«Οι άγριες περικοπές είναι εγγυημένη συνταγή για καταστροφή, γιατί αυξάνουν αντί να μειώνουν το χρέος της Ελλάδας» λέει ο Μαρκ Μπλάιθ, συγγραφέας του βιβλίου «Λιτότητα: Η ιστορία μιας επικίνδυνης ιδέας». Ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Brown των ΗΠΑ εξηγεί γιατί «αυτό το παράδοξο της λιτότητας είναι ένας φαύλος κύκλος που έχει αφανίσει την Ελλάδα».
–Γιατί είναι τόσο επικίνδυνη ιδέα η λιτότητα;
«Είναι επικίνδυνη, επειδή είναι σαγηνευτική στην απλότητά της: «Εχετε πάρα πολύ μεγάλο χρέος; Κόψτε τις δαπάνες». Αλλά κάποιος πρέπει να παράγει εισόδημα για να αποταμιεύσεις ένα μέρος του. Χωρίς ανάπτυξη, απλώς συρρικνώνεις την οικονομία σου: όσο περισσότερο περικόπτεις, τόσο αυξάνεται το χρέος σου. Η κατάσταση γίνεται χειρότερη όταν πολλά κράτη που είναι εμπορικοί εταίροι μεταξύ τους προσπαθούν να κάνουν περικοπές την ίδια στιγμή, κάτι που συμβαίνει στην Ευρώπη από το 2010. Οι χώρες του Νότου έχουν χάσει μεταξύ 20% και 30% του ΑΕΠ τους. Ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης, τα χρέη τους αυξάνονται –δεν μειώνονται -, παρά τις περικοπές. Είναι το λεγόμενο «παράδοξο της λιτότητας»».
– Και η Ελλάδα πώς θα βγει από τον φαύλο κύκλο;
– Και η Ελλάδα πώς θα βγει από τον φαύλο κύκλο;
«Η εμπειρία της Ελλάδας είναι μια τραγωδία και όσες από τις λεγόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αν κάνετε, δεν πρόκειται να αντιστραφεί η ζημιά σύντομα. Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι η απάντηση σε ένα πρόβλημα που πηγαίνει πολύ πέρα από την Ελλάδα: ένα τραπεζικό σύστημα σε όλη την Ευρώπη, το οποίο είναι γεμάτο με προβληματικά περιουσιακά στοιχεία και σε πολλές περιπτώσεις το κρατάει στη ζωή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Ακόμη και αν μειώσετε τις ελληνικές δημόσιες δαπάνες σε νεολιθικά επίπεδα, πάλι δεν θα λυθεί το πρόβλημα με τα χρηματοδοτικά ανοίγματα των τραπεζών του Βορρά που υπερδάνεισαν τον Νότο. Αυτή είναι η πραγματική αιτία της κρίσης. Το μέλλον της Ελλάδας βρίσκεται τελικά στα χέρια των πολιτών της. Αλλά προς το παρόν αυτά τα χέρια είναι δεμένα από μια ΕΚΤ η οποία δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ο Ντράγκι (σ.σ.: ο πρόεδρος της ΕΚΤ) προσπαθεί αλλά δεν θα είναι εύκολο, και η λιτότητα κάνει τα πράγματα χειρότερα, δεδομένου ότι αυξάνει αντί να μειώνει το χρέος».
–Ποιο θα λέγατε ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας σήμερα;
«Η Ελλάδα, όπως η Πορτογαλία, έχει προβλήματα που θα βελτιώνονταν αν έμπαινε τέλος στη λιτότητα, αλλά δεν θα λύνονταν. Η Ελλάδα δεν έχει επιχειρηματικό μοντέλο για τον 21ο αιώνα. Οι ανταγωνιστικοί κλάδοι της είναι λίγοι και εξαρτώνται από εισοδήματα και πιστώσεις που έρχονται από το εξωτερικό, γεγονός που την καθιστά εγγενώς ευάλωτη σε σοκ. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα πολύ αβέβαιο μέλλον, αλλά η λιτότητα κάνει τα πράγματα χειρότερα».
– Υπάρχει κάποια αλήθεια στον ισχυρισμό ότι οι καθημερινοί πολίτες έχουν ζήσει πέρα από τις δυνατότητές τους και πρέπει τώρα να σφίξουν το ζωνάρι τους;
«Για κάθε έναν που δανείζεται υπερβολικά υπάρχει κάποιος που τον δανείζει υπερβολικά. Οι τράπεζες του ευρωπαϊκού Βορρά έκαναν τεράστιες αγορές ομολόγων από την περιφέρεια κατά το διάστημα 2001-2006, κυρίως ως εγγύηση για νέα δάνεια. Οταν τα spreads τινάχθηκαν στα ύψη η αξία τους ως εξασφαλίσεων έπεσε και το επιχειρηματικό μοντέλο τους κατέρρευσε. Οι κυβερνήσεις τις διέσωσαν και οι δαπάνες αυτές βαρύνουν τώρα την κοινωνία στο σύνολό της. Αλλά όσοι μπορούν να πληρώσουν δεν το κάνουν και εκείνοι που δεν μπορούν, συμπιέζονται. Είμαι υπέρ του να σφίξουμε όλοι το ζωνάρι μας τη στιγμή που θα φοράμε όλοι τα ίδια παντελόνια. Αλλά εκείνοι με τα μεγαλύτερα παντελόνια και τις βαθύτερες τσέπες φαίνεται να έχουν τα πιο κοντά χέρια».
– Πιστεύετε ότι η αντίδραση των λαών στη λιτότητα θα μπορούσε να απειλήσει την ίδια τη δημοκρατία στην Ευρώπη, όπως συνέβη το 1930;
– Υπάρχει κάποια αλήθεια στον ισχυρισμό ότι οι καθημερινοί πολίτες έχουν ζήσει πέρα από τις δυνατότητές τους και πρέπει τώρα να σφίξουν το ζωνάρι τους;
«Για κάθε έναν που δανείζεται υπερβολικά υπάρχει κάποιος που τον δανείζει υπερβολικά. Οι τράπεζες του ευρωπαϊκού Βορρά έκαναν τεράστιες αγορές ομολόγων από την περιφέρεια κατά το διάστημα 2001-2006, κυρίως ως εγγύηση για νέα δάνεια. Οταν τα spreads τινάχθηκαν στα ύψη η αξία τους ως εξασφαλίσεων έπεσε και το επιχειρηματικό μοντέλο τους κατέρρευσε. Οι κυβερνήσεις τις διέσωσαν και οι δαπάνες αυτές βαρύνουν τώρα την κοινωνία στο σύνολό της. Αλλά όσοι μπορούν να πληρώσουν δεν το κάνουν και εκείνοι που δεν μπορούν, συμπιέζονται. Είμαι υπέρ του να σφίξουμε όλοι το ζωνάρι μας τη στιγμή που θα φοράμε όλοι τα ίδια παντελόνια. Αλλά εκείνοι με τα μεγαλύτερα παντελόνια και τις βαθύτερες τσέπες φαίνεται να έχουν τα πιο κοντά χέρια».
– Πιστεύετε ότι η αντίδραση των λαών στη λιτότητα θα μπορούσε να απειλήσει την ίδια τη δημοκρατία στην Ευρώπη, όπως συνέβη το 1930;
«Ναι. Και δεν είναι μόνο η Χρυσή Αυγή που πρέπει να σας ανησυχεί. Η κατάρρευση της πίστης στο Κέντρο και στα κεντροαριστερά κόμματα σε ολόκληρο τον Νότο μετράει πολύ περισσότερο. Αυτά είναι τα προπύργια της δημοκρατίας. Μόλις οι άνθρωποι χάνουν την πίστη σε αυτά, η δημοκρατία είναι ήδη σε κίνδυνο».
HeliosPlus
