Mια μάλλον άγνωστη κωμόπολη της Ρουμανίας επελέγη από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να φιλοξενήσει τα δύο ισχυρότερα λέιζερ του κόσμου, περίπου εννέα φορές ισχυρότερα από τον σημερινό κάτοχο του ρεκόρ.
Αστρονομική ισχύς των 10 petawatt
Τα δύο λέιζερ τιτανίου-σάπφειρου, σχεδιασμένα για πειράματα πυρηνικής φυσικής, θα εκπέμπουν σύντομους παλμούς ακτινοβολίας στην αστρονομική ισχύ των 10 petawatt, ή 10 εκατομμύρια gigawatt. Συγκριτικά, ένας μεγάλος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής δίνει μόλις μερικά gigawatt ηλεκτρικής ενέργειας.
Χάρη στην ακραία ισχύ τους, οι δέσμες αυτές θα μπορούν να διαλύσουν τους πυρήνες βαρέων στοιχείων και να προσφέρουν νέα στοιχεία στη σωματιδιακή φυσική.
Στο Μαγκουρέλε
Η εγκατάσταση που θα φιλοξενήσει τα δύο όργανα θεμελιώθηκε τον Ιούνιο στο Μαγκουρέλε, μια πόλη 11.000 κατοίκων που φιλοξενούσε κάποτε έναν ερευνητικό πυρηνικό αντιδραστήρα.
Όπως αναφέρει o δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature, η ΕΕ έχει επίσης εγκρίνει την κατασκευή δύο ακόμα εργαστηρίων με ισχυρά λέιζερ σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης
Λίγο έξω από την Πράγα της Τσεχίας έχει ξεκινήσει η κατασκευή τεσσάρων λέιζερ, με ισχύ ως 10 petawatt, τα οποία θα επιτρέψουν την παραγωγή ακτίνων Χ για τη μελέτη του ηλεκτρονίου.
Στην Ουγγαρία, επίσης, θα δημιουργηθεί μια εγκατάσταση με πολλαπλές δέσμες ισχύος ως 2 petawatt, επίσης για την παραγωγή ακτίνων Χ, οι οποίες θα επιτρέψουν τον προσδιορισμό της δομής μορίων.
Συνολικό κόστος 900 εκατ. ευρώ
Οι τρεις εγκαταστάσεις, συνολικού κόστους σχεδόν 900 εκατ. ευρώ, εντάσσονται στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα ELI (Extreme Light Infrastructure), το οποίο ακολουθεί μια νέα, ασυνήθιστη προσέγγιση.
Το ELI είναι το πρώτο ερευνητικό πρόγραμμα της ΕΕ που χρηματοδοτείται με τα λεγόμενα «δομικά κονδύλια» -κονδύλια που διατίθενται για τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων στην Ευρώπη και αντιστοιχούν σήμερα σε πάνω από το ένα τρίτο του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Όπως φαίνεται, το ELI δεν αφορά πειράματα μόνο στο χώρο της πυρηνικής φυσικής, αλλά και στο χώρο της οικονομίας και της συνεργασίας στην ΕΕ.
Το μέλλον θα δείξει αν η επιστημονική έρευνα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη το Μαγκουρέλε της Ρουμανίας.
