Ποιοι και γιατί έβαλαν τους νεοναζί στη Βουλή

Χρειάστηκε να χυθεί αίμα. Το αίμα του Παύλου Φύσσα δεν στάλαξε μόνο στο πεζοδρόμιο της οδού Παναγή Τσαλδάρη στο Κερατσίνι. Στάλαξε πάνω σε όλη την ελληνική κοινωνία, στην αμέριμνη ανοχή της, στη σιωπηλή αποδοχή, στον ακατέργαστο θυμό, στην απόγνωση. Η Χρυσή Αυγή ήξερε τη σημασία της απειλής που αναγράφεται στα πανό της, έσσεται ήμαρ, οι υπόλοιποι την αγνοούσαμε. Η Πολιτεία θα αντιδράσει θεσμικά, θα καταδικάσει τον φασισμό στα δικαστήρια, αλλά δεν μπορεί να τον καταδικάσει στη συνείδηση του καθενός. Και περισσότερο στη συνείδηση όσων δεν αντιλαμβάνονται τη Χρυσή Αυγή ως αυτό που είναι: μια οργανωμένη συμμορία που καλύπτει το έγκλημα με έναν αποτρόπαιο ιδεολογικό μανδύα.

Για να αντιμετωπιστεί η Χρυσή Αυγή θα πρέπει να ερευνηθούν και να κατανοηθούν οι συνθήκες που τη γιγάντωσαν. Είναι η πρώτη φορά από το δημοψήφισμα του 1974 που η Ακροδεξιά στην Ελλάδα κατάφερε να σχηματίσει κόμμα το οποίο εισήλθε στο Κοινοβούλιο και έκτοτε εμφανίζεται να αυξάνει, δημοσκοπικά τουλάχιστον, την επιρροή του. Η πρώτη εκλογική επιτυχία της Χρυσής Αυγής καταγράφηκε στις δημοτικές εκλογές του 2010 στον Δήμο Αθηναίων.

Στις διπλές εκλογές του 2012 μπήκε στη Βουλή, έπειτα από 30 χρόνια που χρειάστηκε για να μεταμορφώσει τον εαυτό της από μια ακροδεξιά μιλιταριστική ομάδα σε μια εξτρεμιστική πολιτική δύναμη.

Από τις έρευνες που έγιναν μετά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του Μαΐου – Ιουνίου 2012 αναδεικνύεται η ακόλουθη εικόνα: οι ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής μεταξύ των εκλογών του 2009 και του 2012 εκτοξεύθηκαν από σχεδόν 20.000 σε 440.000 άτομα. Η περυσινή αναμέτρηση κατέγραψε τεκτονικές μετατοπίσεις ψηφοφόρων από το Κέντρο του πολιτικού συστήματος προς την αριστερή και δεξιά πτέρυγα, η οποία ενισχύθηκε και από την πτώση του ΛΑΟΣ. Ορισμένοι αναλυτές (Ι. Μαυρής, Public Issue) εκτιμούν ότι η συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση Παπαδήμου νομιμοποίησε την Ακροδεξιά ως πολιτικό παίκτη. Επιπλέον η επιχείρηση κατά της λαθρομετανάστευσης, η ανάδειξη της ανασφάλειας και του μεταναστευτικού, η ατζέντα του νόμου και της τάξης γύρισαν μπούμερανγκ στα κόμματα της διακυβέρνησης.

Στις εκλογές του 2012 το ΠαΣοΚ έχασε πάνω από τα 2/3 των ψηφοφόρων του, η ΝΔ έχασε περίπου τους μισούς και εκτός από την Ακρα Δεξιά εμφανίστηκαν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες ως η έκτη κοινοβουλευτική δύναμη. Η κύρια δύναμη της Χρυσής Αυγής προήλθε από πρώην ψηφοφόρους της ΝΔ (41%) και του ΠαΣοΚ (20%). Το αξιοσημείωτο όμως ήταν ότι ένα κόμμα με τόσο έντονο ιδεολογικό στίγμα προσείλκυσε ψηφοφόρους λίγους μεν αλλά από όλους τους σχηματισμούς της Αριστεράς. Τα κίνητρα των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής; «Διαμαρτυρία» (29%), «μετανάστευση» και «σύνορα» (27%), «πρόγραμμα» (14%), «εθνικά θέματα» και «πατριωτικά αισθήματα» (13%).

Το πρόγραμμα της Χρυσής Αυγής άλλωστε δεν είχε καμία αναφορά στο μνημόνιο και μόνο έπειτα από τις συγκεντρώσεις των «Αγανακτισμένων» στο Σύνταγμα απέκτησε αντιμνημονιακό στίγμα.

«Ο δεξιός εθνικιστικός εξτρεμισμός και εν γένει ο αντιδυτικός ανορθολογισμός έχουν την έδρα τους στη συνωμοσιολογία. Μπορεί να προσφέρει πρόσκαιρη παρηγοριά σε εκείνον που δοκιμάζεται από την απώλεια νοήματος και την οδύνη που προκαλεί μια κρίση σαν τη δική μας, στο βάθος όμως οδηγεί στην πλήρη εξαθλίωση και στην ωμή βία. Δεν είναι ο μόνος διακινητής, αλλά οι ΑΝΕΛ αποτελούν το ιδεολογικό επίκεντρο αυτού του φαινομένου από το οποίο τρέφεται και η Χρυσή Αυγή» επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Π. Παναγιωτόπουλος.

Η Χρυσή Αυγή είναι ένα «αρσενικό» κόμμα. Πάνω από 75% των ψηφοφόρων της είναι άνδρες. Επίσης είναι ένα κόμμα νέων ψηφοφόρων καθώς οι μεγαλύτεροι έχουν πιο ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τα παραδοσιακά κόμματα. Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων κάτω των 44 ετών επέλεξε είτε ΣΥΡΙΖΑ είτε ΧΑ, η οποία είχε μεγαλύτερη αποδοχή στην ηλικιακή ομάδα 35-44 ετών, σε άτομα μέσης ή τεχνικής εκπαίδευσης, σε ελεύθερους επαγγελματίες, ανέργους και δημοσίους υπαλλήλους. Νοικοκυρές, αγρότες, φοιτητές και συνταξιούχοι κράτησαν αποστάσεις από τη ΧΑ. «Εκτός από τα γκάλοπ» σημειώνει ο κ. Παναγιωτόπουλος «έχουμε και μερικά άλλα εργαλεία για να εκτιμήσουμε, εικάζω, ότι η οικονομική κρίση με κάποιον τρόπο περνάει σε άλλη φάση. Κανένα κόμμα δεν εκφράζει αποτελεσματικά αυτούς που έχει επιλέξει να εκφράσει: τον αστικό χώρο η ΝΔ, τα μεσαία στρώματα της προσδοκίας ο ΣΥΡΙΖΑ κ.ο.κ. Η Χρυσή Αυγή είναι η μόνη που ευθυγραμμίζει τον λόγο της με την πράξη της, τους συμβολισμούς με το συναίσθημα των μελών της» παρατηρεί. Στην εκλογική αγορά η ΧΑ βγήκε ουσιαστικά το 1994 στρατολογώντας μέλη κυρίως από τα γήπεδα και τα γυμναστήρια. Χούλιγκαν και «φουσκωτοί» αποτελούσαν τους πρώτους πυρήνες. Στην πορεία η ΧΑ ανοίχτηκε στις γυναίκες, στις οποίες ανατίθενται καθήκοντα διαπαιδαγώγησης, υγείας, περίθαλψης, αλλαξοπίστησε από τον δωδεκαθεϊσμό στον χριστιανισμό, εμπλούτισε τη βάση της, ανταποκρίθηκε στο φλερτ πολιτικών και δημοτικών αρχόντων, ανοίχτηκε στα σχολεία.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Βασιλική Γεωργιάδου, η οποία έχει ασχοληθεί εκτενώς με τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, βρίσκεται αυτές τις ημέρες στη Γερμανία ως μέλος μιας διεθνούς ομάδας παρατηρητών για τις εκλογές. Ανάμεσα στις άλλες συναντήσεις είδε και τον επικεφαλής του Ιδρύματος για την Πολιτειακή Εκπαίδευση στη Σαξονία, η οποία αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα ξενοφοβίας. Ο Φρανκ Ρίχτερ την ενημέρωσε ότι, σύμφωνα με μελέτες που έχουν διενεργήσει, υπάρχει στα σχολεία μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών εκπαιδευτικών και ότι τα παιδιά χρειάζονται ισχυρά ανδρικά πρότυπα. Το επόμενο διάστημα, προσέθεσε, θα προσληφθούν άνδρες εκπαιδευτικοί με στόχο να προβάλουν θετικά ανδρικά πρότυπα, σε αντιδιαστολή με τα νεοναζιστικά, στους μαθητές. «Χρειαζόμαστε αναχώματα ηθικά και αξιακά. Η Εκκλησία, ο Στρατός και η Αστυνομία θα μπορούσαν να αποκηρύξουν επίσημα τη Χρυσή Αυγή. Χρειάζεται επίσης να κινηθούν γρήγορα οι θεσμοί κατά της εγκληματικής δραστηριότητάς της. Η δημοκρατία είναι εμπειρία, δεν είναι διδαχή» υπογραμμίζει η κυρία Γεωργιάδου.