Με όρους και προϋποθέσεις που στραγγαλίζουν τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομία και υπονομεύουν τις προοπτικές ανάκαμψης της χώρας συμμετέχει η τρόικα στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μετά τις επιτυχείς αυξήσεις κεφαλαίου και την εξασφάλιση της συμμετοχής των ιδιωτών σε ποσοστό πάνω από 10% που πραγματοποίησαν Alpha Bank και Εθνική Τράπεζα και ολοκληρώνει η Τράπεζα Πειραιώς, ξεκινά το μεγάλο παζάρι των τραπεζιτών με τους βασικούς πιστωτές τους.

Πρόκειται για την κατάρτιση των σχεδίων αναδιάρθρωσης, με βάση τα οποία οι τράπεζες θα πορευθούν τα επόμενα χρόνια. Και σε αυτά η τρόικα από τη θέση του μεγαλύτερου μετόχου υπαγορεύει τους όρους της. «Με το 10% τα καταφέραμε, να δούμε τώρα τι θα κάνουμε με το υπόλοιπο 90%» αναφέρει χαρακτηριστικά τραπεζίτης στο «Βήμα της Κυριακής».
Η τρόικα στην κυριολεξία τύλιξε τους τραπεζίτες σε μια κόλλα χαρτί. Για να τους δώσει την προκαταβολή στα τέλη του περασμένου έτους, που ήταν απαραίτητη για να μην καταρρεύσει το σύστημα και εκδηλωθούν φαινόμενα bank run, τους ζήτησε εκβιαστικά να υπογράψουν μια προκαταρκτική συμφωνία με αυστηρούς όρους. Ταυτόχρονα τους έκλεισε το μάτι ότι η τελική σύμβαση θα είναι διαφορετική. «Υπογράψτε τώρα αυτό για να έχουμε και εμείς κάτι για τα 50 δισ. ευρώ που δίνουμε και μετά βλέπουμε» ήταν το μήνυμα. Και οι τραπεζίτες μη έχοντας άλλη επιλογή υπέγραψαν για να σώσουν τα μαγαζιά τους.
Ομως με τον ορισμό καταληκτικής ημερομηνίας για την ανακεφαλαιοποίηση το τέλος του πρώτου εξαμήνου, οι τραπεζίτες δεν είχαν χρόνο για διαπραγματεύσεις. Επρεπε να τρέξουν για να βρουν τα λεφτά. «Αφιερώθηκαν με επιτυχία στη συγκέντρωση των κεφαλαίων και τώρα προσγειώνονται απότομα στη νέα πραγματικότητα» αναφέρουν τραπεζικές πηγές.
Για τις τράπεζες στόχος είναι «η επιστροφή στην καθημερινότητα», αναφέρει κορυφαίος τραπεζίτης. Δηλαδή να αντλούν καταθέσεις και να χορηγούν δάνεια. Βεβαίως όχι όπως στο παρελθόν. Τα χρήματα σήμερα είναι περιορισμένα. Με τη χώρα αποκλεισμένη από τις αγορές η μόνη πηγή άντλησης κεφαλαίων για τις τράπεζες είναι καταθέσεις. Και όσο η εμπιστοσύνη για την ελληνική οικονομία παραμένει χαμηλή οι πόροι για τις τράπεζες είναι περιορισμένοι. Ομως ακόμα και αυτοί δεν μπορούν να φθάσουν στην οικονομία καθώς η τρόικα έχει αποκλείσει το μεγαλύτερο μέρος τής εν δυνάμει πελατείας των τραπεζών.
Ο κατάλογος των συνδεδεμένων μερών με τις τράπεζες που έχει καταρτίσει η τρόικα αριθμεί πέντε πυκνογραμμένες σελίδες A4. «Και ποιος δεν είναι συνδεδεμένο μέρος» αναφέρουν τραπεζικές πηγές. Επίσης τους υποχρεώνει να απαλλαγούν κοψοχρονιά από τις μη τραπεζικές δραστηριότητές τους, καθώς στο σημερινό περιβάλλον η πώληση περιουσιακών στοιχείων που όπως π.χ. ακίνητα, ξενοδοχεία, είναι εφικτή σε πολύ χαμηλή τιμή. Μάλιστα η πώληση σε αρκετές περιπτώσεις θα αποφέρει ζημιές.
Εξάλλου, στο πλαίσιο της συρρίκνωσης των τραπεζικών ομίλων, η τρόικα πιέζει και για πώληση θυγατρικών στο εξωτερικό που απέκτησαν ή δημιούργησαν οι τράπεζες προηγούμενη δεκαετία. Το ενδεχόμενο αυτό αποδυναμώνει σημαντικά τους τραπεζικούς ομίλους και την παρουσία της χώρας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων που αποτελεί στρατηγική επιλογή.
Στις διαπραγματεύσεις που λαμβάνουν χώρα οι τραπεζίτες δεν συναντούν μια ενιαία γραμμή από την τρόικα. Απέναντί τους δεν έχουν ούτε καν τρεις αλλά τέσσερις εκπροσώπους. Εναν από το ΔΝΤ, έναν από την ΕΚΤ και δύο από την Κομισιόν, καθώς εκτός από τη διεύθυνση ανταγωνισμού της Επιτροπής συμμετέχει και εκπρόσωπος από τη διεύθυνση μακροοικονομικής ευστάθειας.
Μάλιστα ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, που είναι ο τέταρτος διαφορετικός από την έλευση της τρόικας, είπε ξεκάθαρα στους τραπεζίτες ότι «δεν έχουμε τις ίδιες απόψεις όλα τα μέλη της τρόικας. Μόνο στο μνημόνιο που θέτει το γενικότερο πλαίσιο συμφωνούμε», ανέφερε σύμφωνα με τραπεζικές πηγές.

Θεωρεί μάλιστα τους εκπροσώπους της ΕΚΤ και της Επιτροπής περισσότερο «διοικητικούς».

Ενδεικτικό της ασυμφωνία μεταξύ των μερών της τρόικας αποτελεί η εξέλιξη που είχε το deal Εθνικής – Εurobank και ο τρόπος που αυτό κατέρρευσε. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι τράπεζες το επόμενο διάστημα ξεκινούν διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές τους για να χαράξουν τον οδικό χάρτη που θα τους οδηγήσει στην απεμπλοκή από την τρόικα.
Αναδιάρθρωση με τηλεδιασκέψεις…
Στο εξωτερικό ζουν και εργάζονται αρκετά μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΤΧΣ

Μετά τον ολλανδό πρώην πρόεδρο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) Πολ Κόστερ, ακόμα ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου που λαμβάνει αποφάσεις για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και οι οποίες συνδέονται άμεσα με την πορεία της οικονομίας και τις προοπτικές της χώρας, έχει ως έδρα το εξωτικό Ντουμπάι. Πρόκειται για τον γαλλικής καταγωγής Πιερ Μαριανί, ο οποίος, είναι γνωστός από τη θητεία του στη γαλλοβελγική τράπεζα Dexia, η οποία χρεοκόπησε με το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.

Στην Αθήνα πηγαινοέρχεται ακόμα ένα μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου, ο κ. Αν. Μπερούτσος, ο οποίος διευθύνει από τη Νέα Υόρκη επενδυτικά κεφάλαια στα οποία ο ίδιος είναι μέτοχος. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τόσο ο κ. Μπερούτσος όσο και ο Πιέρ Μαριανί έχουν βρεθεί στην Αθήνα μόλις δύο φορές από τον περασμένο Φεβρουάριο!
Οι δυο τους μαζί με τα άλλα τρία μέλη του διοικητικού συμβουλίου (συμπεριλαμβανομένου του προέδρου κ. Χρ. Σκλαβούνου) αποφασίζουν πλειοψηφικά, μέσω τηλεδιάσκεψης, χωρίς να γνωρίζουν πώς λειτουργεί η εγχώρια αγορά πάνω σε ζητήματα που εισηγείται η διευθύνουσα σύμβουλος του ΤΧΣ κυρία Αναστασία Σακελλαρίου.
Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι η τοποθέτηση μελών του διοικητικού συμβουλίου που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζει η τρόικα το θέμα της αναδιάρθρωσης του εγχώριου τραπεζικού κλάδου. Επιπλέον, σημειώνουν ότι δυσκολεύει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία ούτως ή άλλως είναι προβληματική και χρονοβόρος.
Διότι στον συντονισμό και στις συνεννοήσεις μεταξύ τραπεζών και Ταμείου εμπλέκονται εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DG Comp) της Τράπεζας της Ελλάδος και του υπουργείου Οικονομικών, τα συμφέροντα και οι επιδιώξεις των οποίων στις περισσότερες περιπτώσεις διαφέρουν καθυστερώντας τις όποιες αποφάσεις.
Επιπλέον, δεν έχει ξεκαθαρίσει πλήρως ο ρόλος του Ταμείου. Δηλαδή αν θα ασχολείται με στρατηγικής σημασίας αποφάσεις ή με την καθημερινή λειτουργία των τραπεζών. Διότι αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι οι τραπεζίτες να απευθύνονται στο Ταμείο για σειρά λειτουργικών ζητημάτων, το οποίο με τη σειρά του καταφεύγει σε συμβούλους με αποτέλεσμα για μια απόφαση που υπό κανονικές συνθήκες οι διοικήσεις των τραπεζών ελάμβαναν σε μία ώρα, να απαιτείται σήμερα διάστημα εβδομάδων, ακόμα και μηνών.

Περιορισμοί στα δάνεια
Σύμφωνα με την τρόικα οι τράπεζες δεν μπορούν, μεταξύ άλλων, να δανείζουν τους μετόχους τους που έχουν ποσοστό μεγαλύτερο από 1%, το οποίο υπολογίζεται όχι σε ατομική βάση αλλά συνολικά, δηλαδή τι κατέχει η ευρύτερη οικογένειά τους (σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια) καθώς και οποιαδήποτε εταιρεία που άμεσα ή έμμεσα ελέγχεται από αυτούς.
Επίσης, δεν μπορούν να δανείζονται:
  • Μέλη διοικήσεων, επιτροπών, διευθύνσεων τραπεζών και των θυγατρικών τους, καθώς και οι σύζυγοι, παιδιά και αδέλφια και εταιρείες που αυτοί ελέγχουν.
  • Εργαζόμενοι στις τράπεζες και στις θυγατρικές δεν μπορούν να πάρουν δάνειο άνω των 250.000 ευρώ. Πρώην εργαζόμενοι στην τράπεζα και σε θυγατρικές και πρώην μέτοχοι δεν μπορούν να πάρουν δάνειο 12 μήνες από τότε που έφυγαν.
  • Εταιρείες στις οποίες οι τράπεζες κατέχουν το 10% του μετοχικού τους κεφαλαίου ή ελέγχουν τη διοίκηση της επιχείρησης.
  • Μη κυβερνητικές οργανώσεις και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. ΜΜΕ.
  • Ολοι όσοι σχετίζονται με το ελληνικό κράτος, όπως το Δημόσιο, η Εκκλησία, ΔΕΚΟ, Ασφαλιστικά ταμεία, δημόσιες επιχειρήσεις, πολιτικά κόμματα, το ΤΑΙΠΕΔ.
  • Επίσης πολιτικά πρόσωπα και συγγενείς τους, ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι, δήμοι και επιχειρήσεις τοπικής αυτοδιοίκησης, μητροπόλεις, οργανισμοί που προσφέρουν υπηρεσίες υγείας, παιδεία, άμυνας και ελέγχονται από το κράτος.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ