Την αρχή της «συμπαγούς πόλης», με περιορισμό της διάχυσης των αστικών χρήσεων σε εκτός σχεδίου περιοχές, υιοθετεί το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης το οποίο εστάλη από τον υπουργό Περιβάλλοντος κ. Γιάννη Μανιάτη για διαβούλευση στον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας κ. Απόστολο Τζιτζικώστα, στον πρόεδρο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας κ. Σίμο Δανιηλίδη και στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης κ. Γιάννη Μπουτάρη.
Προτεραιότητα, σύμφωνα με το νέο σχέδιο, αποτελεί ο δραστικός περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, μέσω της κατάργησης των παρεκκλίσεων αρτιότητας σε οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων και των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ).
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο του σχεδίου νόμου, στόχο αποτελεί «ο έλεγχος της κατάτμησης και ο κατά το δυνατόν περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, τόσο ως προς τους όρους της όσο και ως προς τις προβλεπόμενες χρήσεις της».
Παράλληλα, προωθείται αντί της αμιγούς χρήσης κατοικίας στις οικιστικές περιοχές η εφαρμογή, κατά το δυνατόν, μεικτών χρήσεων, συμβατών με την κατοικία, ύστερα από μελέτη των περιβαλλοντικών φόρτων και οχλήσεων.
Όσον αφορά τα ρέματα που διέρχονται από οικισμούς ή βρίσκονται εκτός αυτών και εξυπηρετούν την αντιπλημμυρική προστασία, θα χαρακτηρίζονται ελεύθεροι χώροι πρασίνου. Κατά την εκπόνηση και εφαρμογή πολεοδομικών σχεδίων θα προβλέπονται σε αυτά ζώνες περιορισμού των χρήσεων γης και της δόμησης.
Ως περιοχή Εφαρμογής του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης ορίζεται η γεωγραφική περιοχή εντός των διοικητικών ορίων των δήμων των περιφερειακών ενοτήτων Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Κιλκίς, καθώς και των δήμων Πέλλας, Αλεξάνδρειας Ημαθίας και Πύδνας – Κολινδρού Πιερίας. Ως χρονικός ορίζοντας για την υλοποίηση των προβλεπόμενων μέτρων ορίζεται η δεκαπενταετία 2014-2027.
Μετεγκατάσταση ΔΕΘ και Μητροπολιτικό Πάρκο
Στις προτεραιότητες του νέου Ρυθμιστικού τίθεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της μετεγκατάστασης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) στη Δυτική Περιοχή Θεσσαλονίκης. Η περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η ΔΕΘ θα περιληφθεί στο Μητροπολιτικό Πάρκο Πολιτισμού και Πρασίνου Θεσσαλονίκης το οποίο θα εκτείνεται στις περιοχές Λευκού Πύργου, πάρκου ΧΑΝΘ – Θεάτρου Κήπου – Βασιλικού Θεάτρου, Αρχαιολογικού Μουσείου, χώρου ΔΕΘ, Πανεπιστημίων, Γ’ Σώματος Στρατού, Πεδίου του Άρεως, με εκτόνωση στην περιοχή της Ευαγγελίστριας και τους Κήπους του Πασά.
Στην περιοχή του Μητροπολιτικού Πάρκου, μεταξύ άλλων προβλέπεται κήρυξη ως διατηρητέων των προπολεμικών και μοντερνιστικών μεταπολεμικών κτιρίων που βρίσκονται στο χώρο της Πανεπιστημιούπολης ώστε να αποτρέπονται αλλοιώσεις από νεότερες προσθήκες και παρεμβάσεις καθώς και του Στρατοπέδου του Γ’ Σώματος Στρατού.
Εκτός από το Μητροπολιτικό Πάρκο, προτείνεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προστασίας και διαχείρισης του περιαστικού δάσους Θεσσαλονίκης (Σέιχ-Σου). Αυτό, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει τον χαρακτηρισμό του ως Περιφερειακού Πάρκου και την εφαρμογή διαχειριστικού σχεδίου για τη φύλαξη, παρακολούθηση και διαχείριση της επισκεψιμότητάς του.
Κατάργηση προσθήκης ορόφων στο Ιστορικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
Τα όρια του Ιστορικού Κέντρου της πόλης θα περιλάβουν όλη την εντός των τειχών περιοχή, έως και τα όρια του Διατάγματος της Άνω Πόλης, καθώς προβλέπεται τροποποίηση της σχετικής υπουργικής απόφασης με ευθύνη του υπουργού Πολιτισμού και έπειτα από εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Θεσσαλονίκης.
Με τη νέα απόφαση θα καταργηθεί κάθε διάταξη που επιτρέπει την προσθήκη ορόφων (κατά υλοποίηση του συντελεστή δόμησης) πάνω στα διατηρητέα κτίρια, καθώς επιδεινώνει την πυκνότητα δόμησης και το αισθητικό αποτέλεσμα. Επίσης, προωθείται η δημιουργία δικτύου αρχαιολογικών περιπάτων.
Επιπλέον, στον παραδοσιακό οικισμό της Άνω Πόλης θα προωθηθεί η εφαρμογή του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος που αφορά την αναθεώρηση του ρυμοτομικού σχεδίου του και τον καθορισμό ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης και χρήσης σε ορισμένα οικόπεδα και οικοδομικά τετράγωνα.
Προωθούνται επίσης η ένταξη του Επταπυργίου στον αστικό ιστό, η οποία θα περιλάβει και την εξωτερική παρειά του Επταπυργίου προς τον Δήμο Συκεών (μεγάλη αδόμητη έκταση που κινδυνεύει να οικοδομηθεί). Ακόμη προβλέπεται ανάπλαση της ζώνης των τειχών με τους άλλοτε προσφυγικούς συνοικισμούς.
Στα Λαδάδικα και στο λιμάνι
Εντός του ιστορικού κέντρου, το νέο Ρυθμιστικό προωθεί τη θέσπιση μέτρων πολεοδομικού χαρακτήρα στην περιοχή των Λαδάδικων, με έμφαση στον έλεγχο των χρήσεων γης.
Επίσης προβλέπει την ανάληψη μέτρων και δράσεων στην περιοχή του Λιμένα Θεσσαλονίκης, και συγκεκριμένα στον Ιστορικό Λιμένα (1ος, 2ος και 3ος Προβλήτας του Επιβατικού και Εμπορικού Λιμένα) ώστε να ενισχυθεί η επαφή με τις λειτουργίες της πόλης μέσα από χρήσεις πολιτιστικών δραστηριοτήτων και την παράλληλη άσκηση συμβατών λιμενικών και επιχειρηματικών χρήσεων.
Τουρισμός και μεταλλεία στη Χαλκιδική
Στη Βορειοανατολική Χαλκιδική, στα διοικητικά όρια του Δήμου Αριστοτέλη, μεταξύ άλλων, προωθείται ο τουρισμός και οι εναλλακτικές μορφές του καθώς και η δημιουργία πάρκων μεταλλευτικών δραστηριοτήτων για την αξιοποίηση των μεταλλευτικών πόρων, σε αρμονία, όπως αναφέρει το κείμενο του σχεδίου νόμου, με την προστασία του περιβάλλοντος.
Στη Νοτιοδυτική Χαλκιδική (Νέα Προποντίδα, Κασσάνδρα, Σιθωνία και Πολύγυρος) το επίκεντρο είναι ο παραθερισμός, ο τουρισμός και η αναψυχή.
Αναζωογόνηση στις συνοικίες της πόλης
Στις βορειοδυτικές συνοικίες του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης προωθείται πρόγραμμα αστικής αναζωογόνησης, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
– ανάπλαση στους ιστορικούς συγκοινωνιακούς άξονες Λαγκαδά και Μοναστηρίου, περιλαμβάνοντας και τις παλιές σιδηροδρομικές γραμμές (Μενεμένη)
– ανάπλαση στα παλιά στρατόπεδα (Παύλου Μελά, Μεγάλου Αλεξάνδρου, Παπακυριαζή, Ζιάκα και Καρατάσιου, συνολικής επιφάνειας 175 εκταρίων, όπου διασώζονται και κτίσματα της αρχικής εγκατάστασης), στις αδρανείς βιομηχανικές εγκαταστάσεις (ΑΓΝΟ, Φιλίππου, περιοχή Μενεμένης, κ.ά.) και σε αδόμητες εκτάσεις οργανισμών και δημοσίων φορέων
– ανάδειξη των νεότερων ιστορικών Νεκροταφείων της πόλης (Καθολικό του Αγίου Βικεντίου και Παύλου, 18ος αι., Ορθόδοξο της Αγίας Παρασκευής, 19ος αι., Συμμαχικό του Ζεϊτενλίκ και Ινδικό νεκροταφείο, Α’ ΠΠ, Εβραϊκό νεκροταφείο, που μεταφέρθηκε εκεί το 1945)
– ανάδειξη των τμημάτων και διάσπαρτων κτισμάτων των αρχικών προσφυγικών συνοικισμών του 1923.
Στις νοτιοανατολικές συνοικίες το πρόγραμμα αστικής αναζωογόνησης, το οποίο συνοδεύεται με μέτρα και επεμβάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει ανάδειξη των κτισμάτων της προσφυγικής περιόδου στην Καλαμαριά (μονοκατοικίες και πολυκατοικίες, και παραλιακές επαύλεις της Αρετσούς) και δημιουργία πάρκου στο στρατόπεδο του Κόδρα
Υπογειοποιήσεις, ποδηλατόδρομοι και νέες υποδομές
Βασική κατεύθυνση του νέου Ρυθμιστικού είναι η μείωση στο ελάχιστο των απωλειών ενέργειας μέσω εναέριου δικτύου μεταφοράς. Η υπογειοποίηση και μόνωση του δικτύου αποτελεί προτεραιότητα. Στόχος παραμένει η επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου στο σύνολο του μητροπολιτικού κέντρου και η ανάπτυξη δικτύων υψηλών ταχυτήτων τα οποία να καλύπτουν το σύνολο των οικισμών.
Όσον αφορά τις μεταφορές και τις δημόσιες συγκοινωνίες, στο πρωτεύον δίκτυο μαζικών συγκοινωνιών περιλαμβάνονται οι γραμμές του μελλοντικού προαστιακού σιδηροδρόμου προς τις «δορυφορικές» πόλεις ως προς τη Θεσσαλονίκη καθώς και η κεντρική γραμμή του μετρό και οι επεκτάσεις της προς Καλαμαριά, οδό Λαγκαδά (Σταυρούπολη, Ευκαρπία), Κάτω και Άνω Τούμπα και Χαριλάου-Θέρμη, αερολιμένα «Μακεδονία», Αμπελοκήπους και Ελευθέριο-Κορδελιό. Η γραμμή του μετρό μπορεί να συμπληρωθεί με γραμμές τραμ.
Στους αστικούς αυτοκινητόδρομους θα ενταχθούν η υπό μελέτη νέα Εξωτερική Περιφερειακή Οδός Θεσσαλονίκης μέχρι το Αγγελοχώρι, οι ακτινικές συνδέσεις της με την εσωτερική και ανατολική περιφερειακή, καθώς και άλλοι νέοι αυτοκινητόδρομοι που ενδέχεται να κριθούν αναγκαίοι ύστερα από μελέτες.
Ακόμη, όπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου, επιβάλλεται η ύπαρξη ειδικών λωρίδων αποκλειστικής κίνησης λεωφορείων (λεωφορειολωρίδων) για την εξυπηρέτηση των μαζικών μεταφορών σε βασικούς οδικούς άξονες όπως: Εγνατία – Κων. Καραμανλή, Μοναστηρίου, Μεγ. Αλεξάνδρου – Γ. Παπανδρέου – Αδριανουπόλεως, Λεωφόρος Εθνικής Αντίστασης – Β. Όλγας – Β. Γεωργίου – Τσιμισκή – Πολυτεχνείου, Κουντουριώτη – Νίκης, Μητροπόλεως κτλ.
Ακόμη προβλέπεται η δημιουργία ολοκληρωμένου, διαδημοτικού συστήματος ποδηλατοδρόμων, κατά προτεραιότητα στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης.
Περιμετρικά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης θα είναι δυνατή η χωροθέτηση νέων αθλητικών εγκαταστάσεων μεγάλης δυναμικότητας (στάδια, γήπεδα κτλ.), μεικτής χρήσης προκειμένου να γίνει μετεγκατάσταση υποδομών αθλητικών σωματείων, οι οποίες λειτουργούν σήμερα εντός περιοχών κατοικίας.
Δυνατή θα είναι και η χωροθέτηση νέων ιδιωτικών θεραπευτηρίων, εφόσον αυτό επιτρέπεται από τις ισχύουσες χρήσεις γης, σε περιοχές, εντός ή εκτός σχεδίου.
