Ηλεκτρονικό «βιβλιολαγωνικό» ξετρυπώνει μελλοντικά μπεστ σέλερ

Εχετε τελειώσει όλα τα βιβλία του αγαπημένου σας συγγραφέα και αναρωτιέστε τι θα διαβάσετε τώρα; Ενα σύστημα που αναπτύχθηκε από βρετανούς ερευνητές μπορεί να σας βοηθήσει. Ελέγχοντας το ύφος και τη δομή ενός κειμένου μπορεί να εντοπίσει ποια άλλα κείμενα «ταιριάζουν» με αυτό. Αν και ανάλογα συστήματα υπάρχουν ήδη για τη μουσική, το ηλεκτρονικό «βιβλιολαγωνικό» των βρετανών επιστημόνων είναι μάλλον το πρώτο που μπορεί να συγκρίνει το στυλ της γραφής. Εκτός από «οδηγός» για αναγνώστες και εκδοτικούς οίκους σε αναζήτηση του επόμενου μπεστ σέλερ, μπορεί επίσης να προσφέρει καλύτερη «συνέχεια» στις τηλεοπτικές σειρές, καθώς και συνοχή στην ομαδική συγγραφή λογοτεχνικών έργων.

Ανάλυση των λέξεων

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Royal Holloway του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Τζόζεφ Ρέντινγκτον, ανέπτυξαν ένα σύστημα ανάλυσης το οποίο συγκρίνει διαφορετικά κείμενα ανιχνεύοντας τη συχνότητα με την οποία εμφανίζονται σε αυτά ορισμένες λέξεις και οπτικοποιώντας τα δεδομένα σε διαγράμματα. Αν, π.χ., είστε λάτρεις μυθιστορημάτων όπως το «Λυκόφως» (ένα από τα έργα που εξέτασαν οι επιστήμονες), το σύστημα μπορεί να σας δείξει ποια άλλα βιβλία είναι γραμμένα σε στυλ παρόμοιο με αυτό της Στέφανι Μέγερ. Η σύγκριση του ύφους, λένε οι δημιουργοί του, γίνεται με βάση λεπτούς συσχετισμούς των λέξεων που χρησιμοποιούνται στα διάφορα μυθιστορήματα ή ακόμη και σε διαφορετικά αποσπάσματα του ίδιου μυθιστορήματος.

Αυτό σημαίνει ότι τα αποσπάσματα που είναι π.χ. γραμμένα σε πρώτο πρόσωπο θα απεικονίζονται διαφορετικά από εκείνα που είναι γραμμένα σε τρίτο πρόσωπο, το ίδιο όπως τα κεφάλαια που είναι στον παρατατικό από εκείνα που είναι στον ενεστώτα. Αυτά είναι τα απλούστερα παραδείγματα, η ανάλυση όμως μπορεί να κάνει και άλλες διακρίσεις με βάση τις λέξεις αναδεικνύοντας διαφορετικά είδη και μοτίβα γραφής. «Βοηθάει να αποκτήσει κανείς μια εικόνα, λέει «να πώς φαίνεται το μυθιστόρημά σας»» δήλωσε ο δρ Ρέντινγκτον στο «New Scientist». «Σε καμία περίπτωση όμως δεν κρίνει ή αξιολογεί ένα βιβλίο».

«Λυκόφως» και «True Blood»

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το σύστημά τους για να συγκρίνουν μεταξύ άλλων διάφορα –δημοφιλή και μη –βιβλία με βρικόλακες, μεταξύ των οποίων τα μυθιστορήματα της σειράς «Λυκόφως», τα μυθιστορήματα της σειράς «Vampire Chronicles» της Αν Ράις και τα μυθιστορήματα της σειράς «True Blood» της Σαρλίν Χάρις, καθώς και το «Carpe Jugulum» από τη σειρά «Δισκόκοσμος» του Τέρι Πράτσετ. Οπως ανέφερε ο δρ Ρέντινγκτον στην εφημερίδα «Telegraph», τα διαγράμματα έδειξαν ότι τα μυθιστορήματα της Στέφανι Μέγερ είχαν από την αρχή ως το τέλος σταθερά τον ίδιο τόνο και στυλ. Το μυθιστόρημα του Τέρι Πράτσετ ήταν εντελώς διαφορετικό από αυτά, ενώ τα μυθιστορήματα της Αν Ράις διέφεραν επίσης αλλά όχι τόσο πολύ. «Τα βιβλία της Σαρλίν Χάρις είχαν εκπληκτικά όμοιο στυλ» τόνισε ο επιστήμονας. «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι επελέγησαν για να γίνουν διάσημα στη μεγάλη και στη μικρή οθόνη».

Βοήθημα για βιβλία και σενάρια

Ο δρ Ρέντινγκτον συνέλαβε την ιδέα για την ανάπτυξη του συστήματος κατά τη διάρκεια ενός εργαστηρίου συλλογικής συγγραφής βιβλίων που είχε διοργανώσει υπό τον τίτλο «TooManyCooks». Στο πλαίσιο του προγράμματος ομάδες φοιτητών συγκεντρώνονταν για να γράψουν συλλογικά ένα μυθιστόρημα μέσα σε μία εβδομάδα συνεισφέροντας ο καθένας ένα απόσπασμα. Εξω από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια η συλλογική συγγραφή αυτού του είδους είναι πολύ συνηθισμένη στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση –οι σεναριογράφοι της σειράς «Στην Εντατική», π.χ., κατέβαλλαν μεγάλο κόπο προσπαθώντας να διατηρήσουν το ίδιο ύφος στους διαλόγους από τον πρώτο ως τον τελευταίο κύκλο –και το σύστημα, όταν τελειοποιηθεί, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βοήθημα στον συγκεκριμένο χώρο.

Μπορεί επίσης να βοηθήσει τους νέους συγγραφείς να συγκρίνουν το στυλ τους με εκείνο των επιτυχημένων εμπορικά συγγραφέων και τους εκδοτικούς οίκους να «διαγνώσουν» σε ποια αγορά απευθύνεται ένα βιβλίο. Τέλος, μπορεί να βοηθήσει και τους αναγνώστες προτείνοντάς τους το επόμενο ανάγνωσμα κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο διαδικτυακός ραδιοφωνικός μουσικός σταθμός Pandora, χρησιμοποιώντας το σύστημα Music Genome Project, «διαλέγει» το επόμενο άκουσμα του χρήστη με βάση τις ομοιότητες με το πρώτο κομμάτι, το είδος μουσικής ή τον καλλιτέχνη που αυτός επέλεξε. «Θα μπορούσε να γίνει κάτι σαν τον Pandora για βιβλία» ανέφερε ο δρ Ρέντινγκτον.