Σε νέα συνάντηση, τη δεύτερη εντός 24 ωρών, προσήλθαν την Πέμπτη τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, χωρίς για άλλη μία φορά να σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες τους.
Καθώς το ενδεχόμενο μίας επίθεσης στη Συρία παραμένει αρκετά ισχυρό, οι ΗΠΑ φαίνεται να περιμένουν το πόρισμα της έκθεσης των επιθεωρητών του ΟΗΕ και προετοιμάζουν το έδαφος για περιορισμένης κλίμακας επέμβαση.
Η συνάντηση άρχισε γύρω στις 21:30 (ώρα Ελλάδας) κατόπιν αιτήματος της Ρωσίας και έληξε μετά από 45 λεπτά.
Κανένας από τους πρεσβευτές των πέντε χωρών (Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία και Κίνα) δεν έκανε δηλώσεις μετά τη λήξη της συνεδρίασης.
Το αντικείμενο των συνομιλιών είναι το βρετανικό σχέδιο απόφασης με το οποίο θα δίνεται η έγκριση για μια στρατιωτική επέμβαση στη Συρία με το αιτιολογικό ότι η κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ έκανε χρήση χημικών όπλων εναντίον του πληθυσμού της χώρας.
Στην προηγούμενη συνάντηση, την Τετάρτη, Ρωσία και Κίνα διατύπωσαν κοινή θέση έναντι των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας και στην πράξη εμπόδισαν, όπως γενικά ήταν αναμενόμενο, την έκδοσης ψηφίσματος για μια απάντηση στην επίθεση με χημικά όπλα.
Η Ρωσία εμφανίζεται σταθερά αντίθετη σε κάθε ένοπλη επέμβαση στη Συρία ενώ σημειώνει ότι για την επίθεση μπορεί να ευθύνονται οι αντάρτες και όχι το καθεστώς Άσαντ. Οι στενές αμυντικές σχέσεις Μόσχας και Δαμασκού δεν διαταράχτηκαν κατά την διάρκεια του εμφυλίου.
Εν τω μεταξύ, μετά από αρκετές εβδομάδες διεργασιών και τουλάχιστον 14 καταγγελίες για χρήση χημικών όπλων στον εμφύλιο της Συρίας, ομάδα επιθεωρητών του ΟΗΕ έχει φτάσει στη χώρα για να εξετάσει την κατάσταση.
Το έργο της, με δεδομένες τις συνθήκες δεν ήταν καθόλου εύκολες γιατί οι επιθεωρητές δεν μπόρεσαν να επισκεφτούν όλα τα σημεία, η πρώτη ενημέρωση του Γενικού Γραμματέα αναμένεται ως το τέλος της εβδομάδας.
Παράλληλα σχεδόν με τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξήγησαν ότι επιδιώκουν μια περιορισμένης κλίμακας απάντηση στη χρήση χημικών όπλων εκ μέρους της Συρίας και όχι μια επέμβαση όπως εκείνη στο Ιράκ.
Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Έρνεστ, απέρριψε οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ των ενεργειών του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και εκείνων του προκατόχου του, Τζορτζ Μπους, που είχε δικαιολογήσει την εισβολή με τον ισχυρισμό ότι το καθεστώς του Σαντάμ Χουσέιν διέθετε όπλα μαζικής καταστροφής, τα οποία δεν βρέθηκαν ποτέ.
«Συζητάμε για κάτι πολύ ξεχωριστό και περιορισμένο» και όχι για μια ανοιχτή σύγκρουση με στόχο την αλλαγή του καθεστώτος, είπε ο Έρνεστ κατά την ενημέρωση της δημοσιογράφων στην Ουάσινγκτον.
Ερωτώμενος για τη συμβολή άλλων κρατών και οργανισμών σε μια στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, ο εκπρόσωπος απάντησε ότι πολλοί ηγέτες και οργανισμοί, όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος, έχουν εκφράσει τον αποτροπιασμό τους για τη χρήση χημικών όπλων εκ μέρους της Συρίας. «Η γνώμη των άλλων ηγετών στο θέμα αυτό μετράει», τόνισε.
Σημείωσε επίσης ότι όταν ο πρόεδρος Ομπάμα αποφασίσει ποιες είναι οι κατάλληλες ενέργειες που πρέπει να γίνουν, τότε οι ΗΠΑ θα παράσχουν το δικό τους νομικό έρεισμα, εφόσον χρειαστεί. «Εάν απαιτείται ένα νομικό έρεισμα για να στηριχθεί η απόφαση του προέδρου, θα το παρουσιάσουμε», πρόσθεσε.
Η Συρία στο βρετανικό κοινοβούλιο
Νόμιμη και δικαιολογημένη στη βάση του δόγματος ανθρωπιστικής επέμβασης είναι η ανάληψη στρατιωτικής δράσης στη Συρία ακόμη και δίχως έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, δηλώνει η βρετανική κυβέρνηση δημοσιοποιώντας το πόρισμα των νομικών της συμβούλων, καθώς και τα συμπεράσματα της Επιτροπής Πληροφοριών κατά την οποία είναι αδιαμφισβήτητη η χρήση χημικών όπλων και «εξαιρετικά πιθανή» η ευθύνη του Άσαντ.
Η προσπάθεια δικαιολόγησης και «στοιχειοθέτησης» της ανάληψης δράσης ήλθε πριν ανέβει ο Ντέιβιντ Κάμερον στο βήμα της Βουλής των Κοινοτήτων, όπου τελεί υπό την πίεση των Εργατικών για «αποδείξεις» πριν την όποια στρατιωτική εμπλοκή της Βρετανίας.
Μιλώντας στο Κοινοβούλιο κατά την έναρξη της συζήτησης, ο Κάμερον δήλωσε βέβαιος πως το καθεστώς Άσαντ έκανε χρήση χημικών όπλων, ανέφερε πως υπάρχει «καθαρή νομική βάση» για στοχευμένες επιθέσεις προκειμένου να σωθούν ζωές και σημείωσε πως δεν επιδιώκεται καθεστωτική αλλαγή στη Συρία.
Ανέφερε πως θέλει να ενώσει «στο μέγιστο δυνατό τη χώρα και τη Βουλή», και σε ένα σχόλιο που στόχευε τον πρώην πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ είπε πως κατανοεί τη στάση «μιας κοινής γνώμη είχε δηλητηριαστεί από το επεισόδιο στο Ιράκ».
Ανέφερε, επίσης, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, πως θα ήταν «αδιανόητο» να προχωρήσει η Βρετανία σε στρατιωτική δράση εάν υπήρχε ισχυρή εναντίωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον κάλεσε σήμερα το κοινοβούλιο της χώρας του να υποστηρίξει μια πρόταση της κυβέρνησης υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία, στην εναρκτήρια ομιλία του ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων η οποία συγκλήθηκε εκτάκτως για το θέμα αυτό.
Οι βρετανοί βουλευτές κλήθηκαν για να συζητήσουν μια «απάντηση σε μια από τις πιο ειδεχθείς χρήσεις χημικών όπλων τον τελευταίο αιώνα», υπογράμμισε ο Κάμερον, απορρίπτοντας οποιαδήποτε σύγκριση με την έναρξη της εισβολής στο Ιράκ το 2003.
«Το θέμα δεν είναι να συνταχθούμε με μία πλευρά, να εισβάλλουμε, να αλλάξουμε το καθεστώς, ούτε καν να συνεργαστούμε πιο στενά με την αντιπολίτευση», πρόσθεσε ο βρετανός πρωθυπουργός. «Το θέμα είναι η ευρεία χρήση χημικών όπλων και η απάντησή μας σε ένα έγκλημα πολέμου, τίποτε άλλο».
Εξάλλου, όταν ρωτήθηκε αν η Βρετανία θα πιέσει να αναληφθεί στρατιωτική δράση εναντίον της Συρία αν υπάρξει αντίθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Κάμερον υπογράμμισε ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «αδιανόητο».
«Θα ήταν αδιανόητο να προχωρήσουμε, αν υπήρχε ισχυρή αντίθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας», είπε χαρακτηριστικά.
Πάντως ο βρετανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι είναι πεπεισμένος ότι το καθεστώς του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ ευθύνεται για την επίθεση με χημικά όπλα της 21ης Αυγούστου κοντά στη Δαμασκό, παραδεχόμενος όμως ότι «δεν υπάρχει 100% βεβαιότητα».
«Δεν υπάρχει 100% βεβαιότητα όσον αφορά την ευθύνη» για την επίθεση με χημικά, όμως «πρέπει να πάρετε μια απόφαση», δήλωσε ο Κάμερον απευθυνόμενος στους βρετανούς βουλευτές.
«Αλλά δεν υπάρχει ουδεμία αμφιβολία ότι η συριακή κυβέρνηση διαθέτει και χρησιμοποίησε χημικά όπλα», συνέχισε ο Κάμερον. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας ανέφερε πως «οι αποδείξεις ότι το συριακό καθεστώς χρησιμοποίησε αυτά τα όπλα τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Αυγούστου βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας», επικαλούμενος «τουλάχιστον» 95 βίντεο, μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης.
Πάντως η βρετανική αντιπολίτευση των Εργατικών αποφάσισε σήμερα το απόγευμα να ψηφίσει κατά της πρότασης της κυβέρνησης για επέμβαση στη Συρία.
«Έχουμε αυξανόμενες αμφιβολίες όσον αφορά την αδιαφανή φύση της πρότασης της κυβέρνησης», που «δεν αναφέρει τίποτε» για την αναγκαιότητα να υπάρχουν «πειστικές αποδείξεις» για την εμπλοκή του καθεστώτος Άσαντ στην επίθεση.
Η κυβερνητική πρόταση που θα ψηφιστεί σήμερα το βράδυ στη Βουλή των Κοινοτήτων καταδικάζει «τη χρήση χημικών όπλων στη Συρία στις 21 Αυγούστου 2013 από το καθεστώς» και «συμφωνεί να δοθεί από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας μια απάντηση ανθρωπιστική, ισχυρή, η οποία θα προβλέπει, αν κριθεί απαραίτητο, στρατιωτική δράση που θα είναι νόμιμη, προσήκουσα και με στόχο να σωθούν ανθρώπινες ζωές εμποδίζοντας κάθε μελλοντική χρήση χημικών όπλων στη Συρία».
Όμως για να περάσει η Βρετανία από αυτή την κατ’ αρχήν συμφωνία, αν υιοθετηθεί, στην έναρξη μιας στρατιωτικής επέμβασης, η πρόταση προβλέπει ότι θα πρέπει να γίνει μια δεύτερη ψηφοφορία, μόλις γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα της έρευνας του ΟΗΕ για την επίθεση της 21ης Αυγούστου.
Το παρασκήνιο της συζήτησης
Σε μια αιφνίδια αλλαγή στάσης, ο αρχηγός του Εργατικού Κόμματος Εντ Μίλιμπαντ ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε άμεση επίθεση εναντίον της Συρίας, αν προηγουμένως δεν κοινοποιηθεί το πόρισμα των επιθεωρητών του ΟΗΕ -το οποίο θα βρίσκεται στα χέρια του ΓΓ του ΟΗΕ το Σάββατο και ακολούθως θα παρουσιαστεί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ως αποτέλεσμα ο Ντέιβιντ Κάμερον εξαναγκάστηκε σε «άτακτη υποχώρηση», και στη σημερινή έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής των Κοινοτήτων τίθεται προς ψήφιση μετριασμένη απόφαση που θα στηρίζει την ανάληψη στρατιωτικής δράσης μόνο επί της αρχής, και θα ακολουθήσει δεύτερη ψηφοφορία «πριν από οποιαδήποτε άμεση ανάμειξη της Βρετανίας σε ανάλογη δράση».
Οι Εργατικοί αναμένεται να καταψηφίσουν τη σημερινή απόφαση που ανοίγει δρόμο σε στρατιωτική δράση, ενώ η δεύτερη και καθοριστική ψηφοφορία θα πρέπει να αναμένεται την επόμενη εβδομάδα, αφότου λάβει γνώση το Συμβούλιο Ασφαλείας της αναφοράς των επιθεωρητών. Και πάλι με αβέβαιο αποτέλεσμα, δεδομένης και της αντίδρασης τουλάχιστον 70 κυβερνητικών βουλευτών.
Κυβέρνηση Κάμερον: «Νομικά αιτιολογημένη η επέμβαση»
Η κυβέρνηση Κάμερον δημοσιοποίησε πριν την ψηφοφορία στη Βουλή το πόρισμα των νομικών της συμβούλων, βάσει του οποίου όπως αναφέρει της επιτρέπεται αναλάβει στρατιωτική δράση κατά της Συρίας ακόμη κι αν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποκλείσει μια τέτοια δράση.
Η βρετανική κυβέρνηση δημοσιοποίησε επίσης υλικό της Κοινής Επιτροπής Πληροφοριών για την επίθεση της 21ης Αυγούστου, η οποία συμπεραίνει ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έγινε χρήση χημικών όπλων· λέει ότι είναι «πολύ πιθανό» να ευθύνεται το καθεστώς Άσαντ και υπάρχουν «ορισμένες» πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι αυτό συνέβη.
Εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ διευκρίνισε ότι επιτρέπεται στο Λονδίνο να πραγματοποιήσει «μια στοχευμένη στρατιωτική επέμβαση» στη Συρία «βάσει του δόγματος της επέμβασης για ανθρωπιστικούς λόγους», ακόμη και στην περίπτωση που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπλοκάρει μια τέτοια δράση.
«Η θέση της κυβέρνησης όσον αφορά την νομιμότητα οποιασδήποτε δράσης δείχνει σαφώς ότι αν η δράση αποκλειστεί στους κόλπους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, θα εξακολουθήσει πάντα να επιτρέπεται στην Βρετανία -βάσει του δόγματος της επέμβασης για ανθρωπιστικούς λόγους- να πάρει έκτακτα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης μιας στοχευμένης στρατιωτικής επέμβασης προκειμένου να ελαφρύνει τα βάσανα των ανθρώπων στην Συρία» δήλωσε ο εκπρόσωπος μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος των νομικών συμβούλων.
«Αν μπλοκαριστεί η δράση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, θα εξακολουθήσει να επιτρέπεται στην Βρετανία βάσει του Διεθνούς Δικαίου να λάβει έκτακτα μέτρα προκειμένου να ελαττώσει την κλίμακα της υπερβολικής ανθρωπιστικής καταστροφής στην Συρία» αναφέρεται επίσης σε αντίγραφο της νομικής θέσης της βρετανικής κυβέρνησης.
Υπό τις συνθήκες αυτές, προστίθεται στο κείμενο, «μία στρατιωτική επέμβαση για να πληγούν συγκεκριμένοι στόχοι με σκοπό την αποτροπή και την διακοπή περαιτέρω επιθέσεων αυτού του είδους θα ήταν απαραίτητη και αρμόζουσα και ως εκ τούτου νομικά αιτιολογημένη».
«Επίσης έχουμε ένα περιορισμένο αλλά αυξανόμενο σώμα από πληροφορίες, οι οποίες υποστηρίζουν την εκτίμηση ότι το καθεστώς ήταν υπεύθυνο για τις επιθέσεις και ότι αυτές έγιναν για να βοηθήσουν στο να απαλλαγούν στρατηγικά μέρη της Δαμασκού από την αντιπολίτευση» επισημαίνεται ακόμη στο κείμενο.
ΟΗΕ: Τι αναζητούν οι επιθεωρητές μετά την επίθεση με χημικά
Ελάχιστες αμφιβολίες απομένουν για τη χρήση κάποιου χημικού όπλου που σκότωσε εκατοντάδες αμάχους στη Συρία πριν από μια εβδομάδα. Την ώρα που οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ετοιμάζονται για επίθεση στο καθεστώς Άσαντ, οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ αναζητούν ίχνη της επίθεσης και του νευροτοξικού παράγοντα που φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε.
Η επιθεώρηση στον τόπο της επίθεσης, λίγο έξω από την πρωτεύουσα Δαμασκό, ξεκίνησαν αυτή την εβδομάδα με τη λήψη δειγμάτων και τις καταθέσεις επιζώντων. Η ομάδα αποτελείται από ειδικούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων.
Όπως αναφέρει την Πέμπτη ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Science, ειδικοί που εξέτασαν βίντεο και άλλα ντοκουμέντα από την επίθεση εκτιμούν ότι το χημικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε ήταν το νευροτοξικό αέριο σαρίν.
Όπως επισημαίνουν, το σαρίν είναι λιγότερο πτητικό από άλλες νευροτοξικές ουσίες όπως ο παράγοντας VX, ιδιότητα που θα μεγιστοποιούσε την παραμονή του στο έδαφος και θα μεγιστοποιούσε τις απώλειες.
Άλλα χημικά όπλα, όπως το λεγόμενο «αέριο μουστάρδας», αποκλείονται επειδή τα θύματα δεν εμφάνισαν φουσκάλες στο δέρμα.
Το σαρίν προκαλεί σπασμούς, τύφλωση, παράλυση και τελικά θάνατο από ασφυξία, καθώς οι αναπνευστικοί μύες αδυνατούν να λειτουργήσουν.
Η ουσία μπλοκάρει το ένζυμο της ακετυλοχολινεστεράσης, το οποίο διασπά την ακετυλοχολίνη, μια ουσία που μεσολαβεί στην επικοινωνία του νευρικού συστήματος με τους μύες. Ως αποτέλεσμα, οι μύες αδυνατούν να χαλαρώσουν και μένουν σε μόνιμη σύσπαση.
Παρόλο που έχουν περάσει πλέον αρκετές μέρες από την επίθεση στις 21 Αυγούστου, οι εμπειρογνώμονες θα μπορούσαν να συλλέξουν δείγματα αίματος από τους επιζώντες και να μετρήσουν τα επίπεδα ακετυλοχολινεστεράσης. Δεδομένου ότι το ένζυμο αυτό αναστέλλεται και από ορισμένα εντομοκτόνα, η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί εύκολα με ένα τεστ που χρησιμοποιείται συνήθως σε αγρότες.
Το τεστ, ωστόσο, θα ήταν άχρηστο αν οι επιζώντες είχαν λάβει ατροπίνη, ένα αντίδοτο του σαρίν.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο θα μπορούσε να προκύψει από την εξέταση των βίντεο που δείχνουν τα θύματα σε νοσοκομεία: τα υψηλά επίπεδα ακετυλοχολίνης προκαλούν ανεξέλεγκτες συσπάσεις των μυών, και αυτό θα έκανε τις κόρες των ματιών να γίνουν πολύ μικρές.
Υπάρχει ωστόσο πιθανότητα να βρεθούν και πιο άμεσες ενδείξεις σε δείγματα αίματος και ούρων από νεκρούς και επιζώντες. Το ίδιο το σαρίν διασπάται σε διάστημα λίγων ημερών, ιδιαίτερα στο ζεστό καιρό, αφήνει όμως πίσω του έναν μεταβολίτη που ονομάζεται IPMA και παραμένει σταθερός για μέρες ή και εβδομάδες.
Επιπλέον, βέβαια, οι επιθεωρητές θα επιχειρήσουν να εντοπίσουν θραύσματα του πυραύλου με τον οποίο φέρεται να πραγματοποιήθηκε η επίθεση -ένα δύσκολο έργο, δεδομένου ότι η ίδια περιοχή δέχθηκε νέες επιθέσεις μετά την επίθεση με χημικά.
Οι αναλύσεις στα δείγματα που θα συλλεχθούν θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα και επιτόπου αν οι επιθεωρητές έχουν στη διάθεσή τους τον απαραίτητο εξοπλισμό -χρωματογράφο υγρής ή αέριας φάσης συνδεδεμένο με φασματόμετρο μάζας.
Στη συνέχεια τα δείγματα θα σταλούν στη Χάγη, όπου έχει την έδρα του ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, και ενδέχεται να διαμοιραστούν για επιβεβαίωση σε περίπου 20 πιστοποιημένα εργαστήρια στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Η πρώτη αναφορά των επιθεωρητών αναμένεται να υποβληθεί στον ΟΗΕ το Σάββατο, ωστόσο το τελικό πόρισμα μπορεί να καθυστερήσει αρκετές ακόμα εβδομάδες.
Μέχρι τότε, η επιχείρηση της Δύσης κατά του Άσαντ δεν αποκλείεται να έχει ήδη τελειώσει.
