Αντώνης Σαμαράς: «Εταίρος πλήρους ευθύνης ο Βενιζέλος»

Η κυβέρνηση έμεινε όρθια και συνεχίζει με νέα αποφασιστικότητα, τονίζει ο πρωθυπουργός κ. Αντ. Σαμαράς, στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής», λίγες ώρες μετά την απόφαση της ΔΗΜΑΡ να αποχωρήσει από την κυβέρνηση. Ο κ. Σαμαράς αναγνωρίζει σημαντικό ρόλο την επόμενη ημέρα στην κυβέρνηση για τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ κ. Ευ. Βενιζέλο, τον οποίο αποκαλεί «εταίρο πλήρους ευθύνης». Επισημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει άλλα τρία χρόνια μπροστά της, εκφράζει τη βεβαιότητα ότι η κυβέρνηση δεν θα την ξαναπατήσει και αναφέρει ότι «πρέπει να μάθουμε να συνεννοούμαστε». Διατυπώνει απορίες για τη στάση του κ. Φ. Κουβέλη και σημειώνει ότι τη ΔΗΜΑΡ την ήθελε και αυτός και το ΠαΣοΚ εντός της κυβέρνησης και όχι στις παρυφές και «εντός, εκτός και επί τα αυτά». Υπερασπίζεται την απόφασή του για το κλείσιμο της ΕΡΤ, την οποία χαρακτηρίζει κραυγαλέα περίπτωση αδιαφάνειας και σπατάλης. Υπογραμμίζει ότι ήταν συνειδητή επιλογή να καταργηθεί η ΕΡΤ, αλλά διευκρινίζει ότι το μαύρο στις οθόνες δεν ήταν επιλογή της κυβέρνησης. Ασκεί κριτική στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλ. Τσίπρα, λέγοντας ότι ο τελευταίος εύχεται η χώρα να αποτύχει, τον… καληνυχτίζει και του εύχεται «καλή τύχη και καλά ξεμπερδέματα με τις Συνιστώσες του». Θεωρεί επιζήμιες τις εκλογές και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων, στέλνοντας μήνυμα ότι δεν υπάρχουν «κάστρα βολεμένων».

Kύριε πρόεδρε, θα ξεκινήσω από το θέμα των ημερών, την ΕΡΤ, που προκάλεσε μεγάλη κυβερνητική κρίση. Είναι εύκολο να συνεχιστεί το κυβερνητικό έργο απρόσκοπτα;

«Ποτέ δεν είπαμε ότι αυτό που κάνουμε είναι «εύκολο». Πολλοί πριν από ακριβώς έναν χρόνο το θεωρούσαν και «ακατόρθωτο». Κι όμως επιτύχαμε πολλά! Πολύ περισσότερα απ’ ό,τι περίμεναν όλοι… Αποδείξαμε ότι είμαστε εδώ για τα «δύσκολα». Αλλωστε η χώρα πριν από τρία χρόνια βρέθηκε σε πρωτοφανή κρίση. Τι θα πει «κρίση»; Θα πει ότι αυτά που γίνονταν ως τώρα δεν μπορούν να συνεχίζονται πια. Κι ότι τώρα πρέπει να γίνουν εκείνα που θεωρούνταν «αδιανόητα» ως σήμερα. Γιατί αν μπορούσαν να γίνουν οι τολμηρές μεταρρυθμίσεις στην ώρα τους, δεν θα φθάναμε σε κρίση. Τώρα λοιπόν κάνουμε όλα όσα δεν έγιναν επί δεκαετίες. Κι όσο πιο γρήγορα και αποφασιστικά τα κάνουμε, τόσο γρηγορότερα θα τελειώσει και η δοκιμασία του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση λοιπόν πράγματι δοκιμάστηκε τις τελευταίες ημέρες, αλλά έμεινε όρθια και συνεχίζει με νέα αποφασιστικότητα. Και με πολύ καλύτερη συνεννόηση, θέλω να ελπίζω…».

«Στην –καταργημένη πλέον –ΕΡΤ δοκιμάστηκε πολλές φορές η ανασυγκρότησή της «εν λειτουργία». Ποτέ δεν επετεύχθη το παραμικρό! Γιατί ήταν όλα τα προνόμια τόσο καλά «προστατευμένα» και νομικά θωρακισμένα, που ποτέ καμία διοίκηση δεν κατάφερε να αλλάξει τίποτε. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Γιατί, μεταξύ πολλών άλλων, βοούσε κι ολόκληρη η κοινωνία. Επειδή είστε δημοσιογράφος, σας καλώ να πάτε λίγο πίσω και να δείτε πόσες φορές τέθηκε από πολιτικούς όλων των κομμάτων –και από απλούς πολίτες –το εξής ερώτημα: Γιατί επιβάλλετε τόσες θυσίες στον απλό τον κόσμο και δεν αγγίζετε τα κάστρα των βολεμένων και ειδικά την ΕΡΤ; Αυτό το ερώτημα ήταν εύλογο. Κι σ’ αυτό απαντήσαμε. Ουσιαστικά και συμβολικά. Γιατί πολιτική, μεταξύ άλλων, είναι και η «διαχείριση συμβολισμών». Για να γνωρίζει ο κόσμος ότι όχι, δεν υπάρχουν κάστρα των βολεμένων που βρίσκονται στο απυρόβλητο, όταν όλη η κοινωνία έχει υποστεί δυσβάστακτες θυσίες. Σε ό,τι αφορά τους «χειρισμούς» που αναφέρετε, πρέπει να σας πω πως ό,τι έγινε ήταν «αναγκαστική επιλογή» από την αρχή ως το τέλος: Είχαμε όλοι μαζί αναλάβει την υποχρέωση να υπάρξουν 2.000 απομακρύνσεις από το Δημόσιο ως τα τέλη Μαΐου για να πάρουμε τη δόση του Ιουνίου. Αυτό το γνώριζαν όλοι… Η διαδικασία της «διπλής αξιολόγησης θέσεων και προσωπικού» δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί μέσα σε τέσσερις εβδομάδες. Κι αυτό το γνώριζαν όλοι… Αρα επιλεκτικές απομακρύνσεις «επιόρκων» και «κοπανατζήδων» δεν μπορούσαν να φθάσουν στον αριθμό αυτόν… Υστερα, από δημόσιους οργανισμούς δεν μπορούσαμε να κάνουμε «μαζικές απολύσεις» χωρίς αξιολόγηση θέσεων και προσωπικού. Ενδεικτικά σάς αναφέρω ότι από την ΕΡΤ, όσο υπήρχε, δεν μπορούσαμε να απολύουμε πάνω από 30 άτομα τον μήνα! Για να φθάσουμε τον αριθμό των 2.000 θα έπρεπε να περάσουν πάνω από… πεντέμισι χρόνια! Κι εμείς είχαμε ημέρες μπροστά μας… Χώρια που υπήρχε δυνατότητα προσφυγών που θα ματαίωναν τις περισσότερες τέτοιες απολύσεις. Εγινε μια προσπάθεια να βρεθεί μια λύση με συμβασιούχους. Ο ένας υπουργός την προώθησε και ο άλλος υπουργός τη ματαίωσε! Κι οι δύο ήταν από τη ΔΗΜΑΡ, όπως θυμάστε. Συνεπώς έκλεισε κι αυτή η «εναλλακτική λύση». Γνώριζαν οι περισσότεροι και το καταλάβαιναν όλοι ότι δεν υπήρχε δυνατότητα να γίνει τίποτε άλλο, πέρα από το να κλείσει ένας δημόσιος οργανισμός ώστε να καταργηθούν όλες οι θέσεις του και μετά να ανασυσταθεί από την αρχή. Και απ’ όλους τους οργανισμούς που μπορούσαν να κλείσουν, η πιο κραυγαλέα περίπτωση αδιαφάνειας και σπατάλης ήταν η ΕΡΤ. Και πάντα πίστευα ότι σε μια γενναία μεταρρύθμιση δεν πρέπει να φοβηθούμε να ακουμπήσουμε εκείνο που όλοι γνωρίζουν ότι είναι σύμβολο φαυλότητας αλλά κανένας δεν τολμούσε να θίξει. Και μάλιστα την ώρα που οι δουλειές χιλιάδων άλλων Ελλήνων στον ιδιωτικό τομέα έκλειναν κάθε ημέρα. Κανείς λοιπόν δεν μας ζήτησε να κλείσουμε «ειδικά» την ΕΡΤ. Αλλά τη δέσμευση να γίνουν κάποιες –έστω και συμβολικές –απομακρύνσεις από το Δημόσιο την είχαμε αναλάβει όλοι μαζί. Και τη ζητούσε και η κοινωνία…».

«Οσον αφορά το μαύρο στις οθόνες, αυτό δεν ήταν επιλογή μας. Εγινε διότι οι υπάλληλοι της ΕΡΤ κατέλαβαν το κτίριο και συνέχισαν να εκπέμπουν «πειρατικά». Τι έπρεπε να κάνουμε; Να μείνει όλο το κράτος «αιχμάλωτο» συντεχνιών; Σε ποια δημοκρατική χώρα περνάει αυτή η νοοτροπία της «κατάληψης»; Πού γίνεται ανεκτό αυτό, δηλαδή αν δεν αρέσει στη συντεχνία μας η απόφαση της κυβέρνησης, κατεβάζουμε τους διακόπτες ή καταλαμβάνουμε τα κτίρια; Είναι «δημοκρατικό» αυτό; Γίνεται πουθενά αλλού αυτό; Μπορούμε να προχωρήσουμε έτσι; Οπότε τι να συζητούμε για «χειρισμούς», όταν όλα ήταν ουσιαστικά αναγκαστικές κινήσεις; Από ‘κεί και ύστερα να δούμε και τα σωστά που έγιναν: Πρώτον, δεν διστάσαμε να προχωρήσουμε. Παλαιότερα οι κυβερνήσεις έδειχναν ατολμία. Εμείς δείξαμε τόλμη. Δεύτερον, είχαμε έτοιμο το νομικό πλαίσιο της απόφασης. Προσβλήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το ΣτΕ –και τις δύο φορές –αποδέχθηκε τις βασικές επιλογές μας. Δεν προέκυψε νομικό πρόβλημα. Θεωρεί «καταργημένη» την ΕΡΤ και δίνει εντολή να φύγει το μαύρο, να λειτουργήσουν οι συχνότητες και να προχωρήσει η συγκρότηση του νέου φορέα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αυτά ακριβώς που θέλουμε να κάνουμε κι εμείς.

Τέλος, όλα έγιναν χωρίς να υπάρξει βία. Και η κρίση δεν έλαβε τις διαστάσεις της «χιονοστιβάδας» που κάποιοι περίμεναν. Ηδη προχωρεί σε εκτόνωση. Ο κόσμος κατάλαβε ότι ήταν η αντίδραση των βολεμένων, που αρνούνται να θιγούν, όταν όλη η κοινωνία υπέστη και υφίσταται τεράστιες θυσίες».

«Οχι! Για όσους υπεράριθμους τελικά απομακρυνθούν, θα πάρουμε ίσο αριθμό νέων εργαζομένων σε άλλους τομείς του Δημοσίου, εκεί που τους έχουμε πραγματικά ανάγκη. Δηλαδή σε νοσοκομεία, ΚΕΠ κ.λπ. Και θα προσληφθούν πλέον αξιοκρατικά, με διαδικασίες ΑΣΕΠ… Οταν λειτουργήσει ο νέος Οργανισμός Ραδιοτηλεόρασης θα «απελευθερωθούν» γύρω στις 1.500 τέτοιες θέσεις υπεράριθμων. Αυτές αμέσως θα καλυφθούν αλλού αξιοκρατικά… Αυτή ήταν μια τεράστια επιτυχία μας στη διαπραγμάτευση με την τρόικα που δεν μας άφηναν να αξιοποιήσουμε».

«Δεν ξέρω γιατί άλλαξε στάση. Δεν θέλω να διατυπώνω δημόσια υποθέσεις. Ξέρω όμως ότι είχε βρεθεί συμφωνία την Τετάρτη το βράδυ. Με σεβασμό στη θέση του ΣτΕ, που έλεγε ότι η ΕΡΤ ήταν πια «καταργημένη» και δεν μπορεί να ξανασυσταθεί και να αναδιαρθρωθεί «εν λειτουργία». Βρήκαμε λύση για να λειτουργήσουν αμέσως οι συχνότητες της ΕΡΤ με πολύ μεγάλο μέρος του προσωπικού με συμβάσεις τρίμηνης διάρκειας, ώσπου να λειτουργήσει ο νέος οργανισμός. Συμφωνήσαμε ακόμη να ψηφίσουμε τον νέο Οργανισμό Ραδιοτηλεόρασης και να τον συγκροτήσουμε το ταχύτερο, με τον πιο διαφανή και σύγχρονο τρόπο. Αυτά όλα αποτελούν μεγάλες τομές. Αλλά και δείχνουν διάθεση συνεννόησης μεταξύ μας. Το μόνο που επρόκειτο να λύσουμε την Πέμπτη το βράδυ ήταν ο αριθμός των προερχομένων από την ΕΡΤ που θα υπέγραφαν τρίμηνη σύμβαση. Τελικώς δέχθηκα να φθάσουν τις 2.000 άτομα για να εξασφαλίσουμε συμφωνία όλων. Αλλά ο κ. Κουβέλης δεν δέχθηκε ούτε αυτό ούτε όλα τα προηγούμενα που είχε δεχθεί την Τετάρτη. Λυπάμαι ειλικρινώς γι’ αυτό. Αλλά εμείς έπρεπε να προχωρήσουμε».

«Φυσικά με ενόχλησε η στάση του κ. Κουβέλη την Πέμπτη το βράδυ. Αλλά δεν αλλάζω την άποψή μου για το πρόσωπό του. Ούτε θα με ακούσετε ποτέ να μιλάω απαξιωτικά για τον ίδιο ή για το κόμμα του. Αυτό το θεωρώ μικρότητα και δεν το επιτρέπω στον εαυτό μου…».

«Και με τον κ. Βενιζέλο διαφωνήσαμε στην υπόθεση της ΕΡΤ. Αλλωστε είχαμε και άλλες επιμέρους διαφορές το τελευταίο διάστημα. Αλλά βρίσκουμε τον τρόπο να συνεννοηθούμε. Και στο θέμα της ΕΡΤ βρήκαμε επίσης τρόπο να συνεννοηθούμε. Αλλωστε πώς νομίζετε ότι λειτουργούν οι κυβερνήσεις συνεργασίας; Συμφωνούν όλοι, με όλους, σε όλα και συνεχώς; Ασφαλώς όχι! Υπάρχουν διαφωνίες και θα υπάρχουν πάντα. Εδώ υπάρχουν και μέσα σε μονοκομματικές κυβερνήσεις… Αλλά το ζήτημα είναι να συνεννοούνται οι κυβερνητικοί εταίροι για να προχωρεί το κυβερνητικό έργο. Κι αυτό το καταφέρνουμε με τον κ. Βενιζέλο και έχει ο ίδιος σημαντική συμβολή σε αυτό. Ξέρετε, όπως έχουν δείξει τα πράγματα ως τώρα, ο κ. Βενιζέλος είναι εταίρος πλήρους ευθύνης. Οχι κατά περίσταση. Και αυτό του το αναγνωρίζω 100%…».

«Και εγώ –όπως και ο κ. Βενιζέλος άλλωστε –θέλαμε και τη ΔΗΜΑΡ μέσα. Αλλά τη θέλαμε «μέσα». Οχι στις «παρυφές», όχι «εντός, εκτός και επί τα αυτά». Καταλαβαίνουμε τα προβλήματά τους. Αλλά πρέπει να καταλάβουν κι εκείνοι τα προβλήματα της κυβέρνησης για να βγούμε από την κρίση όσο γίνεται πιο σύντομα.

Γιατί για μένα αυτός είναι ο στόχος: Να βγούμε από την κρίση το ταχύτερο, και να βγούμε καλύτεροι ως χώρα! Πολύ καλύτεροι από πριν: με ανάπτυξη και με προοπτικές για την κοινωνία…».

«Δεν θέλω εκλογές, γιατί η χώρα δεν αντέχει εκλογές τώρα. Και έκανα ό,τι μπορούσα για να τις αποφύγουμε. Αλλωστε το αμέσως επόμενο διάστημα περιμένουμε θετικές εξελίξεις σε τουρισμό, επενδύσεις, υποδομές, ενέργεια και από την προεδρία μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Θα δείτε πολλά. Δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε όλα όσα χτίζουμε τόσον καιρό… Αλλά υπάρχει κάτι χειρότερο από τις άμεσες εκλογές: η ακυβερνησία και η στασιμότητα. Δηλαδή για να μη γίνουν εκλογές να μην κάνουμε τίποτε και να μείνουμε παγιδευμένοι στις διαφωνίες μας. Αυτό θα ήταν το χειρότερο…

Εκανα λοιπόν καθετί για να αποφύγουμε τις εκλογές, αλλά δίχως να περιέλθουμε σε στασιμότητα και ακυβερνησία».

«Οχι! Αλλά όλοι ανησυχούσαν –και πρώτοι εμείς –ότι με έκτακτες εκλογές θα κινδυνεύαμε να χάσουμε μεγάλο μέρος της προόδου που έγινε μέσα σε έναν χρόνο.

Κι αν παραμέναμε σε ακυβερνησία και παράλυση, τότε θα χάναμε ό,τι κερδίσαμε και θα επιστρέφαμε εκεί που ήμασταν πέρυσι. Αυτό ανησυχούσε τους πάντες. Και πρώτους εμάς. Πιστεύω ότι το ξεπεράσαμε…».

«Επιμένω ότι αυτός είναι ο στόχος. Αυτός ήταν από την αρχή. Αυτός παραμένει και τώρα. Τόσο ο Βαγγέλης Βενιζέλος όσο και εγώ πιστεύουμε ότι αυτό είναι απολύτως εφικτό. Βέβαια δεν είμαι… παρατηρητής της κατάστασης για να εκτιμώ πόσο «πιθανό» είναι εκείνο ή το άλλο «ενδεχόμενο». Είμαι εδώ για να πασχίζω για τα δύσκολα. Και να τα κάνω πραγματικότητα… Αλλωστε και πέρυσι, τέτοιον καιρό, πόσοι πίστευαν ότι θα φθάναμε ως εδώ; Πόσοι πίστευαν ότι θα καταφέρναμε να αλλάξει το κλίμα τόσο πολύ –διεθνώς και μέσα στη χώρα; Να που έγινε. Τελειώσαμε τον έναν χρόνο, μας μένουν άλλα τρία χρόνια. Το ζητούμενο είναι κάθε ημέρα που περνάει η Ελλάδα να απομακρύνεται από το «σημείο μηδέν» όπου είχε βρεθεί πέρυσι τον Ιούνιο. Και να πλησιάζει όλο και περισσότερο την οριστική έξοδο από την κρίση. Κι αυτό για να το επιτύχεις πρέπει να βλέπεις μακριά και να προγραμματίζεις σε βάθος χρόνου. Οχι να υπηρετείς εφήμερες μικροκομματικές σκοπιμότητες του επόμενου τριμήνου…».

«Αυτά θα τα δούμε, θα τα συζητήσουμε και θα καταλήξουμε. Δεν θέλω να προεξοφλήσω τη συζήτηση προτού ολοκληρωθεί. Δεν θα ήταν σωστό από την πλευρά μου.

Θα ήθελα όμως γενικότερα να σημειώσω ότι, όσο το πρόβλημα της χώρας ήταν πιεστικό, οι επιλογές μας ήταν περίπου «αναγκαστικές». Οσο το πρόβλημα ήταν να σώσουμε τη χώρα, να μη βγει από το ευρώ, να εξασφαλίσουμε την ομαλή χρηματοδότησή της, στην πραγματικότητα δεν είχαμε πολλά περιθώρια σοβαρών διαφορών. Οσο σιγά-σιγά φεύγουμε από την άμεση πίεση των καταστάσεων, τόσο εμφανίζονται περιθώρια διαφορετικών προσεγγίσεων ή διαφορετικών προτεραιοτήτων. Κι εκεί πρέπει να μάθουμε να συνεννοούμαστε. Εχουμε όμως επίγνωση αυτού του κινδύνου. Δεν θα την πατήσουμε! Θα συνεννοηθούμε εκεί που πρέπει και θα συνεννοηθούμε εγκαίρως».

«Βεβαίως, σημαντικό ρόλο. Αλλωστε και στην ως σήμερα κυβέρνηση το ΠαΣοΚ συμμετείχε πιο «διακριτικά» από δική του επιλογή. Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα, γιατί καλύτερα να περιμένουμε να ολοκληρωθεί η συζήτηση…».

«Οταν στόχο έχεις το συμφέρον του τόπου, όταν κυρίαρχο μέλημά σου είναι να εξουδετερώσεις τους κινδύνους που άμεσα αντιμετωπίζει και να σταθεί στα πόδια της η χώρα καλύτερη και δυνατότερη, μπορεί να υπάρξει συνεννόηση, πιστέψτε με. Οι διαφοροποιήσεις των κομμάτων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση σε θέματα που δεν αφορούν τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας δεν αποτελούν «ρήγμα» στην κυβέρνηση! Δηλαδή τέτοια ζητήματα, όπου τυχόν εξακολουθούν να υπάρχουν διαφωνίες, δεν θα διαλύουν την κυβέρνηση, ούτε θα σταματούν το μεταρρυθμιστικό έργο της. Αν συμφωνούμε σε αυτά, δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Και νομίζω ότι συμφωνούμε σε αυτά».

«Να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις. Και να φέρουμε πιο κοντά την ανάκαμψη. Αυτό είναι το μόνιμο στοίχημα για τη χώρα. Και σταθερή η υποχρέωσή μας, η υποχρέωση όλων μας, να το κερδίσουμε».

Φοβάστε τις εκλογές, όπως σας κατηγορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και ο πρόεδρός του κ. Αλ. Τσίπρας;

«Το πράγμα καταντάει λίγο… αστείο. Την μία ημέρα με κατηγορεί ότι τάχα… επιδιώκω εκλογές. Την άλλη ότι δήθεν… τις φοβάμαι! Εγώ το είπα από την αρχή και το απέδειξα. Δεν τις θέλω γιατί δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της χώρας. Αλλά πολύ περισσότερο δεν θέλω στασιμότητα και ακυβερνησία. Καταφέραμε να αποφύγουμε τις πρόωρες εκλογές και να μην περιέλθουμε σε ακυβερνησία. Ο κ. Τσίπρας τι ακριβώς θέλει; Θέλει εκλογές; Δεν το νομίζω… Θέλει μήπως ακυβερνησία και στασιμότητα;

Την εύχεται πράγματι. Και εκεί είναι το πρόβλημά του. Οτι εύχεται η χώρα να αποτύχει. Αλλά δεν θα του κάνουμε το χατίρι…».

«Τι να πω; Με… καληνύχτισε ο άνθρωπος, τον καληνυχτίζω κι εγώ. Και του εύχομαι καλή τύχη και καλά ξεμπερδέματα με τις Συνιστώσες του».

«Κοιτάξτε, όλο το πολιτικό σκηνικό σιγά-σιγά ανασυντάσσεται. Αλλά ανασυντάσσεται βγάζοντας, ταυτόχρονα, τη χώρα από την κρίση! Οχι ποντάροντας στην καταστροφή της… Εμείς κάνουμε από την πλευρά μας αυτό που πρέπει. Συσπειρώνουμε τις δυνάμεις που θέτουν ως προτεραιότητα να σωθεί η χώρα, να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις, να αναβαθμιστούμε μέσα στην Ευρώπη –μέσα σε μια πιο αναπτυξιακή και πιο δίκαιη Ευρώπη -, να βγει η Ελλάδα πολύ ισχυρότερη. Γιατί υπέρτατο χρέος μας είναι το συμφέρον της Ελλάδας».

«Το ερώτημά σας θα το απαντήσω, αλλά όχι τώρα. Σε λίγες ημέρες…».