Το ξύλο φαίνεται να διατηρείται σχεδόν ανέπαφο στον βυθό της Ανταρκτικής σύμφωνα με νέα μελέτη, αφού οι οργανισμοί που το «τρώνε» σε όλον τον υπόλοιπο πλανήτη απουσιάζουν από τα νερά της παγωμένης ηπείρου. Αντίθετα, τα λεγόμενα «σκουλήκια-ζόμπι», τα οποία ροκανίζουν τους σκελετούς νεκρών θαλάσσιων ζώων, ζουν και βασιλεύουν ακόμη και σε αυτό το ακραίο περιβάλλον. Τα ευρήματα των επιστημόνων σημαίνουν ότι διάσημα ναυαγισμένα πλοία, όπως το περίφημο «Endurance» του βρετανού εξερευνητή Ερνεστ Σάκλετον, που βυθίστηκε το 1915 στη Θάλασσα Γουέντελ, βρίσκονται εκεί σε άψογη κατάσταση και περιμένουν να τα ανασύρουμε.
Βυθισμένα κόκαλα και ξύλα
Διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Εϊντριαν Γκλόβερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου διεξήγαγε πειράματα βυθίζοντας σανίδες διαφόρων ειδών ξύλου καθώς και οστά φαλαινών στον βυθό του Νότιου Ωκεανού, στην Ανταρκτική. Ανεβάζοντας στην επιφάνεια τα δείγματα ύστερα από 14 μήνες είδαν ότι οι ξύλινες σανίδες δεν είχαν υποστεί σχεδόν καμία φθορά. Αυτό, όπως εξηγούν, σημαίνει ότι τα ξυλοφάγα (Xylophaga), δίθυρα μαλάκια που είναι γνωστά και ως «σκουλήκια των πλοίων» επειδή καταβροχθίζουν οτιδήποτε ξύλινο βρίσκουν σε όλες τις άλλες θάλασσες του κόσμου, δεν «κυκλοφορούν» στην περιοχή.
Αντιθέτως οι πολύχαιτοι Osedax, γνωστοί και ως «σκουλήκια-ζόμπι» επειδή τρέφονται με τα κουφάρια ζώων που βρίσκουν στο νερό, φαίνονται να ευημερούν με την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη ευρωστία που επιδεικνύουν στον υπόλοιπο πλανήτη: τα οστά των φαλαινών ήρθαν στην επιφάνεια καλυμμένα εξ ολοκλήρου από διάφορα «σκουλήκια-ζόμπι», μεταξύ των οποίων δύο παντελώς άγνωστα ως τώρα είδη. Οι επιστήμονες, οι οποίοι μελετούν τη λειτουργία των οικοσυστημάτων και την ανακύκλωση οργανικής ύλης στον θαλάσσιο βυθό, θέλησαν να εξετάσουν με αυτό το πείραμα μια υπόθεσή τους. Θεώρησαν ότι οι «κοκαλοφάγοι» πολύχαιτοι θα αφθονούσαν στην Ανταρκτική επειδή εκεί ζουν σχετικά μεγάλοι πληθυσμοί φαλαινών. Αντιθέτως, τα ξυλοφάγα δίθυρα θα έπρεπε να είναι πολύ σπάνια, καθώς εδώ και εκατομμύρια χρόνια στην παγωμένη ήπειρο δεν φυτρώνουν δέντρα και άρα οι ποσότητες ξύλου που καταλήγουν στη θάλασσα θα πρέπει να είναι ελάχιστες ώστε να τα συντηρήσουν.
Αιτία το ρεύμα ή ο τρόπος του φαγητού;
Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν απόλυτα την υπόθεσή τους. Ο δρ Γκλόβερ θεωρεί ότι υπαίτιο για την απουσία των ξυλοφάγων από τον Νότιο Ωκεανό είναι το ισχυρό Ρεύμα της Ανταρκτικής το οποίο εμποδίζει τις ποσότητες ξύλου που υπάρχουν σε άλλες θάλασσες αλλά και τις προνύμφες των διθύρων να φθάσουν ως την παγωμένη ήπειρο. Αλλοι ειδικοί όμως προτείνουν και άλλες εξηγήσεις. Ο δρ Λόιντ Πεκ της Βρετανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας της Ανταρκτικής επεσήμανε στο BBC ότι ο Νότιος Ωκεανός συνιστά ένα εξαιρετικά ακραίο περιβάλλον το οποίο είναι απαγορευτικό για πολλά είδη που φαίνονται ικανά να προσαρμοστούν σε όλα τα άλλα περιβάλλοντα του πλανήτη. Ισως το μειονέκτημα των ξυλοφάγων να είναι απλώς ζήτημα… τρόπων στο φαγητό.
«Στο θαλάσσιο περιβάλλον της Ανταρκτικής τα ζώα χρειάζονται πάρα πολύ χρόνο για να επεξεργαστούν ένα γεύμα» δήλωσε. «Αυτά τα μαλάκια που τρώνε ξύλο χρησιμοποιούν ένζυμα τα οποία διασπούν πρώτα το ξύλο εξωτερικά και μετά το τρώνε. Ισως τα πράγματα εξελίσσονται τόσο αργά στην Ανταρκτική ώστε αυτός ο τρόπος ζωής απλώς δεν μπορεί να λειτουργήσει».
HeliosPlus
