Οπως το 2012, έτσι, ίσως ακόμα περισσότερο, το 2013, θα έπρεπε να ήταν έτος περίσκεψης για την Ελλάδα, κάτι που υπό το βάρος της κρίσης κάθε άλλο παρά συνέβη. Εκατό χρόνια μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και σε μια στιγμή που το μέλλον της παίζεται όσο ποτέ τις τελευταίες έξι δεκαετίες, η χώρα οφείλει να γυρίσει και να κοιτάξει πίσω της: να αντιληφθεί την πορεία της μακροσκοπικά, να εντρυφήσει στα λάθη της, να αντιληφθεί τις δυνατότητές της.
Σε μια εποχή σχεδόν εξίσου μεταβατική όπως αυτή που ζούμε, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι μεγάλωσαν και ισχυροποίησαν την Ελλάδα: βγήκε από αυτούς μια άλλη χώρα.
Εκατό χρόνια αργότερα, στην αρχή του 21ου αιώνα, το δίδαγμα δεν είναι ότι πρέπει να… κάνει πολέμους. Το δίδαγμα είναι ότι εκείνο που εξασφάλισε το δυνάμωμά της ήταν η διά πυρός και σιδήρου επιλογή του Ελευθερίου Βενιζέλου, ήδη από το 1915, να ταυτίσει τα συμφέροντα της Ελλάδας με εκείνα των μεγάλων ναυτικών δυνάμεων της Δύσης και να έρθει ευθέως απέναντι στο όραμα του γερμανικού ηγεμονισμού στην Ευρώπη.
Ούτε αυτός ο ηγεμονισμός εκδηλώνεται σήμερα με πολεμικούς όρους. Ομως οι πάντες πια αντιλαμβάνονται, έστω και αργά, ότι βρίσκεται πίσω από όλες τις μεγάλες πολιτικές που επιβάλλονται στην Ευρώπη τα τελευταία τέσσερα χρόνια με αφορμή την κρίση χρέους και με καταστρεπτικότερο πεδίο εφαρμογής τους την Ελλάδα, ενώ υπάρχουν τρόποι η χώρα να σταθεροποιηθεί και να ανακάμψει, αν θέλει κανείς να τους χρησιμοποιήσει. Και δεν είναι αυτή η μόνη φορά: όποτε η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο του γερμανικού ενδιαφέροντος το πλήρωσε πολύ ακριβά, όπως το πλήρωσε και όταν επέλεξε να βρεθεί απέναντι στη Δύση: αν δεν αντιληφθεί κανείς αυτή τη θεμελιώδη πραγματικότητα, δεν μπορεί να ερμηνεύσει το γιατί το 1920 της Συνθήκης των Σεβρών κατέληξε να είναι το 1922 της Μικρασιατικής Καταστροφής, όπως δεν μπορεί να ερμηνεύσει το γιατί η χώρα έπρεπε να διέλθει από έναν τραγικό εμφύλιο πόλεμο την ώρα που η Γιάλτα είχε ήδη χωρίσει τον κόσμο, το γιατί η Ελλάδα πέτυχε την εθνική της ολοκλήρωση με τα Δωδεκάνησα το 1947 μετά τον Πόλεμο, αλλά και το γιατί, στον αντίποδα, το 1964 οι Αμερικανοί σταμάτησαν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, πράγμα που δεν έπραξαν το 1974.
Η γεωπολιτική θέση και σημασία αυτής της χώρας αποτελεί την ευχή και την κατάρα της, τη δύναμη ή την καταστροφή της. Τόσο ο Ελευθέριος Βενιζέλος όσο και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έδειξαν έμπρακτα και με επιτυχία τον δρόμο της: «ανήκομεν εις την Δύσιν». Σε λίγες ημέρες, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς μεταβαίνει στην Ουάσιγκτον, σε ένα ταξίδι ιστορικής σημασίας για τον τόπο, μετά το ταξίδι του υπουργού Αμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλου που άνοιξε ήδη τον δρόμο για μια νέα εποχή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Η ώρα που θα κρίνει το μέλλον της Ελλάδας, η ώρα του νέου «ανήκομεν εις την Δύσιν» έχει φτάσει. Είναι τώρα και δεν πρέπει να χαθεί ούτε για τον πρωθυπουργό ούτε, πολύ περισσότερο, για τον τόπο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
