Τον περασμένο μήνα το κορυφαίο ζήτημα στην Τουρκία ήταν η διαδικασία επίλυσης του Κουρδικού. Σήμερα η ατζέντα έχει αλλάξει άρδην και στην επικαιρότητα κυριαρχούν οι αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες που ξεκίνησαν από το πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη και εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα. Η έκβαση των διαδηλώσεων θα επηρεάσει την ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους. Ισως όμως και η απόφαση για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος να επηρέασε εμμέσως τα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν και πανίσχυρος, με υψηλά ποσοστά δημοτικότητας, παρ’ ότι η βίαιη καταστολή των διαδηλωτών συνεχίστηκε επί 12η ημέρα την Τρίτη, αντιμετωπίζει διαφωνίες ακόμη και στο εσωτερικό του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Πολλοί τούρκοι αναλυτές πιστεύουν ότι ο πρωθυπουργός εντατικοποίησε την εφαρμογή της ισλαμικής ατζέντας –π.χ., περιορισμούς στην πώληση αλκοόλ –ακριβώς για να βουλώσει τα στόματα όσων τον κατηγορούσαν για ενδοτικότητα προς τους Κούρδους. Και, ως γνωστόν, η υποψία ότι μετά τα ήπια ισλαμικά μέτρα θα ακολουθήσουν και τα «άγρια» είναι μία από τις κορυφαίες αιτίες που κατεβάζουν τον κόσμο στους δρόμους.
Στην αρχή των διαδηλώσεων, όταν αυτές περιορίζονταν σε μια ειρηνική οικολογική διαμαρτυρία, για να μην κοπούν τα δέντρα του πάρκου Γκεζί προκειμένου να αντικατασταθούν από ένα εμπορικό κέντρο – ομοίωμα οθωμανικών στρατώνων, η συμμετοχή κούρδων ακτιβιστών υπήρξε μεγάλη. Οσο όμως οι διαδηλώσεις διευρύνονταν τόσο οι Κούρδοι αποσύρονταν.
Σήμερα οι κουρδικές πολιτικές οργανώσεις τηρούν μια στάση «βλέποντας και κάνοντας»: καταδικάζουν την αστυνομική βία και τίθενται υπέρ των διαδηλωτών του πάρκου Γκεζί, δεν συμμετέχουν όμως οργανωμένα στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο Ντιγιάρμπακιρ και σε άλλες πόλεις της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, όπου ζουν κυρίως Κούρδοι, δεν πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις ούτε καν όταν όλα σχεδόν τα αστικά κέντρα της χώρας φλέγονταν το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου.
Η δήλωση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν – ο οποίος από τη φυλακή Ιμραλί συνεχίζει τις διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση για την ολοκλήρωση της αποχώρησης των ανταρτών του ΡΚΚ από την Τουρκία –τα εξηγεί όλα. Αφού χαρακτήρισε «σημαντικές» τις διαμαρτυρίες για το πάρκο Γκεζί, ο κούρδος ηγέτης προειδοποίησε ότι «οι υπερεθνικιστές και οι υποστηρικτές της Εργκένεκον» δεν πρέπει να καπελώσουν τις διαδηλώσεις.
Αν και στο πάρκο Γκεζί είχαν συγκεντρωθεί αρχικά αριστεροί, οικολόγοι και εναλλακτικοί, οι οποίοι ήταν πάντα θετικοί προς την ειρήνη με τους Κούρδους, στη συνέχεια κατέβηκαν στους δρόμους ακροδεξιοί και σκληροπυρηνικοί κεμαλιστές που φωνάζουν συνθήματα όπως «Είμαστε οι στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ» –του ιδρυτή της σημερινής τουρκικής δημοκρατίας η οποία δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη των Κούρδων και κάποτε είχε φθάσει στο σημείο να τους βαφτίσει «ορεσίβιους Τούρκους».
Οι Κούρδοι, που αποτελούν το 20% του τουρκικού πληθυσμού, επιθυμούν να αναγνωριστούν επισήμως στο νέο Σύνταγμα της Τουρκίας, το οποίο είναι υπό κατάρτιση –αυτή είναι άλλωστε και η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και Οτσαλάν: το ΡΚΚ θα καταθέσει τα όπλα και, ως αντάλλαγμα, οι Κούρδοι θα εξασφαλιστούν συνταγματικά. Ο Ερντογάν φιλοδοξεί με το Σύνταγμα αυτό να αλλάξει και το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας ενισχύοντας τις εξουσίες του προέδρου, ο οποίος θα εκλέγεται πλέον απευθείας από τον λαό, προκειμένου να θέσει ο ίδιος υποψηφιότητα για πρόεδρος στις εκλογές του 2014.
Ενας Ερντογάν αποδυναμωμένος λόγω των μαζικών συνεχιζόμενων διαδηλώσεων θα δυσκολευτεί να περάσει όλες αυτές τις πολιτικές του. Οι Κούρδοι ανησυχούν όχι μόνο μήπως ο πρωθυπουργός δεν είναι αρκετά δυνατός για να επιβάλει την ειρήνη με τους Κούρδους αλλά και μήπως ενισχυθούν οι εθνικιστές, εντός και εκτός ΑΚΡ, και εκτροχιάσουν την ειρηνευτική διαδικασία.
«Οι μαζικές διαδηλώσεις υπονόμευσαν την εξουσία της κυβέρνησης, ενέτειναν την πόλωση της κοινωνίας και, ως αποτέλεσμα, δυσχεραίνουν τη διαχείριση ορισμένων προβλημάτων, όπως τις συνομιλίες κυβέρνησης – Οτσαλάν» έγραψε ο Νιχάτ Αλί Οζκάν στη «Hurriyet». «Η στρατηγική του ΡΚΚ και του νόμιμου κουρδικού κόμματος BDP είναι να παραμείνουν έξω από τις διαδηλώσεις. Δεν επιθυμούν να δώσουν στην κυβέρνηση μια δικαιολογία για να βάλει τέλος στις συνομιλίες».
«Γενικώς οι διαδηλώσεις διαβρώνουν την εξουσία της κυβέρνησης» καταλήγει ο τούρκος αρθρογράφος. «Οσο αυξάνεται η δράση στους δρόμους, η κυβέρνηση, υπό την πίεση των επικείμενων εκλογών, ίσως δεν θελήσει να προχωρήσει στις απαραίτητες νομικές προσαρμογές που αφορούν το κουρδικό ζήτημα. Είναι δύσκολο να είμαστε αισιόδοξοι».
HeliosPlus
