Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι περισσότεροι Eλληνες που είχαν καταφύγει επί δικτατορίας στο Παρίσι επέστρεφαν στην Ελλάδα. Ο Γιάννης Μαυροειδάκος έμεινε. Είχε ήδη μια γαλλίδα σύζυγο και δύο παιδιά. Οταν διεπίστωσε ότι οι Ελληνες του Παρισιού και οι γάλλοι φιλέλληνες είχαν ανάγκη από έναν χώρο συνάντησης, πήρε την απόφαση να ιδρύσει το βιβλιοπωλείο «Δεσμός». Ηταν Ιούνιος του 1983. Εφέτος ο «Δεσμός» γιορτάζει 30 χρόνια λειτουργίας. Η αντοχή του βιβλιοπωλείου επί τρεις δεκαετίες οφείλεται σε μια «ιδιαιτερότητα του Παρισιού: αποτελεί ένα είδος μόνιμης πολιτιστικής πρωτεύουσας, όπου ζουν και γράφουν συγγραφείς από διάφορες κουλτούρες, και η πόλη επιτρέπει την ύπαρξη μικρών δομών, φορέων όπου μπορεί να βρει κανείς πληροφόρηση για τις λογοτεχνίες όλου του κόσμου», μας λέει από το Παρίσι ο Γιάννης Μαυροειδάκος.
Το βιβλιοπωλείο γίνεται πέρασμα, στέκι συνάντησης διανοουμένων και καλλιτεχνών, όπως ο Κώστας Αξελός, ο Αδωνις Κύρου, ο Βασίλης Αλεξάκης, η Κλοντ Μοσέ, ο Ζακ Λακαριέρ, ο Ζαν-Πολ Βερνάν, ο Ανδρέας Κέδρος. Το βράδυ, όταν το κατάστημα κλείνει, ο χώρος στην οδό Βαντάμ στο Μονπαρνάς μετατρέπεται σε σχολείο της ελληνικής γλώσσας. «Εχουμε σταθερά από το 1983 κάθε χρόνο 40-50 Γάλλους που ενδιαφέρονται να μάθουν ελληνικά», λέει ο Γιάννης Μαυροειδάκος, «καθηγητές της αρχαίας ελληνικής που ενδιαφέρονται να μάθουν και τη νέα ελληνική, γάλλους συζύγους Ελλήνων, Γάλλους που έχουν σπίτι στην Ελλάδα και πηγαίνουν επί δεκαετίες στο ίδιο χωριό διακοπές και θέλουν να μπορούν να επικοινωνήσουν με τη Μαρία και τον Παναγιώτη που θα συναντήσουν στο χωριό στη γλώσσα τους, νεαρές Γαλλίδες που ερωτεύτηκαν Ελληνες, παιδιά μεικτών γάμων που θέλουν να μάθουν να μιλούν τη γλώσσα των παππούδων τους…».
Ο,τι και αν ακούγεται και γράφεται για την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, «το «κεφάλαιο συμπάθειας» για τον πολιτισμό της Ελλάδας στη Γαλλία είναι ακόμη μεγάλο. Στον τομέα του πολιτισμού η Ελλάδα δεν έχει χρεοκοπήσει» λέει ο έλληνας βιβλιοπώλης. Περισσότεροι από 250 τίτλοι ελληνικής λογοτεχνίας κυκλοφορούν στη Γαλλία, αρκετούς από αυτούς έχει εκδώσει ο «Δεσμός», που ξεκίνησε την εκδοτική του δραστηριότητα το 1996 με την ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης και πεζογραφίας «Écritures grecques. Guide de la littérature néo-hellénique», με πρόλογο του Ζακ Λακαριέρ. Ακολούθησαν η «Αμοργός» του Νίκου Γκάτσου, ποιήματα του Τάκη Σινόπουλου, του Νίκου Καρούζου, του Ντίνου Χριστιανόπουλου, του Τίτου Πατρίκιου, του Χριστόφορου Λιοντάκη, του Αντώνη Φωστιέρη, του Μιχάλη Γκανά κ.ά. Οι πωλήσεις είναι μικρές αλλά σταθερές. «Αν καταφέρω να πουλήσω 400 αντίτυπα από μια έκδοση θεωρώ ότι έχω μπεστ σέλερ» σχολιάζει χαριτολογώντας ο Γιάννης Μαυροειδάκος.
Το 1999 ο «Δεσμός» εγκαινιάζει τη δίγλωσση τριμηνιαία έκδοση «Desmos/Le Lien», στην οποία δημοσιεύεται ελληνική λογοτεχνία μεταφρασμένη στα γαλλικά. «Τυπώνουμε 800 τεύχη σε κάθε έκδοση, περίπου 400 αποστέλλονται στους συνδρομητές μας και 300 διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία». Κάθε τεύχος περιλαμβάνει αφιέρωμα σε έναν συγγραφέα, σε ένα κίνημα, σε μια περίοδο της νεοελληνικής λογοτεχνίας και εικονογράφηση από έλληνες εικαστικούς. «Σκοπός μας ήταν η έκδοση ελληνικής ποίησης και πεζογραφίας σε φροντισμένες μεταφράσεις στα γαλλικά αντικριστά με το ελληνικό κείμενο, μέσα από τις οποίες να φαίνεται η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και η μετεξέλιξη της Ελλάδας και των Ελλήνων» λέει ο εκδότης.
Χάρη στο περιοδικό, στα μαθήματα ελληνικών και στην εκδοτική δραστηριότητά του ο «Δεσμός» επιβιώνει μέσα στην κρίση που πλήττει το βιβλιοπωλείο διεθνώς και μπαίνει στην τέταρτη δεκαετία του περνώντας σταδιακά στη δεύτερη γενιά, στην κόρη του Γιάννη Μαυροειδάκου. «Το Amazon και τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία έχουν πλήξει το παραδοσιακό βιβλιοπωλείο, αλλά δεν πιστεύω ότι τα βιβλιοπωλεία θα εξαφανιστούν. Στη Γαλλία διοργανώνονται ομάδες βιβλιοπωλείων με τον ίδιο στόχο, εξειδικευμένων βιβλιοπωλείων προκειμένου να αντισταθούν σε αυτή τη νέα κατάσταση. Οπωσδήποτε τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, αλλά το έντυπο βιβλίο δεν θα εκλείψει, αντιθέτως με τα χρόνια θα είναι πιο αναγκαίο και πιο ισχυρό» εκτιμά.
Σταθερά μπεστ σέλερ στο βιβλιοπωλείο του είναι η «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη και η «Βάρδια» του Καββαδία. Πολύ καλή κίνηση έχουν οι ελληνίδες πεζογράφοι της μεταπολεμικής γενιάς, η Ζέη, η Ζατέλη, η Δούκα, η Καρυστιάνη, η Φακίνου. Με τα χρόνια οι πελάτες που περνούν το κατώφλι του καταστήματος «δεν έρχονται με διάθεση να γνωρίσουν απλώς έναν έλληνα ποιητή ή πεζογράφο, αλλά να βρουν ένα καλό βιβλίο». Στη διάρκεια της λειτουργίας του ο «Δεσμός» ανέλαβε και άλλες πολιτιστικές πρωτοβουλίες. Στη μικρή γκαλερί του βιβλιοπωλείου εκτίθενται έργα ελλήνων εικαστικών. Εχει διοργανώσει στρογγυλές τράπεζες σε όλη τη Γαλλία και ραδιοφωνικές εκπομπές στο France Culture για την ελληνική λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και την Αρχαιότητα. Από το 1999 ως το 2008 αναλάμβανε τη διοργάνωση της ελληνικής συμμετοχής στο Salon du Livre στο Παρίσι.
Η μελλοντική φιλοδοξία του «Δεσμού» είναι το υλικό από τη δραστηριότητά του, έντυπο και οπτικοακουστικό (εκδόσεις, φωτογραφίες, συνεντεύξεις, βίντεο) να ψηφιοποιηθεί, να γίνει «μια τράπεζα μνήμης των ελληνογαλλικών πολιτισμικών σχέσεων για τους νεότερους», και να είναι προσβάσιμο από την ιστοσελίδα του στο Διαδίκτυο.
HeliosPlus
