Στο Αμστερνταμ και στη Χάγη τα ποδήλατα είναι σχεδόν διπλάσια από τους κατοίκους. Σε όλη την Ολλανδία υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν περίπου 18 εκατομμύρια ποδήλατα (αναλογία: 1,3 ποδήλατα ανά κάτοικο). Το 27% όλων των μετακινήσεων στο εθνικό δίκτυο και το 59% όλων των αστικών μετακινήσεων στη χώρα γίνονται μέσω ποδηλάτων. Τι κρύβεται όμως πίσω από την εμμονή των Ολλανδών να κάνουν συνεχώς… πετάλι; Πρώτον, η παμπάλαια ποδηλατική παράδοση. Οπως εξηγεί σε ρεπορτάζ που έκανε πρόσφατα η βρετανίδα δημοσιογράφος Αννα Χόλιγκαν για λογαριασμό του BBC, πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι μετακινήσεις των Ολλανδών γίνονταν ως επί το πλείστον με ποδήλατο, αλλά στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 οι πωλήσεις ΙΧ αυτοκινήτων ανέβηκαν στα ύψη. Οπως και σε πολλές χώρες της μεταπολεμικής και ευημερούσας Δυτικής Ευρώπης, στους ολλανδικούς δρόμους προέκυψε μεγάλη συμφόρηση από τα μηχανοκίνητα οχήματα. Οι ποδηλάτες βρέθηκαν εκτοπισμένοι στα κράσπεδα των πεζοδρομίων. Μαζί με την ολοένα αυξανόμενη χρήση των αυτοκινήτων ήρθε και το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων. Μόνο το 1971 περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι στην Ολλανδία σκοτώθηκαν σε αυτοκινητικά δυστυχήματα, ανάμεσά τους 450 παιδιά. Δημιουργήθηκε τότε ένα κοινωνικό κίνημα με τίτλο «Σταματήστε τη δολοφονία των παιδιών». Ακολούθησε ένα ακόμη γεγονός που συνετέλεσε στον κλονισμό της εμπιστοσύνης στα αυτοκίνητα: η κρίση του πετρελαίου στη Μέση Ανατολή το 1973, όταν σημειώθηκαν τεράστια προβλήματα στην τροφοδοσία Ευρώπης και Αμερικής με πετρέλαιο.
Αυτά τα δύο γεγονότα, μαζί με την πίεση της κοινής γνώμης, οδήγησαν στην απόφαση των ολλανδικών κυβερνήσεων να επενδύσουν μεγάλα κονδύλια στην οδοποιία και ιδίως στη χάραξη ενός τεράστιου δικτύου από ποδηλατοδρόμους. Σε αυτό συνέβαλε η επίπεδη μορφολογία του εδάφους. Πολλοί Ολλανδοί είχαν πλέον στραφεί φανερά στη σχεδόν αποκλειστική χρήση ποδηλάτου για τις καθημερινές μετακινήσεις τους. Ακόμη και ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας είναι προσαρμοσμένος σε τόσο μεγάλο βαθμό στην «ποδηλατική» μετακίνηση ώστε οι τουρίστες που επισκέπτονται μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ολλανδίας συχνά δυσκολεύονται αρχικά να κινηθούν στους δρόμους της, ιδίως αν αποφασίσουν να νοικιάσουν αυτοκίνητο. Σε δρόμους κυκλικής τροχιάς, για παράδειγμα στις πλατείες, προτεραιότητα έχουν όσοι «κάνουν πεντάλ» αφήνοντας τους οδηγούς αυτοκινήτων να περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους.
Ποδηλατούν προτού περπατήσουν
Προτού ακόμη μάθουν να περπατούν τα παιδιά που μεγαλώνουν στην Ολλανδία έρχονται σε επαφή με τον ποδηλατικό τρόπο ζωής καθώς οι γονείς τους τα τοποθετούν σε ειδικά διαμορφωμένα καθίσματα που έχουν μικρά στέγαστρα προκειμένου να τα προφυλάξουν από τις συχνά δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Μεγαλώνοντας έχουν πλέον και τα δικά τους ποδήλατα και κινούνται με ασφάλεια στους ειδικά διαμορφωμένους ποδηλατοδρόμους, οι οποίοι τους πηγαίνουν παντού, πρωτίστως στο σχολείο. Υπολογίζεται ότι το 90% των ολλανδών μαθητών φθάνουν κάθε μέρα στο σχολείο τους με ποδήλατο. Η χρήση του ποδηλάτου από τη νεαρή ηλικία τους δίνει το απαραίτητο ποσοστό «ελευθερίας» που κάθε έφηβος θέλει να αισθάνεται. Αλλωστε πρέπει να είσαι άνω των 18 για να μπορείς να οδηγήσεις αυτοκίνητο στην Ολλανδία, ενώ για το ποδήλατο δεν υπάρχει όριο.
Και πώς μπορεί να μάθει κανείς ποδήλατο στην Ολλανδία; Εμπειρικά, βεβαίως, αλλά οι Ολλανδοί δεν έχουν μείνει μόνο σε αυτό. Δεκάδες ειδικά κέντρα για την εκμάθηση χειρισμού ποδηλάτου είναι διαθέσιμα για τους επίδοξους ποδηλάτες που επιθυμούν να οδηγούν σωστά. Χιλιάδες χώροι στάθμευσης ποδηλάτων βρίσκονται διάσπαρτοι σε κεντρικά σημεία των πόλεων της χώρας προσφέροντας τις ίδιες υπηρεσίες που προσφέρουν χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Αν τύχει και αφήσεις το ποδήλατό σου σε χώρο που δεν επιτρέπεται, τότε οι υπεύθυνοι της δημοτικής αστυνομίας το «σηκώνουν» και πρέπει να πληρώσεις πρόστιμο για να το πάρεις πίσω.
Εντονη η αίσθηση ασφάλειας
Ολα αυτά τα προνόμια που προσφέρει το ολλανδικό κράτος στους ποδηλάτες υπηκόους του φαίνεται ότι προσφέρουν μια αίσθηση προστασίας στους ποδηλάτες, μια και η πώληση ποδηλατικών κρανών είναι πολύ χαμηλή: η ασφάλεια που νιώθουν οι Ολλανδοί όταν οδηγούν το ποδήλατό τους δεν τους ωθεί στην ανάγκη χρήσης κράνους. Με αθλητικές φόρμες, φόρμες εργασίας, κοστούμια για τους άνδρες ή ακόμη και κομψά ταγέρ για τις γυναίκες εν όψει μιας βραδινής εξόδου, ένας ολόκληρος λαός ανεβαίνει στη σέλα και ισορροπεί με περηφάνια και ασφάλεια.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι Ολλανδοί μοιράζονται την τρέλα τους για την ποδηλασία με τους Δανούς. Η Ολλανδία και η Δανία βρίσκονται μαζί στην πρώτη θέση της λίστας με τις «πιο φιλικές στο ποδήλατο χώρες της Ευρώπης» σύμφωνα με την έρευνα «Ποδηλατικό βαρόμετρο» της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατιστών (ECF).
HeliosPlus
