«»Ερωτογραφήματα» θα χαρακτήριζα εν γένει εκείνα τα λογοτεχνικά έργα που χωρίς να αποκλείουν το συναίσθημα έχουν ως κεντρικό θέμα τον πυρετό της ερωτικής απόλαυσης» λέει ο Ανδρέας Στάικος, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής που έχει ασχοληθεί –και με τις τρεις ιδιότητές του –με το γαλλικό, κυρίως, ερωτογράφημα. Δικά του ερωτικά μυθιστορήματα είναι οι γνωστές «Επικίνδυνες μαγειρικές» (Αγρα, 2002) και η πρόσφατη «Βηθσαβέ» (Αγρα, 2012). Η ακόλουθη επιλογή είναι, λέει, «ενδεικτική και λίγο πολύ αυθαίρετη· όσο αυθαίρετη είναι και η διάκριση ανάμεσα στα λογοτεχνικά είδη. Πρόκειται για δέκα ερωτικές αφηγήσεις που με εντυπωσίασαν, πιθανόν με επηρέασαν και κυρίως με έτερψαν».
Αββάς Πρεβό, Μανόν Λεσκώ [1731], μτφ. Εφη Κορομηλά, Ωκεανίδα, 1997. Ο θυελλώδης έρωτας του Ντε Γκριε και της Μανόν θα αντιμετωπίσει την ανελέητη εχθρότητα της κοινωνίας και των θεσμών της. Οι δύο εραστές καταφεύγουν απεγνωσμένα σε κάθε μέσο, ακόμη και στην πορνεία, για να συντηρήσουν τη φλόγα του έρωτά τους. Ματαίως. Ο έρως θα συντριβεί.
Ζ. Σ. Φ. ντε Μονμπρόν, Μαργκώ η μανταρίστρα [1750], μτφ. Μαρία Γυπαράκη, Ολκός, 1996. Οι διαδρομές της πεντάμορφης Μαργκώ από τη φτώχεια στον πλούτο, από την αθωότητα στην ακολασία, από την εργατικότητα της εργάτριας στη λαγνεία της εταίρας, από την αμορφωσιά στα φιλολογικά σαλόνια, από την ανυπαρξία στη δόξα της prima ballerina της όπερας και κυρίως οι διαδρομές της από κρεβάτι σε κρεβάτι.
Βιβάν Ντενόν, Χωρίς επαύριον [1777], μτφ. Ανδρέας Στάικος, Ιωάννα Λεκκάκου, Αγρα, 2011. Μυθιστόρημα μυητικού χαρακτήρα. Σαγηνευτική κυρία, παντρεμένη –απαραίτητη συνθήκη σε τέτοιου είδους μυθιστορίες –«δανείζεται» τον έφηβο εραστή της φίλης της, αποπλανώντας τον για μία και μοναδική νύχτα λαγνείας και ηδονής, χρησιμοποιώντας τον εντέλει ως μέσο εξισορρόπησης των σχέσεών της ανάμεσα στον απαιτητικό σύζυγο και στον ζηλότυπο εραστή της.
Σοντερλό ντε Λακλό, Επικίνδυνες σχέσεις [1782], μτφ. Ανδρέας Στάικος, Αγρα, 1990. Μέσω της αλληλογραφίας κάποια πρόσωπα εξυφαίνουν μία από τις πλέον σκανδαλώδεις όσο και περίλαμπρες συνθέσεις των γαλλικών γραμμάτων. Ο Βαλμόν και η Μερτέιγ, το πλέον ακόλαστο ζεύγος της λογοτεχνίας, με όπλο τη γνώση και την πειθώ, προσεταιρίζονται και διαφθείρουν την αθωότητα. Ο έρωτας, στη συνείδησή τους, δεν είναι άσκηση αισθημάτων αλλά άσκηση χειραγώγησης των αισθημάτων, άσκηση εξουσίας.
Ντενί Ντιντερό, Η καλόγρια [1796], μτφ. Ιωάννα Κατσουλάκη, Ζαχαρόπουλος, 1989. Η νεαρή Σουζάν, με τον βίαιο εγκλεισμό της σε ένα μοναστήρι-φυλακή, στερείται την ελευθερία της. Η δυστυχία της σκλαβιάς θα βρει τη λύτρωση στην ευτυχία μιας νέας σκλαβιάς: στον θυελλώδη έρωτα της Σουζάν με την ηγουμένη. Η εξιδανίκευση ενός λεσβιακού έρωτα με τραγική κατάληξη.
Theophile Gautier, Mademoiselle de Maupin [1835], Champion Seuil, Paris 2011. Ο έρωτας του Ντ’ Αλμπέρ και της Ροζέτ ψυχορραγεί στο τέλμα της συνήθειας και της ρουτίνας. Το ερωτικό πάθος τους μετατοπίζεται στο πρόσωπο νεαρού ιππότη θεϊκής ωραιότητας. Ομως η αποκάλυψη ότι ο ιππότης ήταν γυναίκα μεταμφιεσμένη σε άνδρα κλονίζει συθέμελα τις ως τώρα ερωτικές προτιμήσεις τους. Στα ελληνικά είχε μεταφραστεί από τον Ανδρέα Π. Φαρμακόπουλο (τυπ. Ζηκάκη, Αθήνα, 1924).
Ανατόλ Φρανς, Θαΐς η εταίρα [1890], μτφ. Λόισκα Αβαγιανού, Αστάρτη, 1993. Κατά την πρωτοχριστιανική εποχή στην Αλεξάνδρεια, ο αναχωρητής Παφνούτιος επιδίδεται στον προσηλυτισμό της διάσημης εταίρας Θαΐδος, η ακτινοβολία της οποίας, η καλλονή και το κύρος της ήταν τα ανυπέρβλητα εμπόδια για τον εκχριστιανισμό της μεγάλης πολιτείας. Αντί όμως να την προσηλυτίσει, προσηλυτίζεται εκείνος στη ζωή των εγκόσμιων απολαύσεων.
Οκτάβ Μιρμπό, Το ημερολόγιο μιας καμαριέρας [1900], μτφ. Μπάμπης Λυκούδης, Καστανιώτης, 1995. Η διαφθορά και η ερωτική εκτροπή της αστικής κοινωνίας, ιδωμένη από την κλειδαρότρυπα με τη ματιά μιας καμαριέρας, προσωποποίησης της διαστροφής. Η συμμετοχή της στα δρώμενα των κυρίων της θα είναι καταλυτική και ανατρεπτική.
Ζοζέφ Κεσέλ, Η ωραία της ημέρας [1929], μτφ. Ρίτα Κολαΐτη, Μεταίχμιο, 2012. Η ευημερία, η κοινωνική καταξίωση, η ασφάλεια ενός πετυχημένου γάμου, η γενναιοδωρία και η αβρότητα ενός συζύγου, προϊόντος του χρόνου, δεν παρέχουν στην ευαίσθητη και τρυφερή Σεβερίν τις αναμενόμενες συγκινήσεις. Αναζητεί διεξόδους που θα δώσουν νόημα στη ζωή της. Αποφασίζει να μοιράζεται τη ζωή της ανάμεσα στη βελούδινη συζυγική ζωή και στη βρώμικη και ακόλαστη ζωή ενός πορνείου. Και μόνον η ιδέα της πορνείας και του επακόλουθου ξεπεσμού την ηδονίζει περισσότερο κι από την ίδια την ηδονή.
Ζορζ Μπατάιγ, Μαντάμ Εντουαρντά [1941], μτφ. Δημήτρης Δημητριάδης, Αγρα, 1992. Ο έρωτας ως βδελυρή πράξη των μυημένων, ως κραιπάλη, ως σπατάλη πνεύματος και σώματος, ως δολιοφθορά της υγείας και της ύπαρξης. Ο έρωτας ως συνάντηση θανάτου σε ένα τοπίο μαυρίλας, σήψης και αλκοόλ.
HeliosPlus
