Ισως δεν το έχετε φανταστεί ποτέ, αλλά κάπου εκεί ψηλά, έξω ακόμη και από την εξώσφαιρα, ένα κινητό εργαστήριο ελέγχει σε 24ωρη βάση την ποιότητα του αέρα που αναπνέετε. Ο Aura, ένας ερευνητικός δορυφόρος της NASA που υποστηρίζεται από ένα πρόγραμμα διεθνούς συνεργασίας, περιφέρεται γύρω από τη Γη 14 φορές την ημέρα και ανιχνεύει ρύπους ως και στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.
Ο Aura (EOS-CH-1) κινείται σε τροχιά συγχρονισμένη με τον Ηλιο και αποτελεί μέρος ενός «αστερισμού» δορυφόρων που λειτουργούν συνδυαστικά για τη μελέτη του κλίματος, του λεγόμενου «A-Train» (από το «Afternoon Train»). «Πετάει» σε σειρά με τους δορυφόρους Aqua, Calipso, CloudSat, Parasol και Shizuku. Για οκτάλεπτα διαστήματα τα όργανα που υπάρχουν σε καθέναν από αυτούς τους δορυφόρους πραγματοποιούν μετρήσεις στο ίδιο σημείο καθώς περνούν διαδοχικά από επάνω του. Τα δεδομένα που συλλέγουν συγκεντρώνονται, αναλύονται και μεταξύ άλλων χρησιμοποιούνται για τη σύνθεση υψηλής ευκρίνειας τρισδιάστατων εικόνων της ατμόσφαιρας και της επιφάνειας της Γης.
Δορυφορική αμαξοστοιχία
Τα άλλα «βαγόνια» της δορυφορικής αμαξοστοιχίας μελετούν κυρίως την εξάτμιση, τις βροχοπτώσεις, τον κύκλο του νερού και τον σχηματισμό των νεφών. Ο Aura, όπως υποδηλώνει και το λατινικό όνομά του, ασχολείται με την ποιότητα του αέρα και τη μελέτη του κλίματος του πλανήτη. Πραγματοποιεί μετρήσεις των συγκεντρώσεων διαφόρων αερίων –πολλά εκ των οποίων συνιστούν αυτό που αποκαλούμε ρύπους –στην ατμόσφαιρα της Γης φθάνοντας ως την τροπόσφαιρα, το χαμηλότερο στρώμα της.
Για τον σκοπό αυτόν είναι εξοπλισμένος με μια σειρά όργανα. Το HIRDLS (High Resolution Dynamics Limb Sounder) μετράει μέσω της υπέρυθρης ακτινοβολίας την κατανομή της θερμοκρασίας και τις συγκεντρώσεις του όζοντος, των υδρατμών, των χλωροφθορανθράκων (CFC), του μεθανίου, των οξειδίων του αζώτου και των αερολυμάτων στη μεσόσφαιρα, στη στρατόσφαιρα και στην ανώτερη τροπόσφαιρα. Αν και έχει υποστεί βλάβη εδώ και μερικά χρόνια, το συγκεκριμένο όργανο έχει συμβάλει σε πολύ σημαντικό βαθμό στις μελέτες ατμοσφαιρικής χημείας και εξακολουθεί να προσφέρει πολύτιμα δεδομένα ακόμη και σήμερα.
Το MLS (Microwave Limb Sounder) μετράει τα επίπεδα όζοντος, χλωρίου και άλλων αερίων στην ανώτερη ατμόσφαιρα και παρέχει πληροφορίες για τον ρόλο των υδρατμών στην άνοδο της θερμοκρασίας της Γης. Το OMI (Ozone Monitoring Instrument) μετράει μέσω της υπεριώδους και της ορατής ακτινοβολίας τα αερολύματα διακρίνοντας ανάμεσα στους διάφορους τύπους τους (π.χ., σκόνη, καπνός κτλ.) και παρέχει τα δεδομένα για την καθημερινή σύνθεση χαρτών της κατανομής του όζοντος. Τέλος, το TES (Tropospheric Emission Spectrometer) είναι το φασματόμετρο που ίσως φθάνει πιο κοντά μας καταγράφοντας το όζον, το μονοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο και τα οξείδια του αζώτου στην τροπόσφαιρα.
Η «καθημερινότητα» του Aura παρουσιάζεται στο βίντεο που δημιούργησε η Αμερικανική Χημική Εταιρεία (American Chemical Society) για την εκπαιδευτική σειρά της ChemMatters. Σε αυτό ο Π. Κ. Μπαρτία, επιστήμονας της NASA, εξηγεί πώς ο ερευνητικός δορυφόρος μπορεί να παρέχει μια πλήρη εικόνα της ποιότητας του αέρα σε όλον τον πλανήτη μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο και μιλάει για τον συχνά υποτιμημένο ρόλο του όζοντος ως αερίου του θερμοκηπίου.
HeliosPlus
