Το ωραίο ατύχημα
Εκδόσεις Κέδρος, 2013, σελ. 221
τιμή 12,50 ευρώ
Σε όλα τα πεζογραφικά βιβλία του (επτά συλλογές διηγημάτων και ένα μυθιστόρημα), που αποτελούνται από σύντομα και ελλειπτικής τροχιάς κείμενα, ο Τάσος Γουδέλης δοκιμάζει να συλλάβει κάτι από το περίγραμμα του κόσμου των ηρώων του: έναν κόσμο τον οποίο θα προσδιορίσουν από την πρώτη στιγμή ο ρυθμός και η τοπογραφία του υποκειμενικού χωροχρόνου. Η εξωτερική εμπειρία παραμένει από την αρχή ως το τέλος μια προσχηματική αφορμή για τον συγγραφέα.
Ο έρωτας, οι οικογενειακές σχέσεις ή οι ιστορίες της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας ρευστοποιούν τα χειροπιαστά υλικά τους προκειμένου να μετατραπούν σε ένα άπιαστο ασυνεχές, το οποίο μετακινείται ασταμάτητα από σημείο σε σημείο, αποκτώντας σπανίως μιαν αντικειμενικότερη λειτουργία.
Ο λόγος του Γουδέλη εισχωρεί ολοένα και βαθύτερα στην επικράτεια της απροσδιοριστίας και του υποσυνείδητου: μια περιοχή όπου τα πράγματα, ακόμη κι αν εξακολουθούν να διατηρούν το συμφωνημένο όνομά τους, τείνουν να αφεθούν στη δίνη των εικόνων τις οποίες σχηματίζει το εγώ όταν παραδίδεται στο όνειρο και την ασύντακτη μνήμη του, απαλλαγμένο από την πανοπλία της λογικής και τα εποπτικά εργαλεία της γνώσης.
Την ίδια γραμμή χαράσσει ο Γουδέλης και στην καινούργια συλλογή διηγημάτων του που τιτλοφορείται Το ωραίο ατύχημα και είναι διάστικτη από παραπομπές στον κινηματογράφο και στη λογοτεχνία. Το κλειστό, αυτοαναφορικό πεδίο του υποκειμένου συνιστά για άλλη μια φορά το προνομιακό πεδίο της δράσης. Χρησιμοποιώντας για την αφήγησή του άλλοτε το πρώτο και άλλοτε το τρίτο ενικό πρόσωπο, ο Γουδέλης θα τοποθετήσει στο κέντρο της αφηγηματικής σκηνής τον εαυτό του: έναν εαυτό ο οποίος θα ενεργήσει και θα κινήσει τα νήματα της πλοκής υπό την ιδιότητα του συγγραφέα. Προσοχή όμως: ένας τέτοιος συγγραφέας μπορεί να μην αποσιωπήσει τα αυτοβιογραφικά του στοιχεία, τα οποία και θα παρουσιάσει με έναν σαφώς παιγνιώδη τρόπο, πλην δεν θα καταλήξει σε καμία περίπτωση στην αυτοβιογραφία. Ο σκοπός εδώ δεν είναι να καλύψει τα στάδια της προσωπικής του ζωής και της καλλιτεχνικής του καριέρας με ένα οιονεί μυθοπλαστικό περίβλημα αλλά να υποδείξει τους δρόμους μέσα από τους οποίους φθάνει στη συνείδησή του η πραγματικότητα όπως και τις μεθόδους μέσω των οποίων μεταπλάθει ο ίδιος την πραγματικότητα σε τέχνη (πολύ χαρακτηριστικά από την τελευταία άποψη είναι τα διηγήματα «Γοτθικό» και «Το αντάλλαγμα», τα δύο καλύτερα κομμάτια του τόμου).
Η πραγματικότητα που επηρεάζει και απασχολεί τον συγγραφέα προέρχεται από τρεις πηγές: από τα βιώματα του παρελθόντος (που ακόμη κι αν αντανακλούν μείζονα πολιτικά και ιστορικά γεγονότα διατηρούν στο ακέραιο τον ατομικό τους χαρακτήρα), από την ίδια τη λογοτεχνία και από την τρέχουσα καθημερινότητα. Ο Γουδέλης πετυχαίνει να απεικονίσει με ενάργεια το πώς κατευθύνουν τον συγγραφέα και οι τρεις πηγές οι οποίες, μολονότι σχηματίζουν την αναφαίρετη βάση της γραφής του, θα παραμείνουν εν κατακλείδι απολύτως υποταγμένες στην υποκειμενικότητά του: η πολιτική και η Ιστορία θα ακολουθήσουν το ιδιαίτερα προσωπικό και μοναχικό του βλέμμα (που θα ρυθμίσει τη μνημονική λειτουργία σύμφωνα με τις ανάγκες του), οι λογοτεχνικές παρακαταθήκες θα προσαρμοστούν στην εσκεμμένα τεμαχισμένη και διαταραγμένη του έκφραση ενώ η καθημερινότητα θα περικυκλώσει σαν άπιαστη σκιά τις λέξεις του.
Μήπως εντούτοις όλα αυτά, μολονότι πολύ ωραία καμωμένα, αντικατοπτρίζουν εντέλει μόνο ένα τεχνικό παιχνίδι, έναν θαμπωμένο στις ημέρες μας (μοντερνιστικής κοπής) ναρκισσισμό; Θα το απέκλεια κατηγορηματικά. Τα διηγήματα του Γουδέλη δεν είναι στεγνές επιδείξεις τεχνικής παγιδευμένες στην εσωστρέφειά τους αλλά ζωηρά στιγμιότυπα μιας εσωτερικής ζωής με αληθινή δραματική ένταση και πηγαίο ψυχικό ρίγος: χαρακτηριστικά που απομακρύνουν αυτομάτως την οποιαδήποτε υποψία εγκεφαλικότητας και μεταμορφώνουν το συγγραφικό υποκείμενο σε γνησίως πάσχουσα οντότητα. Και εδώ ο μοντερνισμός (στον οποίον ανήκει χωρίς την παραμικρή αμφιβολία ο Γουδέλης) κάνει με τα πιο πειστικά αποτελέσματα τη δουλειά του.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
