Μαρία Καλλιμάνη: «Φοβάμαι τους φόβους μας»

Αρχαιολόγος με πτυχίο, η Μαρία Καλλιμάνη, που δεν ακολούθησε την οικογενειακή επιχείρηση (με τα κατεψυγμένα ψάρια), μπήκε στο θέατρο μετά τις ανασκαφές που έκανε στη Νότια Γαλλία, στην Κύπρο και στη Μεσσήνη. Η σχολή του Εμπρός και το ίδιο το θέατρο στου Ψυρρή στάθηκαν οι πρώτοι φιλόξενοι χώροι. Κάποια σεμινάρια την οδήγησαν εκεί, όπου τελικά κατάλαβε ότι βρίσκει καταφύγιο το «μέσα» της. Ξεδίπλωσε το ταλέντο της και έπειτα από δεκαπέντε χρόνια συνεχίζει μια πορεία που μπορεί να μην είναι κραυγαλέα, ωστόσο οι ερμηνείες και η γενικότερη παρουσία της… κάνουν θόρυβο. Τώρα ετοιμάζεται να ερμηνεύσει το «Κτίσμα» του Κάφκα στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Ενδιαμέσως ολοκλήρωσε τα γυρίσματα για τη νέα ταινία του Γιάννη Οικονομίδη «Γκρίζο φως» και ξεκίνησε γυρίσματα για μία άλλη ταινία, την – άτιτλη προς το παρόν – ελληνογερμανική παραγωγή του Θανάση Καρανικόλα.

Συνεργάζομαι…

Για τρίτη φορά με τη Βίκυ Γεωργιάδου. Πρώτα ήταν στα «Μικροπράγματα» στο Φεστιβάλ Αθηνών με τον Κώστα Βασαρδάνη και μετά στο «Μαυροπούλι» με τον Δημήτρη Καταλειφό. Μου αρέσει πολύ ο τρόπος δουλειάς της. Είναι εκείνη που μου έφερε το «Κτίσμα», με το οποίο ασχολούμαστε τα τελευταία δύο χρόνια.

Ο Κάφκα…

Εγραψε αυτό το κείμενο, που είναι εκπληκτικό, το 1924, τη χρονιά του θανάτου του. Είχε ήδη προσβληθεί από φυματίωση, αλλά ζούσε στο Βερολίνο μαζί με μια γυναίκα και όχι με τους γονείς του. Στο έργο έχει φτιάξει ένα κτίσμα, ένα σπίτι κάτω από τη γη, απομονωμένο από τον πραγματικό κόσμο, όπου και αισθάνεται απόλυτα ήσυχος, γαλήνιος, προστατευμένος από όλους και όλα. Ο ήρωας διαθέτει ίσως εξωτερικά τα στοιχεία ενός ζώου, αλλά έχει έναν καθαρά ανθρώπινο τρόπο σκέψης. Πρόκειται για ένα κείμενο πολύ υπαρξιακό.

Εμείς οι άνθρωποι…

Νιώθουμε την ανάγκη να οχυρωθούμε, να φτιάξουμε τον χώρο μας, τον κόσμο μας. Εκεί να έχουμε τις άμυνές μας και κανένας να μην μπορεί να μας προσβάλει, κανένας να μην μπορεί να εισχωρήσει –ούτε ο θάνατος ούτε ο έρωτας –και να μας ταράξει.

Φοβάμαι…

Οτι σήμερα οι φόβοι μας είναι πραγματικοί και γι’ αυτό το έργο είναι απολύτως σύγχρονο. Πόσο εύκολο είναι να κλειστούμε στο καβούκι μας; Το να κλειστείς στο καβούκι σου είναι ένας τρόπος σωτηρίας. Να φτιάξεις έναν ωραίο κόσμο. Οι φοβίες όμως υπάρχουν πάντα και οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί. Καθημερινά εισβάλλουν πράγματα μέσα και στη ζωή και στο «Κτίσμα».

Το έργο…

Είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο και εκφράζει στην αρχή την ικανοποίηση και την υπερηφάνεια του ήρωα γι’ αυτό που έχει φτιάξει. Οσο όμως εξελίσσεται η υπόθεση και αρχίζει να ακούει έναν θόρυβο, νιώθει την απειλή να μπαίνει μέσα… Ολα όσα υπέθετε αρχίζει να νιώθει ότι έρχονται κοντά του –αλλά με πολύ χιούμορ. Και όταν κάποια στιγμή βγαίνει έξω, προτιμά να επιστρέψει. Η απειλή γίνεται πιο ηχηρή και τον περικυκλώνει. Το ενδιαφέρον έγκειται στην αλλαγή που του συμβαίνει όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον τρόμο, όπου αρχίζει και τα χάνει.

Μονολογώ…

Για πρώτη φορά, αλλά ομολογώ ότι δεν έψαχνα μονόλογο. Επιπλέον, νιώθω ότι αναπτύσσω έναν διάλογο με τον χώρο. Ωστόσο κάποιες φορές φοβήθηκα, λύγισαν τα πόδια μου και αναρωτήθηκα πώς θα τα βγάλω πέρα. Νιώθω ότι είναι πιο προστατευμένο το όλο εγχείρημα γιατί γίνεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, μόνο για δύο παραστάσεις. Λίγο σαν άσκηση, σαν πείραμα… Ο μονόλογος είναι και πρακτικά κουραστικός γιατί σε όλη την πρόβα είσαι μόνος επί σκηνής και δουλεύεις. Με στηρίζει η σκηνοθέτρια. Πάντως, τον μονόλογο τον επιχειρείς κάποια στιγμή, αφού έχεις πίσω σου ορισμένα χρόνια δουλειάς.

Είναι αλήθεια…

Οτι έχω τη δυνατότητα επιλογής έργου –ενώ μπορώ να πω ότι «εφέτος δεν θα δουλέψω». Ωστόσο δεν είναι χόμπι, αν και ομολογώ ότι δεν εξαρτώμαι. Αλλά, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορείς πια να ζήσεις από το θέατρο. Παλαιότερα ίσως. Οι συνθήκες της κρίσης είναι εξαιρετικά δύσκολες. Δεν πληρώνονται οι πρόβες, οι μισθοί έχουν πέσει… Οπότε κάνεις πραγματικές επιλογές. Το επαγγελματικό κομμάτι όμως στη δουλειά είναι καλό να υπάρχει. Φέρνει ισορροπία. Μπορώ να κάνω επιλογές και να ονειρεύομαι συνεργασίες.

Οτι το ελληνικό σινεμά δεν στηρίζεται ή τουλάχιστον δεν στηρίζεται αρκετά. Αλλά ούτε στο θέατρο, όπου ο κόσμος πηγαίνει συχνότερα, δίνεται στήριξη. Για τις τέχνες γενικά τα πράγματα στέκονται σαν εμπόδια, δεν τις διευκολύνουν.

Η κωμωδία…

Μου αρέσει πολύ ως είδος και θα ήθελα να κάνω μια καθαρή κωμωδία. Η επικοινωνία όταν γελάει ο κόσμος είναι τόσο άμεση. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έχω πέσει στα… βαριά έργα.

Εχω υπάρξει κόρη, ερωμένη και τώρα –του χρόνου τον χειμώνα δηλαδή –σύζυγος. Τον είχα δάσκαλο στη σχολή του Εμπρός, μαζί με τη Ράνια Οικονομίδου, τον Τάσο Μπαντή και τον Γιώργο Μπινιάρη. Τον χειμώνα στο θέατρο Εμπορικόν η Ελένη Σκότη θα σκηνοθετήσει την παράσταση με το έργο του Τέρενς Ράντιγκαν «Η εκδοχή του Μπράουνινγκ», όπου και θα παίξουμε μαζί.

πότε & που
«Το κτίσμα» του Φραντς Κάφκα, σε μετάφραση-σκηνοθεσία Βίκυς Γεωργιάδου, με τη Μαρία Καλλιμάνη
Παραστάσεις 11-12/7, στις 21.00
Πειραιώς 260, αίθουσα Ε