Ο γιος του Καβάφη

Ενα αφιέρωμα στον Καβάφη, μια παράσταση στο Ιμαρέτ, το οικοδόμημα που έχτισε ο Μεχμέτ Αλί το 1817, μια νύξη στην Αίγυπτο… Αυτά και άλλα πολλά βρίσκονται στην αφετηρία της καινούργιας δουλειάς του Θοδωρή Γκόνη. Με τίτλο «Ο γηραιός πατήρ μου» και θέμα την υποψία αν άφησε απόγονο ή όχι ο αλεξανδρινός ποιητής, έγραψε ο Κώστας Ακρίβος το συγκεκριμένο έργο, που θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Φιλίππων – Θάσου. «Πιστεύω πολύ στις παραγγελίες» λέει εν μέσω προβών ο σκηνοθέτης, «γι’ αυτό και με όσα λίγα χρήματα διαθέτουμε ως φεστιβάλ επιδιώκουμε τη δημιουργία κειμένων που θα μείνουν. Ετσι ζητήσαμε από τον Κώστα Ακρίβο να γράψει για τον Καβάφη και εκείνος μας παρέδωσε ένα θεατρικό έργο».

Η υποψία, η υπόνοια και κυρίως η αμφιβολία βρίσκονται στη βάση αυτής της ιστορίας που φέρνει στο προσκήνιο δυο πρόσωπα του σήμερα και δυο μορφές του παρελθόντος. Από τη μια είναι ο αφηγητής –ο κληρονόμος του Αλέκος Σεγκόπουλος και η μοδίστρα μητέρα του, και από την άλλη η Χαρίκλεια Καβάφη και ο γιος της, ο ποιητής Κ. Π. Καβάφης.

«Το υλικό μας αντλείται από τις 72 επιστολές του Καβάφη προς τον Σεγκόπουλο, τις 40 αυθεντικές πολίτικες συνταγές της κυρίας Χαρίκλειας, τις σημειώσεις και τις αναλύσεις του Γ. Π. Σαββίδη, του Τσίρκα, του Μαλάνου» εξηγεί ο Θοδωρής Γκόνης ο οποίος συνέβαλε καθοριστικά στην έρευνα για την άντληση του υλικού. Στην παράσταση περιλαμβάνεται επίσης το απόσπασμα της τηλεοπτικής εκπομπής του Φρέντυ Γερμανού (από το αρχείο της Μαρίας Ιωαννίδου), όπου η τελευταία απόγονος του ποιητή, η Χαρίκλεια Βαλιέρη-Καβάφη, μιλάει λίγο πριν από τον θάνατό της για τη σχέση με τον Σεγκόπουλο –στο ίδιο απόσπασμα μιλάει και η δεύτερη γυναίκα του Σεγκόπουλου, η Ρίτα.

Οπως σημειώνει ο Μανόλης Σαββίδης στον επίσημο δικτυακό τόπο του αρχείου Καβάφη «εκτός από τις δύο ανιψιές του, Χαρίκλεια Αριστείδη Καβάφη και Ελένη – Αγγελική – Λουκία Αλεξάνδρου Kαβάφη, ο Κωνσταντίνος έδειξε αδυναμία προς τον Αλέκο Σεγκόπουλο, γιο της ελληνίδας ράπτριας Ελένης Σεγκοπούλου, η οποία ήταν στην υπηρεσία της Χαρίκλειας Kαβάφη. Η ασυνήθιστη φροντίδα του Kαβάφη για τον Σεγκόπουλο (μετέπειτα κληρονόμο του), καθώς και η πανθομολογούμενη φυσιογνωμική ομοιότητά τους οδήγησαν πολλούς στο συμπέρασμα ότι ο Σεγκόπουλος ήταν γιος του Kαβάφη, ενδεχόμενο το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αφού (σύμφωνα με την πρώτη σύζυγο του Σεγκόπουλου, Ρίκα) ο Kωνσταντίνος δεν ήταν αποκλειστικά ομοφυλόφιλος. Εξίσου πιθανό είναι το ενδεχόμενο ο Αλέκος να ήταν ο νόθος γιος ενός αδελφού του Kαβάφη, το οποίο θα αιτιολογούσε το γεγονός ότι οι δυο άνδρες δεν μίλησαν ποτέ για την ιδιάζουσα σχέση τους».

Επιστρέφοντας στην παράσταση, ο σκηνοθέτης αναφέρεται στην «αμφιβολία γύρω από το θέμα που αφορά κυρίως στους θεατές και δεν έγινε προφανώς για σκανδαλοθηρικούς λόγους. Είναι γνωστό και έχει απασχολήσει τους μελετητές και τους μεταφραστές του, έχει αναλυθεί, υπάρχουν σχετικές ιστορίες και διηγήσεις. Ούτε ξέρουμε αν ήταν γιος, ανιψιός ή φίλος του, ούτε καταλήγουμε σε κάποιο συμπέρασμα μέσα από το θεατρικό. Δεν είναι άλλωστε αυτός ο ρόλος μας. Με αυτή την αφορμή όμως αναφερόμαστε στο έργο του Καβάφη, στις σχέσεις του, στους δικούς του ανθρώπους, στην κληρονομιά που άφησε». Γι’ αυτό και όταν μιλάει ο Καβάφης επί σκηνής τα μόνα λόγια που μπορεί να εκφέρει «είναι φράσεις από τις δικές του επιστολές».

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 30 Ιουλίου 2013