ΝΤΑΝ ΜΠΡΑΟΥΝ
«Inferno»(Κόλαση) Μετάφραση Χρ.Καψάλης
εκδόσεις Ψυχογιός, σελ. 672
τιμή 16,92 ευρώ
«Οταν κολυμπάς σε μια σκοτεινή στοά, φτάνεις ένα σημείο πέρα από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή, αφού δεν έχεις πια αρκετή ανάσα για να γυρίσεις πίσω. Η μόνη επιλογή είναι να κολυμπήσεις προς τα μπροστά στο άγνωστο… και να προσευχηθείς να υπάρχει έξοδος». Αυτή τη φράση των ελλήνων δυτών αναφέρει ο Ρόμπερτ Λάνγκτον, βασικός ήρωας του Νταν Μπράουν, σε μια δύσκολη φάση της νέας περιπέτειάς του που με τίτλο «Inferno»(Κόλαση) κυκλοφορεί σε λίγες ημέρες και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Αυτή είναι και η φράση που χαρακτηρίζει τη δράση στο «Inferno». Η δράση αρχίζει με αποσπασματικά γεγονότα και ελάχιστες πληροφορίες και ο Ρ. Λάνγκτον είναι αναγκασμένος να συλλέγει αργά και βασανιστικά τις ψηφίδες που θα ολοκληρώσουν το παζλ του μυστηρίου στο οποίο βρίσκεται μπλεγμένος για άλλη μία φορά, δίνοντας τροφή για σασπένς στον αναγνώστη.
Η συνταγή του Νταν Μπράουν είναι γνωστή: αρχή με έντονη, καταιγιστική δράση που σε βάζει in media res στην υπόθεση και που γράφεται με κινηματογραφικό τρόπο σε στυλ «ταινίες Τζέιμς Μποντ», ακολουθεί μια μακροπερίοδος αναζήτησης κρυμμένων συμβόλων, ενίοτε κουραστική, για να φτάσεις σε ένα τέλος που θα ικανοποιήσει τους θαυμαστές του Νταν Μπράουν, καθώς η δράση απογειώνεται, οι ανατροπές διαδέχονται η μία την άλλη και το τέλος ως την τελευταία παράγραφο παραμένει μη προβλέψιμο.
Η ιστορία που διηγείται ο Νταν Μπράουν διαθέτει ένα ακόμη γοητευτικό στοιχείο: τον χώρο στον οποίο αναπτύσσεται η κυρίως δράση του μυθιστορήματος που είναι η παλιά πόλη της Φλωρεντίας, σε σημείο που να μπορείς να χρησιμοποιήσεις το βιβλίο και ως τουριστικό οδηγό. Κατά δεύτερο λόγο η δράση μεταφέρεται στην κεντρική πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία και στην Αγία Σοφία, στο παζάρι μπαχαρικών και στο Γερεμπατάν Σαράι στην Κωνσταντινούπολη. Ολο το στόρι είναι δομημένο πάνω στην Κόλαση του Δάντη, τόσο σε κάποιους στίχους του κειμένου όσο και στους κλασικούς πίνακες που την απεικονίζουν.
Κλειδί αποτελεί ο διάσημος πίνακας του Σάντρο Μποτιτσέλι «Ο χάρτης της Κόλασης» (βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Βερολίνου) και η τοιχογραφία του Τζιόρτζιο Βαζάρι «Η μάχη του Μαρτσιάνο» που βρίσκεται στο περίφημο Παλάτσο Βέκιο, στην αίθουσα των Πεντακοσίων, στη Φλωρεντία.
Οι ήρωες του Νταν Μπράουν είναι: ο ειδικός στα σύμβολα, καθηγητής στο Χάρβαρντ, Ρόμπερτ Λάνγκτον, λίγο αφελής, περίεργος αλλά άφοβος τελικά. Μια κοπέλα ιδιαίτερης ευφυΐας που θα τον συνοδεύσει σε όλη την περιπέτειά του, η Σιένα, και ένας τρελός επιστήμονας. Η ιστορία έχει ως εξής: Ο Μπέρτραντ Ζόμπριστ, γενετιστής επιστήμονας, επισκέπτεται τον κοσμήτορα, αρχηγό μιας οργάνωσης που έχει την έδρα της πάνω σε ένα πλήρως τεχνολογικά εξοπλισμένο γιοτ, και του ζητεί να του εξασφαλίσει ασφαλές καταφύγιο για να αναπτύξει μια απόρρητη ιατρική τεχνική.
Το καταφύγιο το ζητεί γιατί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει βάλει στο στόχαστρό του τον παρανοϊκό Ζόμπριστ, υποπτευόμενος ότι κάτι κακό σχεδιάζει για την ανθρωπότητα. Ο κοσμήτορας και η εταιρεία εκτελούν εντολές χωρίς ποτέ να ρωτούν το γιατί. Ετσι αναλαμβάνουν να προστατέψουν τον Ζόμπριστ.
Το μυθιστόρημα αρχίζει από το τέλος: ο Ζόμπριστ αυτοκτονεί πέφτοντας από ένα ψηλό καμπαναριό και ο Ρόμπερτ Λάνγκτον βρίσκεται τραυματισμένος από πυροβόλο όπλο σε ένα νοσοκομείο της Φλωρεντίας. Η διάγνωση είναι αμνησία, κάτι που δεν διευκολύνει το ιατρικό προσωπικό και τον ίδιο να διερευνήσει το πώς και το γιατί του τραυματισμού του. Κάποιος θα προσπαθήσει να τον δολοφονήσει μέσα στο νοσοκομείο και η γιατρός που τον επιτηρεί, η Σιένα, αναλαμβάνει να τον σώσει. Από εκεί και πέρα αρχίζει ένα ιλιγγιώδες κυνηγητό, όπου όμως ο Νταν Μπράουν δεν δίνει στοιχεία «γιατί» και «ποιοι» έβαλαν στο μάτι έναν άκακο καθηγητή, ειδικό στα σύμβολα και στη Μεσαιωνική Ιστορία. Ο Ζόμπριστ προτού πεθάνει είχε αφήσει πίσω του ένα τρομερό μυστικό, που όταν «απελευθερωνόταν» θα οδηγούσε στην καταστροφή ενός μεγάλου τμήματος του κόσμου, φυσικά «για το καλό του».
Ο ίδιος είναι στέλεχος μιας «μετα-ανθρωπιστικής» οργάνωσης που στη βάση της ξεπερασμένης επιστημονικής θεωρίας του Μάλθους αναζητεί μέσω της Γενετικής τρόπους μείωσης του πληθυσμού της Γης. Ο Λάνγκτον από ένα σημείο και μετά, όταν αντιλαμβάνεται μέσες – άκρες ότι από τα χέρια του και κυρίως από το μυαλό του εξαρτάται η μακροημέρευση της ανθρωπότητας, θα προσπαθήσει να εξιχνιάσει το μυστήριο, αξιοποιώντας τις πλούσιες γνώσεις του.
Το κλειδί στην ιστορία βρίσκεται σε ορισμένους στίχους από την «Κόλαση» του Δάντη, αλλά κυρίως σε δύο πίνακες, όπως ήδη αναφέραμε. Ο πρώτος πίνακας «Ο χάρτης της Κόλασης» παρουσιάζει τα εννέα επίπεδα της Κόλασης και οδηγεί μέσα από μια περίεργη συμβουλή «cerce trova» (ψάξε και βρες) στον πίνακα του Βαζάρι «Η μάχη του Μαρτσιάνο». Από εκεί ο Λάνγκτον θα οδηγηθεί σε έναν άλλον πίνακα του Γκιμπέρτι, ένα πολύπτυχο με τίτλο «Πύλες του Παραδείσου», δέκα τετράγωνα πλαίσια που παρουσιάζουν διαδοχικά σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη. Το έργο βρίσκεται στο Βαπτιστήριο, ένα από τα τρία κτίρια του Duomo, του καθεδρικού ναού της Φλωρεντίας. Η επόμενη στάση είναι στη Βενετία και μετά στην Κωνσταντινούπολη.
Το μυθιστόρημα του Νταν Μπράουν βρίθει πληροφοριών και δεδομένων, είναι, όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε, σαν ένα σερφάρισμα στο Διαδίκτυο. Ο κριτικός Michael Cook σχολιάζει αρνητικά ότι το κείμενο βρίθει αναφορών σε πασίγνωστα brands: ρούχα Harris Tweed, NetJet, μια ιδιωτική εταιρεία, Grand Hotel Baglioni, στη Φλωρεντία, τα τρένα Frecciargento, το πολυτελές γιοτ Dubois SR52 Blackbird, i-Pad κ.ά. Ο αναγνώστης δεν θα βαρεθεί να αναγνωρίζει ονόματα που σηματοδοτούν τον σημερινό κόσμο και να του κάνουν το στόρι πιο οικείο.
Παράλληλα, ο Νταν Μπράουν χρησιμοποιεί την παραδοσιακή του συνταγή, όλα τα κλισέ, αυτά που αγαπούν να διαβάζουν οι επιβάτες των αεροπορικών ταξιδιών ή οι νωχελικά λουόμενοι στις παραλίες όλου του κόσμου. Μπορεί και στο «Inferno» τίποτε να μην είναι προβλέψιμο, αλλά αυτό ακριβώς καθιστά προβλέψιμη αυτή την ιστορία. Ξέρεις ότι ο συγγραφέας θα τα ανατρέψει όλα, μέσα από πολύπλοκους συνειρμούς και εξηγήσεις –που φυσικά δεν στέκουν ούτε επιστημονικά ούτε λογικά –αλλά υπηρετούν τη λογική του παγκόσμιου μπεστ σέλερ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
