Από όταν η οικονομική κρίση έκανε αισθητή την εμφάνισή της στα ελληνικά νοικοκυριά, οι Έλληνες άρχισαν να συζητούν συνεχώς για τα προβλήματα που τους έχει προκαλέσει, για τα άδεια από χρήματα πορτοφόλια τους και για το ποιο θα είναι το μέλλον που θα παραδώσουν στα παιδιά τους.
Μήπως τελικά η κρίση ήταν ένα γερό χαστούκι στην μέχρι τότε ρηχή και υλική ζωή των Ελλήνων; Μήπως ήρθε η ώρα η Ελλάδα να ξεκινήσει πάλι από την αρχή και εμείς να επαναπροσδιορίσουμε τις αρχές και τις ανάγκες μας; Υπάρχουν τελικά λύσεις ευτυχίας μέσα στο θολό τοπίο της κρίσης, που μόνο οικονομική δεν είναι τελικά; Και πως τα παιδιά και οι έφηβοι αντιλαμβάνονται την κρίση;
Απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, που ταλανίζουν την σύγχρονη ελληνική οικογένεια, προσπάθησαν να δώσουν πέντε διακεκριμένοι επιστήμονες –συγγραφείς των εκδόσεων Μίνωας, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής.
Τελικά τα παιδιά γνωρίζουν τα πάντα
«Πώς να κρυφτείς από τα παιδιά; Έτσι και αλλιώς τα ξέρουν όλα…» τραγουδούσε ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1979, παρουσιάζοντας μια αλήθεια που αρκετοί γονείς είτε δεν βλέπουν είτε δεν θέλουν να προσέξουν. «Καθετί που επηρεάζει τους γονείς είναι βέβαιο πως επηρεάζει και τα παιδιά» δηλώνει στο «Βήμα» η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου και συμπληρώνει πως «Είναι κοροϊδία να πιστεύουμε πως τα παιδιά δεν γνωρίζουν για την κρίση. Οι ειδήσεις, η δυσφορία και οι συζητήσεις των γονιών μεταφέρουν, άθελα τους στα παιδιά την δική τους ανασφάλεια. Με συνέπεια αυτό που βλέπουν να τα επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό».
Επειδή ακριβώς τα παιδιά και ιδιαίτερα οι έφηβοι, με τις κατάλληλες προσλαμβάνουσες και την παιδεία που διαθέτουν, μπορούν να ξεχωρίσουν τα μηνύματα θα πρέπει και οι ίδιοι οι γονείς να συνεισφέρουν σε αυτό. «Οι γονείς πρέπει να λένε την αλήθεια στα παιδιά τους, εξηγώντας ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την οικογένεια τους αλλά δυστυχώς είναι γενικό» υπογραμμίζει η κυρία Καππάτου «Αυτό που μετράει πλέον είναι το πώς διαχειρίζονται οι γονείς τις καταστάσεις πλέον, ανάλογα πάντα με την ηλικία και την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών».
«Η κρίση αφοπλίζει και δεν αφήνει περιθώρια διαφοροποίησης»
Η περίοδος της εφηβείας χαρακτηρίζεται από αρκετούς γονείς ως δύσκολη, γεμάτη εντάσεις και συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών και των γονιών τους. Σύμφωνα όμως με τον νευρολόγο –ψυχίατρο κ. Θάνο Ασκητή «η εφηβεία είναι μια μαγική περίοδος για τα παιδιά όταν υπάρχει όμως η βάση της επικοινωνίας και της σταθερότητας, αυτό ακριβώς που έχει ανάγκη ο έφηβος». Στο πλαίσιο της κρίσης όμως μεγαλώνει η αμφιβολία που διακατέχει τους νέους σχετικά με τον μέλλον τους. Πολλοί είναι εκείνοι, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις με πεσιμιστικό τρόπο, επηρεασμένοι από την καταστροφολογία των γονιών τους ότι «η κρίση έχει καταστρέψει τα πάντα» γύρω τους.
«Όντως η κρίση στραγγαλίζει τις προσδοκίες των ανθρώπων και ειδικά των εφήβων, οι οποίοι βρίσκονται στην αρχή ενός διαδρόμου απογείωσης» εξηγεί ο κ. Ασκητής και συμπληρώνει « Όταν βλέπουν τους γονείς τους να διακατέχονται από φόβο, κατάθλιψη, ένταση οδηγούνται σε αδιέξοδο. Και αυτό είναι το αρνητικό μέρος γιατί ο έφηβος οδηγείται σε μια παθητικότητα και μια ματαιοδοξία ότι «τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει άρα γιατί να παλεύω«».
Για αυτό το λόγω, για να μην αποτύχει μια ακόμα γενιά εφήβων, οφείλουν οι γονείς να είναι αληθινοί απέναντι τους, χωρίς όμως να είναι υπερβολικοί αλλά να εμψυχώνουν τα παιδιά τους. «Μην ξεχνάτε πως οι μεγάλες κοινωνικές επαναστάσεις ξεκίνησαν από τους εφήβους» υπενθυμίζει ο κ. Ασκητής «η επανάσταση των σημερινών εφήβων είναι το να εκφραστούν. Να αποκτήσουν τα δικά τους πρότυπα, μακριά από τα μεντιακά που μεγαλώσαμε εμείς και που κτίσαμε την λογική μας πάνω στην ύλη και στην ψεύτικη ευμάρεια» συμπληρώνει.
Ατροφική η συμπεριφορά των ενηλίκων τόσα χρόνια
Αυτό στο οποίο καταλήγουν, οι πιο αισιόδοξοι και όσοι κοιτάζουν μακριά, είναι πως από την συγκεκριμένη κρίση ο κόσμος θα έρθει πιο κοντά. Και εάν μια τέτοια άποψη κατακρίνεται από πολλούς, εξαιτίας της αποξένωσης των social media, υπάρχει και ο αντίλογος των ψυχολόγων οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η ευμάρεια που είχαμε πριν το 2010 μας είχε οδηγήσει στην μεταξύ μας αποξένωση και στην ταυτόχρονη ένθερμη σχέση μας με το χρήμα.
«Το χρήμα έγινε για εμάς η αξία της εργασίας μας, η αξία των συναισθημάτων μας, ακόμα και η αξία της ίδιας μας της προσωπικότητας. Χωρίς αυτό, αισθανόμαστε άχρηστοι, στερημένοι και ανικανοποίητοι μιας και μάθαμε να βλέπουμε το χρήμα ως μία πολύ πιο σύνθετη συναισθηματική ανάγκη» δηλώνει ο ψυχοθεραπευτής, κ. Παύλος Ιωαννίδης.
Όπως υποστηρίζει η ψυχολόγος κυρία Σμαρούλα Παντελή «Για πάρα πολλά χρόνια λιώναμε στους καναπέδες, είχαμε αφήσει την ψυχή μας εντελώς αγύμναστη. Ο ψυχισμός λοιπόν του ανθρώπου είχε μάθει σε μια μόνο διάσταση, αυτή του βολέματος. Τώρα που πρέπει να ενεργοποιήσουμε κάθε εσωτερική πηγή δύναμης, δημιουργικότητας πραγματικά βλέπουμε πόσο αγύμναστα είναι αυτά τα κομμάτια του εγκεφάλου μας».
Η χαρά και ευτυχία αντίδοτο στην κατάθλιψη
Με τα αντικαταθλιπτικά χάπια να έχουν αυξηθεί, σύμφωνα με την κυρία Παντελή, εξαιτίας και των καταθλιπτικών χώρων εργασίας, το παιχνίδι με τα παιδιά με τους φίλους μας μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμο για την συναισθηματική κατάσταση των Ελλήνων. «Με το κάθε είδους παιχνίδι, ο άνθρωπος χαίρεται. Αυτά τα σποτάκια χαράς φωτίζουν την ατμόσφαιρα ευτυχίας της ζωής μας» υπογραμμίζει η κυρία Παντελή.
Ταυτόχρονα ο επαναπροσδιορισμός των αξιών με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες κρίνεται ως η αναγκαία πράξη όλων. «Ίσως ήρθε η ώρα να επικεντρωθούμε στις βαθύτερες συναισθηματικές μας ανάγκες, μαθαίνοντας στον εαυτό μας πώς να διεκδικεί αυτό που πραγματικά έχει ανάγκη μακριά από αυτό που νόμιζε πως έχει ανάγκη» σχολιάζει ο κ. Ιωαννίδης.
Καταλυτικό ρόλο την ευτυχία και την χαρά του ανθρώπου διαδραμάτιζε – και συνεχίζει –η σχέση του Έλληνα με το καλό φαγητό και το κρασί. «Η επιστήμη δεν μπορεί να μας μάθει κάτι διαφορετικό, από όσες αξίες και όσα αποφθέγματα έλεγε από παλιά ο ελληνικός λαός» εξηγεί ο διατροφολόγος κ. Δημήτρης Γρηγοράκης και συμπληρώνει: «Πολλοί θεωρούν το αλκοόλ ως κάτι το επιβλαβές για την υγεία, όμως ένα ποτήρι κρασί προσφέρει εφορία στους ανθρώπους και συμβάλει στην καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Για αυτό όταν λέμε «στην υγειά μας» τσουγκρίζοντας τα ποτήρια μας μιλάμε κυριολεκτικά».
Παρά τα χημικά και τα φυτοφάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται στην πλειονότητα των οπωροκηπευτικών –τα βιολογικά είναι ακριβά για την συγκεκριμένη περίοδο –ο κόσμος φαίνεται να επιστρέφει σε ένα πιο μεσογειακό πρόγραμμα διατροφής, όπου καταναλώνει περισσότερα όσπρια, φρούτα και λαχανικά. Προϊόντα, τα οποία είναι οικονομικά για την ελληνική οικογένεια αλλά και υγιεινά για μικρούς και μεγάλους.
Βέβαια πριν από την κρίση «για να καλέσεις φίλους στο σπίτι για φαγητό, έπρεπε να έχεις κλείσει το καλύτερο catering με τα πιο γκουρμέ πιάτα, να έχεις συγκεκριμένα τραπεζομάντηλα και να φοράς ακριβά ρούχα» δηλώνει στο «Βήμα» η κυρία Παντελή «Αυτό ήταν μια πλασματική κατάσταση του ευ ζην που ζούσαμε. Το ευ ζην όμως σήμερα είναι να μοιραστούμε θετικά και αισιόδοξα συναισθήματα» καταλήγει.
