Βόμβα στο εσωτερικό της τρόικας βάζει η άνευ προηγουμένου αυτοκριτική του ΔΝΤ για τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου μνημονίου (2010-2012), η οποία συνοδεύεται από την επίρριψη ευθυνών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ άλλων για καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η έκθεση του ΔΝΤ απασχολεί τα διεθνή ΜΜΕ, ενώ η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν άμεση, με τον εκπρόσωπό της να ξεκαθαρίζει την Πέμπτη ότι η Επιτροπή «διαφωνεί θεμελιωδώς».
Η Αθήνα, που εκ των πραγμάτων βρίσκεται στη μέση και δεν ξεκαθαρίζει προς το παρόν τη στάση που θα τηρήσει, με τον υπουργό Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα να δηλώνει στα «ΝΕΑ» ότι «είναι πολύ θετικό να μαθαίνουμε από τα λάθη μας», προσθέτοντας ότι ως επικεφαλής του ΙΟΒΕ είχε τονίσει το 2010 στην τρόικα ότι το πρόγραμμα έπρεπε να στηριχθεί στις διαρθρωτικές αλλαγές και όχι στα μέτρα λιτότητας, τα οποία βύθισαν την Ελλάδα στην ύφεση.
Η έκθεση αναδρομικής αξιολόγησης (ex post evaluation) του πρώτου μνημονίου από το ΔΝΤ, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα το βράδυ της Τετάρτης (ώρα Ελλάδος), καταγράφει με σαφήνεια τα λάθη που έγιναν. Αναλυτές εκτιμούν ότι η εξέλιξη εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της γενικής διευθύντριας του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ η οποία επιδιώκει νέα απομείωση του ελληνικού χρέους το συντομότερο δυνατόν, επιχειρώντας να θέσει την ευρωπαϊκή πλευρά προ των ευθυνών της.
«Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, η οποία πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2012, έπρεπε να είχε γίνει ήδη από το 2010, αλλά εμείς διαφωνούμε θεμελιωδώς με αυτή τη θέση» απάντησε στο Ταμείο ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Σάιμον Ο’ Κόνορ, προσθέτοντας ότι αν γινόταν κάτι τέτοιο θα κινδύνευε με αποσταθεροποίηση το σύνολο της ευρωζώνης.
Το απόγευμα της Πέμπτης ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ κ. Τζέρι Ράις επιχείρησε να ρίξει τους τόνους λέγοντας ότι η έκθεση του ΔΝΤ αφορούσε το πρώτο πρόγραμμα της Ελλάδας και όχι αυτό που εφαρμόζεται μετά το 2012
Το ΔΝΤ σημειώνει στην έκθεση ότι ο πρώην υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου απέρριψε με δημόσια δήλωσή του λίγο πριν από τη συμφωνία για το μνημόνιο την αναδιάρθρωση του χρέους λέγοντας ότι είναι εκτός συζήτησης (off the table) για την ελληνική κυβέρνηση και ότι επίσης δεν είχε προταθεί από το ΔΝΤ. «Στην πραγματικότητα, η αναδιάρθρωση εξετάστηκε από τα μέρη που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, αλλά αποκλείστηκε από την ευρωζώνη» αναφέρει η έκθεση…
Μea culpa
Τα βασικά σημεία του κειμένου των 50 σελίδων (συντάσσεται υποχρεωτικά ένα χρόνο μετά τη λήξη κάθε προγράμματος του ΔΝΤ) αποτελούν ένα ασυνήθιστο mea culpa από την πλευρά του ΔΝΤ. Κατ’ αρχάς εκφράζεται (εκ των υστέρων) προβληματισμός για το αν θα έπρεπε να συμμετάσχει το Ταμείο στο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα το 2010, καθώς το Κριτήριο 2 για το πρόγραμμα που επελέγη (SBA) απαιτούσε τη διασφάλιση ότι το χρέος θα ήταν βιώσιμο μεσοπρόθεσμα, κάτι που δεν ήταν διασφαλισμένο. Παρά ταύτα το Ταμείο αποφάσισε να προχωρήσει και η λύση δόθηκε με τροποποίηση του κριτηρίου ώστε να κατέβει ο πήχης για το χρέος! Προσαρμόστηκε δηλαδή στην ελληνική περίπτωση. Το ερώτημα είναι γιατί.
Η απάντηση που επιχειρείται να δοθεί στην έκθεση είναι ότι το ΔΝΤ συμμετείχε σε μια επιχείρηση συγκράτησης της κατάστασης, η οποία δεν είχε κύριο σκοπό να βοηθήσει-διασώσει την Ελλάδα, αλλά να δώσει χρόνο στην ευρωζώνη να χτίσει ένα τείχος προστασίας για άλλα ευάλωτα μέλη της και να αποτρέψει κινδύνους για την παγκόσμια οικονομία. Τελικά το ΔΝΤ δέχθηκε το επιχείρημα της Ευρώπης για τον κίνδυνο εξάπλωσης της κρίσης και συμμετείχε στην τρόικα. Το ΔΝΤ παραδέχεται χωρίς περιστροφές ότι παρά τα όσα προβλέπονταν στο πρώτο μνημόνιο, «η εμπιστοσύνη των αγορών προς την Ελλάδα δεν ανακτήθηκε» και «το τραπεζικό σύστημα έχασε το 30% των καταθέσεών του». Παράλληλα, η «οικονομία αντιμετώπισε πολύ βαθύτερη ύφεση από ό,τι αναμενόταν και εξαιρετικά υψηλή ανεργία», ενώ «το ελληνικό χρέος παρέμεινε υπερβολικά υψηλό και τελικά χρειάστηκε να αναδιαρθρωθεί με παράπλευρες απώλειες για τις τράπεζες, οι οποίες είχαν ήδη πληγεί από την ύφεση». Το ΔΝΤ εκτιμά τέλος ότι υπερεκτίμησε τη δυνατότητα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση και εντοπίζει δυσλειτουργίες και διαφορές απόψεων στο εσωτερικό της τρόικας.
Τι υποστηρίζει η ΔΗΜΑΡ
«Η παραδοχή του ΔΝΤ για λάθη στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής θέτει υπό αμφισβήτηση την «αυθεντία» των επιλογών που με την πειθώ του δανειστή έχουν καταγραφεί στα μνημόνια, ενισχύει το ελληνικό αίτημα ουσιαστικών αλλαγών και απάλειψης δυσβάστακτων όρων σε μελλοντική επικαιροποίηση και νομιμοποιεί ισχυρά την διαγραφή μέρους του χρέους στις αρχές του προσεχούς έτους».
HeliosPlus
