«Χρησιμοποιείτε το YouTube;» ρώτησε το στέλεχος της Google. «Βεβαίως!» απάντησα με μεγάλη άνεση ενώ από μέσα μου αναρωτιόμουν πώς είναι δυνατόν να ρωτά πράγματα αυτονόητα. «Κανάλι έχετε;» συνέχισε εκείνος, κι έστειλε περίπατο όλη μου την άνεση. Αναγκάστηκα να ομολογήσω ότι δεν έχω ιδέα τι είναι το κανάλι, σε τι χρησιμεύει, πώς το φτιάχνεις και όλα τα σχετικά. Αντίθετα από εμένα, οι χρήστες εννέα δημόσιων/δημοτικών βιβλιοθηκών θα έχουν πολύ σύντομα «κανάλι» στο YouTube και θα «τζαμάρουν» online με τους φίλους τους και θα «γυρίζουν» βιντεάκια και θα ηχογραφούν τραγούδια και σποτάκια και θα έχουν διαδραστικές συνεργασίες και θα παίζουν παιχνίδια στα Μedia Labs που θα κατασκευάσει το Future Library (Βιβλιοθήκη του Μέλλοντος), το καινοτόμο δίκτυο δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών που υποστηρίζει το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Οι έφηβοι και η τεχνολογία
Tο στοίχημα της φιλαναγνωσίας κερδίζεται στην εφηβεία υποστηρίζουν όσοι ασχολούνται με το θέμα. Οι έφηβοι είναι ένα δύσκολο κοινό που απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό προκειμένου να διατηρηθεί η σχέση τους με το βιβλίο που με επιμονή καλλιεργούν γονείς και δάσκαλοι στα παιδικά χρόνια. Eχοντας κλείσει τρία χρόνια ζωής -τα οποία επενδύθηκαν κυρίως στη χαρτογράφηση του χώρου των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών και στην ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας και της δημιουργικότητας στις παιδικές ηλικίες- το Future Library προχωρά τώρα σε δράσεις που απευθύνονται στο απαιτητικό κοινό των εφήβων, αλλά και των φοιτητών, των νέων επαγγελματιών, των ανέργων και των μεταναστών. Η πρώτη από αυτές είναι η δημιουργία 9 Μedia Labs (Εργαστηρίων Μέσων Επικοινωνίας) σε ισάριθμες δημόσιες ή δημοτικές βιβλιοθήκες-μέλη του δικτύου.
Οι παραδοσιακές βιβλιοθήκες θα ανακαινιστούν και θα εξοπλιστούν με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, στούντιο επεξεργασίας εικόνας και ήχου, χώρους διαδραστικής συνεργασίας κ.ά., όπου οι χρήστες θα μπορούν να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους με όλους τους τρόπους που διαθέτει η σύγχρονη τεχνολογία. Oραμα του Future Library είναι οι νέοι χώροι που θα κατασκευαστούν να προσφέρουν «πρόσβαση στη δημιουργικότητα, στη μάθηση, στο παιχνίδι, στη χαλάρωση και στην κοινωνικοποίηση», εξήγησε ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου, που διευθύνει το Future Library, σε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, την Τρίτη 9 Ιουλίου. «Αποστολή μας είναι οι χρήστες των βιβλιοθηκών να εκτεθούν στις τέχνες και στην τεχνολογία και οι βιβλιοθήκες να αποκτήσουν το μικρόβιο του πειραματισμού και της επιχειρηματικότητας» συμπλήρωσε.
Τα Μedia Labs και οι προνομιούχες βιβλιοθήκες
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς, η Παπαχαραλάμπειος Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου, η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κορίνθου, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κερατσινίου-Δραπετσώνας, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηλιούπολης και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων είναι οι εννέα βιβλιοθήκες στις οποίες θα κατασκευαστούν τα εννέα Μedia Labs, με αποκλειστική χρηματοδότηση του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Οι βιβλιοθήκες επιλέχθηκαν από το σύνολο των περίπου 120 δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών του δικτύου Future Library με κριτήρια τη βιωσιμότητά τους (κτιριακή υποδομή, ανθρώπινο δυναμικό, κατάρτιση προσωπικού κτλ.) και τη διάθεση της βιβλιοθήκης να συμμετάσχει στη δράση και να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή (εκπαίδευση προσωπικού, σχεδιασμός δράσεων κτλ.). Σημαντική προϋπόθεση για την επιλογή ήταν η βούληση των τοπικών αρχών να υποστηρίξουν τη βιβλιοθήκη τους και η επίσημη δέσμευσή τους ότι θα διαθέσουν προσωπικό και ότι η βιβλιοθήκη θα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας τους.
Αναπόφευκτη συνέπεια της προικοδότησης των βιβλιοθηκών αυτών με τα Μedia Labs θα είναι η δημιουργία βιβλιοθηκών δύο ταχυτήτων. «Ο ρόλος του Ιδρύματος είναι συμπληρωματικός. Δεν μπορούμε να κάνουμε τα πάντα αλλά ούτε και να αφήσουμε στάσιμους εκείνους που καινοτομούν και μπορούν να πάνε μπροστά» εξήγησε απαντώντας σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση η Λένια Βλαβιανού, διευθύντρια επικοινωνίας του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Ολοκλήρωση δράσης –αξιολόγηση
Την αρχιτεκτονική μελέτη για την κατασκευή των 9 Μedia Labs ανέλαβε κατόπιν διαγωνισμού το αρχιτεκτονικό γραφείο «Α&Μ Αrchitects». Η υλοποίηση των έργων αναμένεται να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο. Θα έχουν ολοκληρωθεί πριν από τα τέλη του έτους και τον Δεκέμβριο θα γίνουν τα εγκαίνια των Μedia Labs με μαραθώνιο δράσεων καλλιτεχνικών, εκπαιδευτικών, επιχειρηματικότητας και μύησης στις νέες τεχνολογίες.
Τα Media Labs θα εποπτεύονται και θα υποστηρίζονται από το Future Library και τα αποτελέσματά τους θα αξιολογηθούν βάσει της επισκεψιμότητας των βιβλιοθηκών. «Πρότυπο αποτελεί η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας», εξήγησε ο Δημήτρης Πρωτοψάλτου, «η βιβλιοθήκη μιας μικρής πόλης, την οποία επισκέπτονται 400 άτομα ημερησίως και 800 άτομα το Σάββατο».
Η Google και οι άλλοι
To Kοινωφελές Ιδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Κέντρου (ΚΙΠΚΕ), η Vodafone, το Bill & Melinda Gates Foundation, η Εuropeana υποστηρίζουν και συνεργάζονται με το Future Library, το οποίο έχει στη δημιουργία των Media Labs εκλεκτό σύμβουλο την Google. O αμερικανικός κολοσσός του διαδικτύου προσέφερε τεχνογνωσία και συμβουλές για τον σχεδιασμό των χώρων των Μedia Labs -αναμένεται να δούμε και σε ελλαδικό έδαφος χώρους στο παιχνιδιάρικο ύφος των γραφείων της Google, που εκτιμάται ότι προάγει τη δημιουργικότητα- ενώ η εταιρεία θα αναλάβει και την εκπαίδευση του προσωπικού των βιβλιοθηκών στις νεότατες τεχνολογίες.
Παρά τον θαυμασμό για την πορεία και τα επιτεύγματα της Google, δεν έλειψε ο σκεπτικισμός σχετικά με τα κίνητρά της. «Δεν ξέρουμε τι θα γίνει στο μέλλον» απάντησε ο Διονύσης Κολοκοτσάς, Public Policy Manager της Google, σε δημοσιογραφική ερώτηση για το αν Google σχεδιάζει να ψηφιοποιήσει το περιεχόμενο των εννέα βιβλιοθηκών.
Ο ίδιος, απαντώντας αργότερα σε ερώτηση του «Βήματος» για το ποια θα είναι τα «ανταποδοτικά οφέλη» για την Google από τη συνεργασία αυτή με τη Future Library -η οποία, όπως τόνισε, δεν έχει προηγούμενο σε άλλη χώρα-, είπε ότι το όφελος της Google είναι η αύξηση των χρηστών του διαδικτύου: «Η Google δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στο διαδίκτυο, επομένως η εκπαίδευση και η μύηση περισσότερων ανθρώπων στη χρήση του διαδικτύου και των υπηρεσιών του είναι το όφελος της Google από τη συνεργασία αυτή». Δεν απέκλεισε πάντως μελλοντικές συνεργασίες εφόσον ζητηθούν, όπως ήταν η συνεργασία της εταιρείας με πολλά ελληνικά μουσεία στο πλαίσιο του προγράμματος Art Project.
Η σχεδιαστική φιλοσοφία, οι δήμοι και η Εθνική Βιβλιοθήκη
Τη σχεδιαστική φιλοσοφία των Media Labs παρουσίασε στη συνέντευξη Τύπου ο Αλέξανδρος Κομνηνός από την «Α&Μ Αrchitects»: χώροι μοντέρνοι, ελκυστικοί, που χτυπούν τις ευαίσθητες χορδές της λεγόμενης «generation Y» (18-34 ετών) και «προσελκύουν τους νέους περνώντας τους το μήνυμα ότι ο χώρος είναι δικός τους».
Οι βιβλιοθήκες στις οποίες θα ενταχθούν τα Media Labs χωρίζονται σε ζώνες δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν βιβλιοστάσια με βιβλία και cd, ευέλικτους χώρους που θα φιλοξενούν εκδηλώσεις και κοινές δραστηριότητες, αίθουσες χαλάρωσης, στούντιο, εργαστήρια με υπολογιστές. «Στις βιβλιοθήκες αυτές το βιβλίο παντρεύεται με τη διαδραστικότητα και ο τοπικός χαρακτήρας με το παγκόσμιο» τόνισε ο αρχιτέκτονας ενώ δήμαρχοι και μέλη των δημοτικών συμβουλίων από τους δήμους που φιλοξενούν τις εννέα βιβλιοθήκες υπογράμμισαν τη σημασία των Media Labs για την πολιτιστική ανάπτυξη των περιοχών τους και την τόνωση της δημιουργικότητας των δημοτών τους.
«Το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» πιστεύει ακράδαντα στην ανάγκη να υποστηρίξουμε με όσα μέσα διαθέτουμε τις πρωτοβουλίες εκείνες και τις δράσεις που θα εξοπλίσουν με τα αναγκαία εφόδια την κοινωνία για τον 21o αιώνα, γι’ αυτό και διαθέτει πάνω από το 60% των συνολικών δωρεών του σε προγράμματα για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τις τέχνες, πολλά από τα οποία απευθύνονται στους νέους και στη δημιουργική χρήση των νέων τεχνολογιών», τόνισε η Εύα Πολυζωγοπούλου, επικεφαλής της Ομάδας Παιδείας, Τέχνης και Πολιτισμού του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Στόχος του Future Library και των δράσεών του (Kαλοκαιρινές Eκστρατείες στις βιβλιοθήκες, ανακαίνιση οκτώ παιδικών βιβλιοθηκών, δίκτυο Πρωτοπόρων Υπαλλήλων Βιβλιοθηκών, Media Labs) είναι, υπογράμμισαν οι ομιλητές, η οικοδόμηση μιας κουλτούρας βιβλιοθήκης και η δημιουργία ενός υγιούς δικτύου βιβλιοθηκών που θα στηρίξει και θα προσελκύσει νέους επισκέπτες για την ανανεωμένη Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος που θα λειτουργήσει στο Κέντρο Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος» στο Δέλτα Φαλήρου το 2016.
