Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία συμφωνούν στη συνέχιση των πιέσεων με σκοπό να εκδιωχθεί ο Μπασάρ αλ Άσαντ από την εξουσία και να τερματιστεί η εμφύλια διαμάχη στη Συρία, δήλωσαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα και ο Τούρκος πρωθυπουργός, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στο Λευκό Οίκο, ενώ ο Τούρκος ηγέτης ανέφερε ότι θα επισκεφθεί τη Γάζα, αλλά και τη Δυτική Όχθη τον Ιούνιο.
Το συριακό ήταν στο επίκεντρο των επαφών του Μπαράκ Ομπάμα με τον τούρκο πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσινγκτον, με τον αμερικανό πρόεδρο να αφήνει εκ νέου ανοιχτό το θέμα της στρατιωτικής δράσης, μόνο αν υπάρξουν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για τη χρήση χημικών όπλων.
Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις στο ζήτημα –οι ΗΠΑ είναι περισσότερο προσεκτικές και η Τουρκία ζητά δυναμικότερη επέμβαση-, στις δηλώσεις τους ο Ερντογάν και ο Ομπάμα δεν έδειξαν να διαφοροποιούνται.
Όπως εξήγησε ο αμερικανός πρόεδρος, έχει δει ενδείξεις χρήσης χημικών όπλων στη Συρία, είναι όμως σημαντικό «να υπάρξουν συγκεκριμένες πληροφορίες» πριν υπάρξουν αποφάσεις για την δράση που θα πρέπει να αναληφθεί.
Διατηρεί πάντως το δικαίωμα να καταφύγει σε σειρά «διπλωματικών και στρατιωτικών επιλογών», όταν υπάρξουν σαφείς ενδείξεις, όπως είπε. Στο παρελθόν είχε επανειλημμένα αναφέρει ότι η χρήση χημικών όπλων είναι παράγοντας «που αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού» αλλά δεν προχώρησε ποτέ σε σαφείς αναφορές για το ποια θα είναι η απάντηση των ΗΠΑ.
Ωστόσο, σημείωσε ο Ομπάμα ότι δεν υπάρχει «μαγική λύση» για την «εξαιρετικά βίαιη και περίπλοκη κατάσταση» της Συρίας, ευελπιστώντας πάντως ότι η σύνοδος ΗΠΑ-Ρωσία στη Γενεύη «πρέπει να αποφέρει αποτελέσματα».
Ο Ομπάμα δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσει τη συριακή αντιπολίτευση, καθώς και την Τουρκία να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με τους πρόσφυγες από τη Συρία.
Από την πλευρά του, ο Ταγίπ Ερντογάν επισήμανε ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι διπλωματικές ενέργειες για την πρόληψη περισσότερων θανάτων στη Συρία.
Τουρκία και ΗΠΑ συναινούν πλήρως στην ανάγκη να τερματιστεί η αιματοχυσία και να υπάρξει πολιτική μετάβαση, υπογράμμισε ο Ερντογάν, απηχώντας και τις θέσεις του Μπαράκ Ομπάμα. Πάντως ο τούρκος πρωθυπουργός απέφυγε να απαντήσει σε ερώτημα για το τι θέσεις εξέφρασε στη συνάντησή του με τον Ομπάμα σχετικά με τη Συρία.
Η Τουρκία, που βλέπει τον εμφύλιο στα νότια σύνορά της να μαίνεται ενώ έχει υποστεί και τις παράπλευρες συνέπειες του στο έδαφός της, έχει ζητήσει από τη διεθνή κοινότητα να κινηθεί δυναμικότερα ενώ τάσσεται από καιρό υπέρ της παραίτησης του Άσαντ και πολιτική διαδικασία μετάβασης.
Σε ό,τι αφορά το προαναγγελθείσα επίσκεψη στη Γάζα και παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ να το ακυρώσει, ο Ταγίπ Ερντογάν επέμεινε ότι θα μεταβεί μάλλον τον Ιούνιο, ενώ θα επισκεφτεί και τη Δυτική Όχθη. «Προσδίδω στην επίσκεψη μεγάλη σημασία για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή», είπε σχετικά.
Σε επίσκεψή του στην Τουρκία τον Απρίλιο, ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είχε προτρέψει τον Ερντογάν να αποφύγει να θέσει σε κίνδυνο τη διαδικασία επαναπροσέγγισης με το Ισραήλ μετά από σχεδόν τρία χρόνια ψυχρότητας μετά το περιστατικό του Mavi Marmara.
Οι δύο πλευρές ήρθαν ξανά σε επαφή με πρωτοβουλία του Μπαράκ Ομπάμα, αν και η Τουρκία επισημαίνει ότι η πλήρης αποκατάσταση μάλλον δεν θα γίνει άμεσα.
Πέρα από την κατάσταση στη Συρία, η τρομοκρατία και η πολιτική ασφάλειας, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις και τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, οι τουρκοϊσραηλινές σχέσεις, το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Κυπριακό και τα ανθρώπινα δικαιώματα επίσης συζητήθηκαν στη συνάντηση—για την ακρίβεια σε σειρά συναντήσεων σχεδόν όλη την ημέρα.
«Στέκομαι στο πλευρό σας απέναντι στην τρομοκρατία», είπε ο Μπαράκ Ομπάμα, τονίζοντας ότι στηρίζει την προσπάθεια «για αλλαγές στην Τουρκία και ενδυνάμωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου».
Από την πλευρά του ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε λόγο και για «κοινό αγώνα» των δύο χωρών εναντίον της τρομοκρατίας και αναφέρθηκε στα κοινά συμφέροντα ΗΠΑ και Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, στην ευρύτερη περιοχή, στα ενεργειακά και σε άλλα θέματα.
Ο τούρκος πρωθυπουργός τόνισε ακόμη την ανάγκη ενίσχυσης της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών, λέγοντας ότι οι εμπορικές τους συναλλαγές αυξήθηκαν από τα 8 στα 20 δισεκατομμύρια την τελευταία δεκαετία και πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Για το Κυπριακό, ο πρόεδρος Ομπάμα δεν έκανε καμία αναφορά, ενώ ο πρωθυπουργός της Τουρκίας επισήμανε ότι το έθεσε στη συζήτηση και ότι «πάντα υπάρχει ευκαιρία» για την επίλυσή του, όπως είπε.
