Το γερμανικό όνειρο που έγινε εφιάλτης

Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο Ευρωπαίοι μετανάστευσαν στη Γερμανία πέρυσι –ο υψηλότερος αριθμός μεταναστών σε 18 χρόνια. Αλλά δεν είναι όλοι τους οι ειδικευμένοι ξένοι εργαζόμενοι που χρειάζεται η γερμανική οικονομία και χαρακτηρίζει καλοδεχούμενους η Ανγκελα Μέρκελ. Πολλοί είναι «ανεπιθύμητοι» ανειδίκευτοι ανατολικοευρωπαίοι εργάτες, κυρίως από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, που δεν βρίσκουν δουλειά και καταλήγουν άστεγοι στους γερμανικούς δρόμους. Παράδειγμα ο Ιβάν Στογιάνοφ από τη Βουλγαρία, τον οποίο το «Spiegel» ακολούθησε στην περιπέτειά του στο Αμβούργο, όπου πήγε αναζητώντας μια καλύτερη ζωή και κατέληξε να μαζεύει μπουκάλια για ανακύκλωση και να κοιμάται στα πάρκα. «Η κυβέρνηση προσπαθεί να προσελκύσει ειδικευμένους εργαζομένους από άλλες χώρες. Αλλά δεν έχει αναπτύξει κανένα σχέδιο για τους μετανάστες που αποτυγχάνουν, συχνά επειδή δεν καλύπτουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας» γράφει το γερμανικό περιοδικό.

Η ελληνική κρίση

Στη Βουλγαρία ο Στογιάνοφ εργαζόταν σε εργοστάσιο καρφιών, το οποίο έκλεισε μετά την πτώση του κομμουνισμού. Εμαθε τότε την τέχνη του ξυλουργού και βρήκε δουλειά στην Ελλάδα σε καρνάγια, οικοδομές και χωράφια. Τα καλοκαίρια επέστρεφε στην οικογένειά του –σύζυγο και δύο γιους –στο Καντίκιοϊ με δώρα και χρήματα. Ολα όμως τελείωσαν το 2010, όταν η κρίση έπληξε την Ελλάδα και ο Στογιάνοφ έμεινε χωρίς δουλειά.

Αποφάσισε να μεταναστεύσει στη Γερμανία. Τον περασμένο Σεπτέμβριο έφθασε στο Αμβούργο με 90 ευρώ στην τσέπη. Αφότου η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στην ΕΕ, οι πολίτες τους πηγαίνουν στη Γερμανία χωρίς βίζα, όπου τους επιτρέπεται να εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Στην πράξη αυτό σημαίνει σκληρό ανταγωνισμό και χαμηλότερο μεροκάματο.

Ο Στογιάνοφ κοιμόταν, έτρωγε ένα καρβέλι ψωμί τη μέρα και κάπνιζε γόπες που μάζευε από τον δρόμο. Με τη βοήθεια συμπατριωτών του βρήκε μερικά μεροκάματα σε οικοδομές, αλλά κι αυτά στέρεψαν. Αφού αρρώστησε επειδή κοιμόταν έξω, μέσα στην υγρασία, βρήκε φιλοξενία σε ένα καταφύγιο για αστέγους που λειτουργεί η πόλη του Αμβούργου τον χειμώνα. Τετρακόσια άτομα στριμώχνονταν στο καταφύγιο των 210 κλινών που βρώμαγε αλκοόλ, ιδρώτα και ούρα, ενώ ξέσπαγαν συχνά καβγάδες μεταξύ των φιλοξενουμένων.

Την άνοιξη –ύστερα από αρκετούς μήνες χωρίς δουλειά και αφού έκλεισε το χειμερινό καταφύγιο και ξανάρχισε να κοιμάται στα πάρκα –ο Στογιάνοφ στράφηκε σε μια οργάνωση που πληρώνει τα εισιτήρια των ανατολικοευρωπαίων μεταναστών που επιθυμούν να επιστρέψουν οριστικά στη χώρα τους. Πώς αλλιώς θα έβρισκε τα 130 ευρώ που στοίχιζε το εισιτήριο από το Αμβούργο στη Βουλγαρία με το λεωφορείο;

Ο επικεφαλής της οργάνωσης Αντρέας Στάσιεβιτς υπολογίζει ότι περίπου 1.000 Ανατολικοευρωπαίοι ζουν στους δρόμους του Αμβούργου μόνο –πολύ περισσότεροι σε άλλες πόλεις της Γερμανίας. Γνωρίζει ότι το πρόγραμμα επιστροφής απλώς εκτοπίζει το πρόβλημα, δεν το λύνει. «Χρειάζονται προγράμματα που θα διευκολύνουν την άφιξη των μεταναστών στη Γερμανία και θα τους βοηθούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Αλλά λείπουν τα χρήματα –και η πολιτική βούληση» λέει στο «Spiegel». «Είναι σκανδαλώδες το ότι η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά αλλά δεν κάνει τίποτε για να βοηθήσει ευρωπαίους πολίτες που βρίσκονται στην ανάγκη».

Ο γερμανός υπουργός Εσωτερικών Χανς-Πέτερ Φρίντριχ ανακοίνωσε τον Ιούνιο την πρόθεση της κυβέρνησής του να απελαύνει τους Ρουμάνους και τους Βουλγάρους που εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές υπηρεσίες στη Γερμανία και να τους απαγορεύει την είσοδο στη χώρα. «Η κυβέρνηση υποδαυλίζει το μίσος κατά των νεοφερμένων μεταναστών» λέει στο γερμανικό περιοδικό ο Χέρμπερτ Μπρίκερ από το Ινστιτούτο Ερευνών για την Απασχόληση. «Στην πραγματικότητα οι Βούλγαροι και οι Ρουμάνοι λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα λιγότερο συχνά από τον μέσο ξένο που ζει στη Γερμανία».

Αφίξεις-ρεκόρ

Παρά τα αρνητικά αισθήματα των Γερμανών, οι μετανάστες από τις δύο αυτές χώρες έσπασαν κάθε ρεκόρ εφέτος. Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», οι νέες αφίξεις Βουλγάρων και Ρουμάνων έφθασαν τις 27.242 τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο (13% αύξηση από πέρυσι).

«Σε μερικές περιοχές της Γερμανίας η εισροή αυτή προκάλεσε συνωστισμό, κοινωνικές εντάσεις και ξενοφοβία» γράφει η αμερικανική εφημερίδα. «Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 70% των Γερμανών επιθυμεί να περιοριστεί η μετανάστευση από τα νέα κράτη-μέλη της ΕΕ».

Από τους Ανατολικοευρωπαίους, η πιο ευάλωτη κατηγορία είναι οι Ρομά. Ο Ρομάνι Ρόσε, ρουμάνος επικεφαλής των Ρομά στη Γερμανία, ανησυχεί για την άνοδο της «λαϊκιστικής ρατσιστικής ιδεολογίας. Λόγω των εκλογών που πλησιάζουν, μεταχειρίζονται τους Ρομά σαν αποδιοπομπαίους τράγους για να τραβήξουν την προσοχή από την οικονομική κρίση και να κερδίσουν ψήφους».