Γνωστός βυζαντινός ιστορικός και υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Αυλής (κουροπαλάτης), ο Ιωάννης Σκυλίτσης (1040-1101) κατέγραψε την Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από το 811 ως το 1057 στο έργο του Σύνοψις Ιστοριών, το οποίο σώζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Μαδρίτης σε χειρόγραφο αντίγραφο του 12ου αιώνα, πλούσια και εξαιρετικά διακοσμημένο με 574 εντυπωσιακές εικόνες. Οι μικρογραφίες του χειρογράφου αναπαριστούν σκηνές από την κοινωνική, την αυτοκρατορική και τη θρησκευτική ζωή της βυζαντινής αυτοκρατορίας και θεωρούνται σημαντικότατη πηγή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο. Κατά πόσον όμως είναι αυτές οι εικόνες του 12ου αιώνα αξιόπιστοι μάρτυρες του ιστορικού παρελθόντος;
Στο βιβλίο του Η ιστορία και οι εικόνες της. Η τέχνη ως ερμηνεία του δυτικού πολιτισμού (Νεφέλη, 2012) ο ιστορικός τέχνης Φράνσις Χάσκελ υποστηρίζει ότι η εικόνα αρχίζει να χρησιμοποιείται ως ιστορική πηγή αρκετά όψιμα, μετά τον 14ο αιώνα, και μολονότι απέκτησε μεγάλο κύρος ως αδιάψευστος μάρτυρας του παρελθόντος, ειδικά μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, είναι συχνά εξίσου αμφισβητήσιμη και αναξιόπιστη με πολλές αμφίβολης προέλευσης γραπτές πηγές.
Μια αμερικανίδα επιστήμων, η Έλενα Ν. Μπεκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο DePaul στις ΗΠΑ, μελετά ακριβώς αυτή τη σχέση της Ιστορίας με την εικόνα, εστιάζοντας στη Μεσόγειο, στην περίοδο του Μεσαίωνα και στα ιστορικά εικονογραφημένα χειρόγραφα του Βυζαντίου.
Τον διάλογο της ιστορικής μνήμης των Βυζαντινών με τις εικονογραφημένες ιστορίες θα αναπτύξει σε διάλεξη που θα δώσει στην Αθήνα με τίτλο «Reconfiguring Constantinople: Story Spaces and Storied Imperial Places in the Madrid Skylitzes Manuscript» («Διαμορφώνοντας εκ νέου την Κωνσταντινούπολη: Τόποι της αφήγησης και εξιστορούμενα αυτοκρατορικά μέρη της Ιστορίας του Σκυλίτση στο χειρόγραφο της Μαδρίτης»). Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο Cotsen Hall της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι), την Τρίτη 8 Οκτωβρίου, στις 7.00 μ.μ. Η διάλεξη θα γίνει στα αγγλικά και θα αναμεταδίδεται σε πραγματικό χρόνο από την ιστοσελίδα της Γενναδείου Βιβλιοθήκης (www.gennadius.gr).
