Τα δύο πρόσωπα της Ροζίτας Σώκου

«Δεν πήγα δημοτικό σχολείο καθόλου και έτσι είχα καιρό να μορφωθώ». Είναι εκείνη η ακατανίκητη ανάγκη της να πει κάτι ανατρεπτικό. Τη Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου έγινε 90 χρόνων. Πίσω από την άχαρη εμφάνιση, τα παρδαλά φορέματα, τα χοντρά γυαλιά, τον σχεδόν εκνευριστικό τόνο στη φωνή, όλα αυτά τα στοιχεία που συνθέτουν την ιδιαιτερότητα της Ροζίτας Σώκου, το βλέμμα είναι σκανταλιάρικο όσο ποτέ. «Πήγα σχολείο στο Αρσάκειο, τη δεύτερη χρονιά που λειτουργούσε» έχει δηλώσει, δίνοντας έμφαση σε εκείνη τη «δεύτερη χρονιά». Την ηλικία της την απολαμβάνει. Κατά έναν τρόπο, μοιάζει πλέον να είναι το ισχυρό της χαρτί. «Γιατί τελικά βραβεύουν; Βραβεύουν την ηλικία σου. Επειδή γέρασες και δεν πέθανες ακόμη σε βραβεύουν» είχε πει κάποτε γελώντας. Ισως και να έκρυβε έναν σκληρό αυτοσαρκασμό.

Εχασε τον πατέρα της, όταν ήταν μικρή, από λευχαιμία. Δεν πήγε δημοτικό σχολείο. Αλλά στην πλούσια βιβλιοθήκη του σπιτιού εντρυφούσε στη λογοτεχνία, στο διάβασμα. Υπήρχαν, βέβαια, και το σινεμά και το θέατρο με τον παππού. Πέρασε ώρες στα καθίσματα με το βλέμμα στραμμένο στη σκηνή. Ηδη από την Α΄ Γυμνασίου σημείωνε τις κριτικές της σε ένα τετράδιο.

Πέρασε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Ηθελε να γίνει ζωγράφος. Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ειλικρινής μαζί της: «Η διαφορά ανάμεσα στην αληθινή ζωγραφική και στη δική σου είναι σαν το κέντημα χειρός με το κέντημα μηχανής» της είπε. Μπορεί να μην είχε κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο, ίσως πέρα από το γράψιμο –αλλά είχε πάντα την τύχη να βρίσκεται δίπλα σε προικισμένους ανθρώπους, να ρουφά το φως τους. Γνώρισε τον Μάρλον Μπράντο, ήταν φίλη του Ρούντολφ Νουρέγεφ. Την τελευταία φορά που την είδε της είπε με τη χαρακτηριστική του ρωσική προφορά στα αγγλικά: «What’s wrong with me Rozita? What’s wrong?».

Εγινε γνωστή μέσα από την κινηματογραφική κριτική στον αστικό Τύπο. Επισκεπτόταν έξι με επτά φεστιβάλ τον χρόνο, βλέποντας τέσσερις με πέντε ταινίες κατά μέσο όρο την ημέρα. «Και φυσικά στην επιστροφή πήγαινα στον οφθαλμίατρο» έχει δηλώσει. Οι νεότεροι τη θυμούνται κυρίως μέσα από την περίφημη εκπομπή «Να η ευκαιρία».

Δηλώνει σταθερά «ελεεινά Ελληνίδα». Ετσι μπορεί να παντρεύτηκε Ιταλό και να έζησε για κάποια χρόνια στην Ιταλία, αλλά η επιστροφή στα πάτρια εδάφη ήταν τελικά μονόδρομος. «Δεν είχα παράπονο με τον γάμο μου. Δεν μπορούσα να ζήσω έξω από την Ελλάδα. Εγραφα κριτική θεάτρου και δεν είχα πέντε ανθρώπους να μου κόψουν την καλημέρα την άλλη ημέρα το πρωί» έχει πει. Οι πρόσφατες εμπρηστικές δηλώσεις της, κυρίως για τη Μελίνα Μερκούρη και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, μάλλον ανήκουν σε αυτό το πλαίσιο. Η Μελίνα, όμως, δεν μένει πια εδώ για να της κόψει την καλημέρα. Ισως, όμως, το ζήτημα να μην είναι το αντικείμενο της κριτικής, αλλά ο ντόρος που κάνει…

Είναι 90 χρόνων. Αγαπά την κόρη της και τα εγγόνια της. Είναι γεγονός ότι δεν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Είναι λογικό να μη βρίσκεται πλέον. Βέβαια, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο στις νοσταλγικές εκπομπές, της ασπρόμαυρης μελαγχολίας. Μπορεί να μιλήσει για τον Τσαρούχη, τον Μπράντο, τον Νουρέγεφ. Οι ιστορίες της στις συνεντεύξεις επαναλαμβάνονται σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια. Τουλάχιστον είναι γοητευτικές.

Αυτό, όμως, φαίνεται να μην της αρκεί. Θέλει να βρίσκεται στην επικαιρότητα, να προκαλεί ακόμη. Προσφάτως το κατάφερε μέσα από μια συνέντευξή της. Πρώτα από όλα, το πρόσωπο της Μελίνας Μερκούρη. Δεν μιλούσε, βέβαια, για εκείνη άκομψα πρώτη φορά. «Ηταν ελεεινή ηθοποιός. (…) Μόνο στη «Στέλλα» ήταν καλή, γιατί είχε προσαρμόσει ο Κακογιάννης τον ρόλο στο δικό της στυλ. Εκανε τον εαυτό της. Αυτό το ύφος είχε και στην πραγματικότητα. Ηταν πολύ κακή ηθοποιός. Εκανε νάζια επί σκηνής. Οταν την έβλεπα να παίζει, ντρεπόμουν που ήμουν γυναίκα» δήλωσε. Υστερα ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. «Ηταν γελοίος. Δεν ήξερε να γράψει διάλογο. Ακουγες ένα παιδί τεσσάρων ετών να λέει: «Κατά βάθος, αγαπούσαμε τη μαμά μας». Τα παιδιά δεν αγαπούν κατά βάθος». Από τα πυρά της δεν γλίτωσαν ούτε ο Γιάννης Δαλιανίδης ούτε η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Ο πρώτος «κατέστρεψε τον ελληνικό κινηματογράφο» και η δεύτερη, αν και «μεγάλο ταλέντο», «διαλύθηκε από τις βρωμοταινίες» που γύρισε.

Τι νόημα έχουν αλήθεια αυτές οι δηλώσεις τη δεδομένη χρονική στιγμή; Ισως το νόημα κρύβεται στο γεγονός ότι ένα τηλεοπτικό συνεργείο την επισκέφθηκε μετά τον σάλο που προκλήθηκε για να επαναλάβει τα λεγόμενά της. Χρόνια τώρα δημοσιογράφος, το παιχνίδι της πρόκλησης το παίζει στα δάχτυλα. «Μόλις της σκότωσαν την πατρίδα της λέει: «Αμάν, η ευκαιρία να γίνω σταρ». Εβαλε τις πλερέζες, ζητούσε δικαιοσύνη και έκανε τον εαυτό της μύθο» επαναλάμβανε ξανά και ξανά εκνευριστικά για τη Μερκούρη. Ηταν έκδηλη η χαρά της με την κάμερα να ζουμάρει στο πρόσωπό της.

Αχ, εκείνη η ακατανίκητη αγάπη της δημοσιότητας. Πώς διαφορετικά να δικαιολογηθεί το γεγονός ότι βρέθηκε πολλάκις καλεσμένη ακόμη και σε εκπομπή της λεγόμενης Τrash TV, δεχόμενη τις αφασικές ερωτήσεις του Αλέξανδρου Πετρίδη, γνωστού για την περιβόητη ξέξασπρη οδοντοστοιχία του.

Υπήρξε, όμως, και γενναιόδωρη με κάποιους άλλους καλλιτέχνες. Μιλά συχνά για τον Δημήτρη Ποταμίτη και τον Μάριο Φραγκούλη. Οι φωτογραφίες της, πάντως, με τον τελευταίο σε στάση μητρικής αγκαλιάς υπήρξαν ο χειρότερος εφιάλτης των κοσμικών φωτογράφων.

«Τώρα γκρινιάζουν οι γυναίκες πως δουλεύουν ως τα 65. Εγώ δούλεψα ως τα 80 και μακάρι να έβγαιναν ακόμη οι εφημερίδες όπως έβγαιναν και να δούλευα ακόμη» είχε δηλώσει πριν από μερικούς μήνες. Η Ροζίτα Σώκου επιμένει και παραμένει αεικίνητη. Πάντως, τη δημοσιογραφία της θείας Λένας πολύ εμίσησαν, την κακεντρέχεια που πουλά ουδείς. Εκτός του αποδέκτη βεβαίως…

Αδέκαστη

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου 2013