιοχής της Σητείας παρουσιάζουν ελάχιστες ομοιότητες με συγγενικά είδη στις υπόλοιπες περιοχές της νήσου. Ο λόγος είναι πως τα ψηλά όρη που παρεμβάλλονται επιτρέπουν στα διαφορετικά μικροκλίματα που δημιουργούνται να αλλάξουν τα δεδομένα.
Παρακάτω παραθέτουμε ενδεικτικά μερικά από τα πιο διάσημα «φάρμακα» της φύσης που μπαίνουν και στην κουζίνα μας.
Κάπαρη: Ολα τα μέρη του φυτού είναι βρώσιμα. Η ρίζα ψήνεται και οι βλαστοί , τα άνθη και οι καρποί της μπαίνουν σε ομελέτες ή γίνονται τουρσί. Θεωρείται φυτό που καθαρίζει τα νεφρά και προστατεύει από αθηροσκλήρωση.
Μάραθος: Χρησιμοποιείται ο βλαστός η ρίζα και τα φύλλα. Μαγειρεύεται με τους χοχλιούς και τις σουπιές, μπαίνει στα μαυρομάτικα φασόλια και τα τσιγαρολάχανα, ενώ στο παρελθόν καταναλωνόταν και ωμός από όσους υπέφεραν από στοματική κακοσμία.
Θυμάρι: Παλαιότερα δεν ήταν γνωστό τόσο ως αρτυματικό φυτό όσο ως φαρμακευτικό, αφού χρησίμευε ακόμη και ως αντιβηχικό. Οι κρητικοί μάλιστα μαδούσαν τον θύμο και τον έτριβαν στα ούλα τους γιατί «έκανε γερά δόντια». Μπαίνει σε κεφτέδες, πίτες, κρεατικά και γεμιστά.
Φασκομηλιά: Το κατεξοχήν «βραστάρι» (ζεστό ρόφημα) της ανατολικής Κρήτης συστήνεται και για θεραπεία δερματικών παθήσεων, πιτυρίδα και τριχόπτωση. Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται και ως τονωτικό στομάχου. Με το κάπνισμα των φύλλων της παίρνουν άρωμα τα λουκάνικα. Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα για να αρτύσει κρεατικά, ψάρια, όσπρια και ζυμαρικά και για να αρωματίσει το ξίδι και το λάδι.
Ασκόλυμπρος: Τρώγονται οι νεαροί βλαστοί και τα φύλλα. Σερβίρονται ως σαλάτα με λάδι και λεμόνι, μαγειρεύονται με κρέας αβγολέμονο και μπαίνουν σε ομελέτες. Η λαϊκή ιατρική πίστευε πως προφυλάσσουν από ρευματισμούς και πόνους στις αρθρώσεις.
Θρούμπι: Χρησιμοποιείται στη μαγειρική όπως η ρίγανη –κυρίως σε ψητά κρέατα, πουλερικά, ψάρια και όσπρια και το αφέψημά του έχει τονωτικές, διεγερτικές και χωνευτικές ιδιότητες.
Αρισμαρί (δενδρολίβανο): Μπαίνει στο στιφάδο, στις πατάτες στο φούρνο, στο κυνήγι και σε πολλά ακόμη. Πλύσεις της στοματικής κοιλότητας με το αφέψημά του βοηθούν σε περιπτώσεις περιδοντίτιδας και ουλίτιδας.
* Αν δεν φτάσετε ως τη Σητεία για να τα μαζέψετε με το χέρι, μια επίσκεψη στο Δίκταμο είναι καλή αρχή.
