Τα άτομα που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ μπορούν να επιβραδύνουν την εμφάνιση της ασθένειάς τους λαμβάνοντας συμπληρώματα του συμπλέγματος Β σε καθημερινή βάση.
Η ομοκυστεΐνη και η Αλτσχάιμερ
Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι τα υψηλά επίπεδα του αμινοξέος ομοκυστεΐνη στο αίμα αποτελούν παράγοντα κινδύνου για Αλτσχάιμερ καθώς και ότι τα συμπληρώματα βιταμινών του συμπλέγματος Β βοηθούν στη μείωση των επιπέδων της ομοκυστεΐνης. Ωστόσο δεν ήταν σαφές μέχρι σήμερα αν τα συμπληρώματα αυτά επιβραδύνουν την εξέλιξη της ήπιας γνωστικής διαταραχής η οποία θεωρείται προάγγελος της Αλτσχάιμερ.
Ο Ντέβιντ Σμιθ και η Γκεναέλ Ντουό από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ηγήθηκαν μιας ερευνητικής προσπάθειας προκειμένου να ανακαλύψουν αν πράγματι η βιταμίνη Β βάζει «φρένο» στην εμφάνιση της Αλτσχάιμερ. Χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας προκειμένου να παρακολουθήσουν επί δύο έτη τις αλλαγές στον εγκέφαλο 200 ηλικιωμένων εθελοντών με ήπια γνωστική διαταραχή. Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος οι μισοί από τους εθελοντές λάμβαναν υψηλές δόσεις βιταμίνης Β12, Β6 καθώς και φυλλικού οξέος (300, 20 και 4 φορές υψηλότερες αντιστοίχως σε σύγκριση με τις επίσημες συνιστώμενες δόσεις). Οι υπόλοιποι εθελοντές έλαβαν εικονικά συμπληρώματα.
Το 2010 ο δρ Σμιθ και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι οι υψηλές δόσεις βιταμινών του συμπλέγματος Β επιβράδυναν τη συρρίκνωση του εγκεφάλου ως και κατά 53% σε άτομα με επίπεδα ομοκυστεΐνης πάνω από το φυσιολογικό. Τώρα ο ίδιος ερευνητής και η δρ Ντουό διερεύνησαν το θέμα ακόμη βαθύτερα προκειμένου να ανακαλύψουν ποιες περιοχές του εγκεφάλου προστατεύονται περισσότερο μέσω της λήψης των βιταμινών.
Προστασία των περιοχών «υψηλού κινδύνου» του εγκεφάλου
Είδαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που πλήττονται περισσότερο από την Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένων του ιππόκαμπου και της παρεγκεφαλίδας, προστατεύονταν περισσότερο στους εθελοντές που λάμβαναν τις βιταμίνες. Για παράδειγμα στα άτομα με υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης, το ποσοστό ατροφίας του εγκεφάλου ήταν της τάξεως του 5,2% στην ομάδα των εικονικών συμπληρωμάτων αλλά μόλις 0,6% στην ομάδα της λήψης βιταμινών. Η μείωση της ατροφίας φάνηκε να μεταφράζεται και σε καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία: τα άτομα που λάμβαναν βιταμίνες του συμπλέγματος Β είχαν καλύτερες επιδόσεις σε γνωστικά τεστ.
Ο δρ Σμιθ ανέφερε ότι τα νέα αποτελέσματα που δημοσιεύονται στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS) «δείχνουν για πρώτη φορά ότι είναι πιθανό να τροποποιήσουμε την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ».
Σχολιάζοντας τα νέα αποτελέσματα ο Σάιμον Ρίντλεϊ από το Alzheimer’s Research UK προειδοποίησε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα προκειμένου να αποδειχθεί η σύνδεση μεταξύ βιταμινών του συμπλέγματος Β και πρόληψης της Αλτσχάιμερ. «Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η επίδραση φάνηκε μόνο σε μια υποομάδα ατόμων με ήπια γνωστική διαταραχή που συμμετείχαν στη δοκιμή. Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι μόνο κάποια άτομα με ήπια γνωστική διαταραχή θα αναπτύξουν Αλτσχάιμερ και δεν είναι ακόμη σαφές γιατί συμβαίνει αυτό».
Βιταμίνες σε όλα τα άτομα με προδιάθεση;
Από την πλευρά του όμως ο δρ Σμιθ σημείωσε ότι η διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών για το ζήτημα είναι χρονοβόρος. Υποστήριξε πως με δεδομένο ότι τα συμπληρώματα βιταμινών έχουν αποδείξει την ασφάλειά τους επί σειρά ετών, ίσως θα μπορούσαν να αρχίσουν να χορηγούνται άμεσα στα άτομα «υψηλού κινδύνου» για Αλτσχάιμερ στο πλαίσιο της πρόληψης. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ειδικό, ορισμένοι γιατροί χορηγούν ήδη συμπληρώματα βιταμινών του συμπλέγματος Β σε αυτά τα άτομα. «Εθεσα το ίδιο ερώτημα σε ένα συνέδριο πέρυσι και ένας ψυχίατρος στο ακροατήριο ανέφερε ότι χορηγεί τα συμπληρώματα στους ασθενείς του με ήπια γνωστική διαταραχή από τότε που εμφανίστηκε η πρώτη δημοσίευσή μας. Στην πράξη τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τους ειδικούς από το να δίνουν τις βιταμίνες».
Φως στον μηχανισμό της νόσου
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με άλλη μελέτη που δημοσιεύεται επίσης στην επιθεώρηση PNAS, ερευνητές του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ έριξαν φως στους μηχανισμούς που οδηγούν στην Αλτσχάιμερ. Συγκεκριμένα οι ερευνητές κατάφεραν να χαρτογραφήσουν με λεπτομέρεια το μονοπάτι που οδηγεί στις «κακοδιπλωμένες» μορφές της πρωτεΐνης β-αμυλοειδές οι οποίες παίζουν κεντρικό ρόλο στην εμφάνιση της νευροεκφυλιστικής νόσου. Εκτιμάται ότι το επίτευγμα αυτό θα οδηγήσει σε πιο πρώιμη διάγνωση της Αλτσχάιμερ αλλά και άλλων νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος Πάρκινσον επιτρέποντας την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς στοχευμένων θεραπειών. Σημειώνεται ότι η νέα ανακάλυψη έγινε στο ίδιο εργαστήριο του Κέιμπριτζ στο οποίο ο καθηγητής Κρίστοφερ Ντόμπσον εντόπισε πριν από 15 χρόνια τη φύση του «κακού διπλώματος» των πρωτεϊνών και ανακάλυψε ότι αυτή συνδέεται με την εμφάνιση Αλτσχάιμερ. Στη νέα μελέτη επικεφαλής ήταν ο δρ Τουόμας Νόουλς, επί έτη συνεργάτης του καθηγητή Ντόμπσον.
