Ασαντ: O αιματοβαμμένος πρωταθλητής της επιβίωσης

Οταν κοιτάζει έξω από το παράθυρο του σπιτιού του, στην αριστοκρατική συνοικία Αλ Μαλκί της Δαμασκού, ο Μπασάρ αλ Ασαντ βλέπει, ακόμη, μια ευχάριστη καθημερινότητα: μπουτίκ πολυτελείας και μαγαζιά από όπου η νομενκλατούρα του καθεστώτος αγοράζει γαλλικά τυριά και μίνι iPad.

Ο πρόεδρος της Συρίας και η σύζυγός του Ασμα εξακολουθούν να συμπεριφέρονται σαν η χώρα να τους ανήκει, σαν η καταστροφή που την έχει χτυπήσει –110.000 νεκροί, 2 εκατομμύρια πρόσφυγες και 5 εκατομμύρια εκτοπισμένοι –να μην έχει αλλάξει τίποτε, ή σχεδόν τίποτε. Σε κάθε περίπτωση, τίποτε το ανεπανόρθωτο.

Αυτές τις ημέρες ο αρχηγός του συριακού κράτους είναι ακόμη πιο αισιόδοξος. Πιστεύει ότι βγήκε αλώβητος από την παγκόσμια κρίση που προκάλεσε ο βομβαρδισμός με χημικά στην Γκούτα στις 21 Αυγούστου. Οχι μόνο δεν ισχύει πλέον το σχέδιο στρατιωτικής επίθεσης των ΗΠΑ, σε απάντηση για τη σφαγή εκατοντάδων ανθρώπων σε αυτό το προάστιο της Δαμασκού, αλλά η συμφωνία για τη διάλυση του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, η οποία συνήφθη στις 14 Σεπτεμβρίου υπό την αιγίδα της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, του επιτρέπει να ονειρεύεται ότι θα παραμείνει στην εξουσία.

Ο θρόνος της Δαμασκού

«Εμείς τον ξαναβάλαμε στο επίκεντρο του πολιτικού παιχνιδιού» παρατηρεί ένας ξένος διπλωμάτης στη Δαμασκό. «Ο Μπασάρ γνωρίζει ότι μόνο μαζί του μπορούμε να διαπραγματευθούμε τον αφοπλισμό. Ξέρει ότι η απειλή έφυγε και δεν πρόκειται να επιστρέψει γρήγορα».

Ο Ασαντ υιός είναι κακός στις δημόσιες ομιλίες, αλλά απρόσμενα χαρισματικός όταν του μιλήσεις από κοντά. Ο άνθρωπος που ο ΟΗΕ και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφουν ως εγκληματία πολέμου δεν συμπεριφέρεται με σκληρότητα ούτε με ψυχρή και ωμή πολιτική βία.

Δεν πρόκειται απλώς για επικοινωνιακή τακτική. Από τότε που σπούδαζε σε γαλλικό γυμνάσιο και στην Ιατρική Σχολή στη Δαμασκό, όλοι μιλούσαν για έναν σεμνό και εργατικό νεαρό. Επειτα πήγε στο Λονδίνο, όπου ειδικεύθηκε στην οφθαλμολογία. Εκεί συνάντησε, το 1994, τη μέλλουσα σύζυγό του Ασμα αλ Αχράς, αναλύτρια στην αμερικανική τράπεζα JP Morgan.

Ο θρόνος της Δαμασκού προοριζόταν για τον Μπασέλ, τον μεγάλο αδελφό του. Αλλά ο θάνατός του σε αυτοκινητικό δυστύχημα τον Ιανουάριο του 1994 φέρνει τον Μπασάρ στην πρώτη γραμμή. Επειτα από ταχεία στρατιωτική εκπαίδευση, κατά την οποία προήχθη από λοχαγός σε συνταγματάρχη μέσα σε τρία χρόνια, στα τριάντα του είναι έτοιμος να διαδεχθεί τον πατέρα του Χαφέζ αλ Ασαντ. Το νέο «λιοντάρι» (Ασαντ στα αραβικά σημαίνει λέων) της Δαμασκού διατάζει αμέσως τον κρατικό Τύπο να σταματήσει να δημοσιεύει φωτογραφίες του στα πρωτοσέλιδα κάθε μέρα. Πολλαπλασιάζει τις δημόσιες εμφανίσεις, χωρίς σωματοφύλακες, εμφανίζεται στα εστιατόρια στην παλιά πόλη μαζί με τη νεαρή γυναίκα του. Ονειρεύεται ότι είναι ένας αγαθός πεφωτισμένος δεσπότης, που ακούει τους συμπολίτες του.

Η συριακή κοινωνία όμως σιγοβράζει. Η δημογραφική έκρηξη, η άνοδος του επιπέδου της εκπαίδευσης και τα οικονομικά προβλήματα δημιουργούν μια βραδυφλεγή βόμβα. Διακόσιες χιλιάδες νέοι άνθρωποι μπαίνουν κάθε χρόνο στην αγορά εργασίας και μόνο μια χούφτα από αυτούς βρίσκουν δουλειά.

Αλλά εκείνη την εποχή ο Μπασάρ αλ Ασαντ είναι ακόμη ο αδιαφιλονίκητος κύριος της χώρας. Στο συνέδριο του κόμματος Μπάαθ το 2005 απαλλάχθηκε από τους τελευταίους εκπροσώπους της παλαιάς φρουράς, όπως ο Μουσταφά Τλας (πρώην υπουργός Αμυνας) και ο Αμπντέλ Χαλίμ Χαντάμ (πρώην αντιπρόεδρος). Τοποθέτησε τους δικούς του ανθρώπους στις υπηρεσίες ασφαλείας, όπως τον γαμπρό του Ασέφ Σαουκάτ, σύζυγο της αδελφής του Μπούσρα, τον οποίο διόρισε επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών.

Συμφιλίωση

Και η γεωπολιτική της περιοχής ήταν πιο ευνοϊκή από ποτέ. Οχι μόνο βγήκε θριαμβευτής από το μποϊκοτάζ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας, που τον κατηγορούσαν τότε ότι είχε διατάξει τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού του Λιβάνου Ραφίκ Χαρίρι το 2005, αλλά κατάφερε να συμφιλιωθεί με τους γείτονές του, την Τουρκία και το Ιράκ, και να ενισχύσει τους δεσμούς με το Ιράν, τον μεγάλο σύμμαχό του.

Αλλά τώρα τι γίνεται; Υπάρχει επιστροφή για τον 48χρονο πρόεδρο; Μπορούμε να ξεχάσουμε τα παιδιά στην Γκούτα που σκοτώθηκαν κατά εκατοντάδες από τα χημικά στον ύπνο τους; Ο εμφύλιος πόλεμος δεν έχει τελειώσει και αυτός ο αιματοβαμμένος πρωταθλητής της επιβίωσης ίσως μπορέσει να σώσει το κεφάλι του. Ακόμη όμως κι αν βασιλεύσει –άγνωστο για πόσο ακόμη -, επάνω σε έναν σωρό ερειπίων, σίγουρα το καθεστώς που φέρει το όνομά του είναι καταδικασμένο.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 3 Οκτωβρίου 2013