Ο Εντουαρντ Σνόουντεν, ο 29χρονος τεχνικός που αποκάλυψε τις μαζικές τηλεφωνικές κι ιντερνετικές παρακολουθήσεις της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA), είναι ένας ήσυχος και χαμηλών τόνων προγραμματιστής που περνάει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του ασχολούμενος με αυτό που αγαπάει περισσότερο από μικρή ηλικία: τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Ο Σνόουντεν γεννήθηκε στις 21 Ιουνίου του 1983 στη μικρή πόλη Ελίζαμπεθ Σίτι της Βόρειας Καρολίνας και, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, στο σχολείο δεν ήταν κι από τους καλύτερους μαθητές. Ωστόσο πρίν πάρει το απολυτήριο λυκείου έκανε μία σειρά σεμιναρίων πληροφορικής, από τα οποία πήρε σημαντικές γνώσεις, αν και δεν τα ολοκλήρωσε ποτέ.
Είχε, ωστόσο, εξ’ απαλών ονύχων, μια κλίση απέναντι σε ηλεκτρονικές συσκευές και ειδικά στους υπολογιστές. Το 2003, στα 20 του χρόνια, πήγε εθελοντής στις Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ, με στόχο να περάσει την σκληρή εκπαίδευση των 14 εβδομάδων. Αντεξε μόλις πέντε μήνες ( Μάιος-Σεπτέμβριος 2004) και εγκατέλειψε μετά από ένα σοβαρό ατύχημα όπου έσπασε και τα δυο του πόδια.
Μετά την ανάρρωσή του, το 2005, έπιασε δουλειά, αρχικά ως φρουρός ασφαλείας, σε μια από τις μυστικές εγκαταστάσεις της NSA στο γειτονικό πανεπιστήμιο του Μέριλαντ. Κατόπιν κατάφερε να αποσπαστεί στην CIA, εργαζόμενος στον τομέα της πληροφορικής. Αν και δεν διέθετε πολλά από τα τυπικά προσόντα, οι γνώσεις, η εργατικότητα και η αποτελεσματικότητά του εντυπωσίασαν τους προΐστάμενούς του και του άνοιξαν το δρόμο επαγγελαματικά.
Το 2007 οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες τον έστειλαν, προστατευμένο από διπλωματική ασυλία, στα γραφεία της NSA στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου εργάστηκε στο τομέα της ασφαλείας των ηλεκτρονικών δικτύων, ενώ το 2009 μετατέθηκε σε μια αμερικανική βάση στην Ιαπωνία. Τότε ήταν που άρχισε, όπως έχει πει, να έχει προβλήματα συνείδησης.
«Αρχισα να αμφισβητώ την ορθότητα της εργασίας μου, κατά πόσον αυτό που κάνω είναι έντιμο κι ηθικό. Όλα αυτά που είδαν τα μάτια μου, ειδικά κατά την παραμονή μου στη Γενεύη, με έκαναν να καταλάβω πως ήμουν μέρος ενός πράγματος που έκανε περισσότερο κακό παρά καλό στον υπόλοιπο κόσμο» λέει χαρακτηριστικά.
Στις αρχές του 2013 ο Σνόουντεν και η κοπέλα του νοίκιασαν ένα μεγάλο σπίτι στο εύπορο προάστιο Ουαϊπάχου της Χονολουλού στη Χαβάη, όπου ειχε μετατεθεί, εργαζόμενος όχι πλεον απευθείας για την CIA αλλά για μία ιδιωτική εταιρεία στην οποία η «κόμπανι» είχε αναθέσει εργολαβικά ένα τμήμα της «βρώμικης» δουλειάς των παρακολουθήσεων. Ηταν η Booz Allen Hamilton, επισήμως «συμβουλευτική εταιρεία της αμερικανικής κυβερνήσεως σε θέματα ασφαλείας».
Εμεναν σε ένα ξύλινο μπλε σπίτι, με μεγάλη αυλή και ο νεαρός υπάλληλος έκανε καθημερινά με το πολυτελές του αυτοκίνητο 50 χλμ. μέχρι τον τόπο εργασίας του, στο κέντρο της Χονολουλού. Το ζευγάρι ζούσε μια πολύ άνετη ζωή, αφού οι ετήσιες αποδοχές του Εντ ήταν περίπου 150.000 ευρώ. Ανετη, αλλά άκρως μυστική. «Δεν τον έβλεπα να βγαίνει πολύ έξω από το σπίτι», σημειώνει στην βρετανική Daily Telegraph ένας γείτονας του Σνόουντεν, προσθέτοντας πως «έμοιαζε σαν να θέλει να διατηρήσει την ιδιωτικότητα του και δεν επιθυμούσε να έχει παραπάνω σχέσεις με τους γείτονες του. Σε όλους μας όμως μας ειχε κάνει εντύπωση το γεγονός πως το γκαράζ του ήταν πάντα γεμάτο από κάτω μέχρι πάνω με μισοάδειες κούτες από τη μετακόμιση» και καταλήγοντας πως «έτσι ξαφνικά, μια μέρα δεν τον ξαναείδαμε, ούτε αυτόν ούτε την κοπέλα του».
Οπως προκύπτει, το ζευγάρι αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι την 1η Μαΐου μετά από απαίτηση του ιδιοκτήτη του, επειδή ειχε βρει αγοραστή να του το πουλήσει. Ωστόσο, η αστυνομία της Χονολουλού εδώ και ένα μήνα δεν γνώριζε για τον νέο τόπο εγκατάστασης του ζευγαριού. Ο Σνόουντεν είχε εξαφανιστεί. Τελικά, πριν από μερικά 24ωρα έγινε γνωστό πως έφυγε από τη Χαβάη στις 20 Μαΐου με κατεύθυνση το Χονγκ Κονγκ, εγκαταλείποντας τη φίλη του χωρίς να της πει, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, πού πηγαίνει για να μην την εκθέσει σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με τον Guardian, πριν από τρεις εβδομάδες, ο Σνόουντεν αντέγραψε τα απόρρητα έγγραφα της NSA στο γραφείο του στη Χαβάη, και είπε στον προϊστάμενό του ότι χρειάζεται «μια με δυο εβδομάδες άδεια» γιατί έχει ανάγκη να κάνει μια θεραπεία σχετικά με προβλήματα επιληψίας.
Πριν από μερικές ημέρες ο Σνόουντεν αποφάσισε να σπάσει τη σιωπή του, επειδή, όπως τόνισε, «απογοητεύτηκε από τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα ο οποίος συνέχισε τις πολιτικές του προκατόχου του, Τζορτζ Μπους.
Ο ίδιος ανέφερε ότι ελπίζει η Ισλανδία, η οποία «εκτιμά την ελευθερία στο διαδίκτυο», να του χορηγήσει άσυλο. Ο Σνόουντεν βρίσκεται σήμερα στο Χονγκ Κονγκ αναμένοντας τις επόμενες κινήσεις των αμερικανικών αρχών.
Οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει ειδική συνθήκη για την έκδοση υποδίκων με το Χονγκ Κονγκ από το 1998 και εφόσον ασκηθεί δίωξη στον Σνόουντεν η ποινή για κάθε του αδίκημα θα κυμαίνεται από 10 έως 20 χρόνια φυλάκισης. Οχι και ο καλύτερος τρόπος για να περάσει κανείς τα 30α του γενέθλια, που πλησιάζουν σε λίγες ημέρες…
