Όσοι βρέθηκαν το πρωί της Πέμπτης στο κτήριο της έδρας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, πήραν μια γεύση από «το γεγονός», από τη «γιορτή των κομμουνιστών», όπως λένε κάθε συνέδριο του ΚΚΕ τα μέλη και οι φίλοι του. Από την είσοδο επί της λεωφ. Ηρακλείου, στον Περισσό, οι προσκεκλημένοι στην έναρξη των εργασιών του 19ου συνεδρίου αντίκριζαν το κεντρικό σύνθημα που συμπυκνώνει τη γραμμή στρατηγικής πλεύσης του ΚΚΕ .
«Λαϊκή συμμαχία, ο λαός στην εξουσία. Ο σοσιαλισμός αναγκαίος και επίκαιρος» στο γιγαντοπανό στην πρόσοψη του κτηρίου αλλά και στην αίθουσα του συνεδρίου όπου δεσπόζει μαζί με ένα τεράστιο πανό στην «πλάτη» των συνέδρων που γράφει «Ζήτω ο μαρξισμός, λενινισμός και ο προλεταριακός διεθνισμός». Το ΚΚΕ πορεύεται με την πεποίθηση ότι η επαναστατική αλλαγή στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστική και ξεκαθαρίζει, ως προς το ζήτημα των συμμαχιών και της συμμετοχής σε κυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισμού, ασάφειες όπως τις λέει η πλειοψηφία του κόμματος (κοινωνική λαϊκή συμμαχία με κατεύθυνση αντιμονοπωλιακή-αντικαπιταλιστική , «όχι» σε κυβέρνηση αστικής διαχείρισης). Διολισθαίνει σε …ιδεολογική ομφαλοσκόπηση, οπισθοχώρηση από το πρόγραμμα του 15ου συνεδρίου για τα μέτωπα και παραπομπή για την επίλυση των προβλημάτων στο σοσιαλισμό, λένε ορισμένοι εκ των διαφωνούντων.
Επί της υποδοχής, κατά την είσοδο στο κτήριο, ο βουλευτής του ΚΚΕ κ. Γιάννης Γκιόκας ο οποίος «κατηύθυνε» τους προσκεκλημένους προς τα ενδότερα. Αυτή τη φορά , για οικονομικούς λόγους, δεν είχαν προσκαλέσει αντιπροσωπείες Εργατικών και Κομμουνιστικών Κομμάτων προκειμένου να παρακολουθήσουν τις εργασίες του 19ου Συνεδρίου. Πολιτική επιλογή ήταν να μην προσκαλέσουν εκπροσώπους των άλλων πολιτικών κομμάτων.
Τα φώτα σβήνουν. Ένα σύντομο αφιέρωμα στην ιστορία και τη δράση του ΚΚΕ σε βίντεο που ξεκινά με τη φράση «κάτω από την ίδια σημαία , συνεχίζουμε/ προχωράμε και θα νικήσουμε». Από την Κομούνα , στην επανάσταση των μπολσεβίκων , στην ίδρυση του ΚΚΕ το 1918 , στους μεγάλους σταθμούς της πορείας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, αγωνιστές, κομματικά στελέχη και προσωπικότητες της τέχνης του χθες, δεμένα με το σήμερα «κάτω από την ίδια σημαία». Κατά την προβολή τα πιο παρατεταμένα χειροκροτήματα υπήρξαν σε δυο στιγμές: όταν έγινε αναφορά στον Μπελογιάννη και νωρίτερα όταν ακούστηκε η φράση του Λένιν, από την ομιλία του στο 1ο συνέδριο της κομμουνιστικής διεθνούς ότι «στην καπιταλιστική κοινωνία, όταν η ταξική πάλη, που βρίσκεται στη βάση της κοινωνίας αυτής, οξύνεται κάπως σοβαρά, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε το ενδιάμεσο, παρά τούτο μόνο: είτε δικτατορία της αστικής τάξης, είτε δικτατορία του προλεταριάτου. Κάθε ονειροπόλημα για κάποια τρίτη λύση είναι αντιδραστικό θρηνολόγημα μικροαστού».
Κεντρική μορφή στην αίθουσα του συνεδρίου η επί 22 χρόνια ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ κυρία Αλέκα Παπαρήγα. Ανεβαίνει στο βήμα. Κηρύσσει την έναρξη των εργασιών. Μόνο ένας από τους εκλεγμένους συνέδρους έλειπε την ημέρα έναρξης των εργασιών του συνεδρίου. Δεν μπόρεσε να παρευρεθεί, λόγω ατυχήματος που είχε. Απαρτία. Η Αλέκα Παπαρήγα καλεί τους συνέδρους να ψηφίσουν για να γίνει συγκρότηση σε σώμα . Υψωμένα καρτελάκια στα χέρια των συνέδρων και η διαδικασία συνεχίζεται .
Το 29μελές προεδρείο του συνεδρίου που συγκροτήθηκε αποτελούν μεταξύ άλλων οι Δημήτρης Γόντικας, Θοδωρής Χιώνης, Δημήτρης Κουτσούμπας, Δημήτρης Αρβανιτάκης, Κώστας Παρασκευάς, Ελένη Μπέλλου, Γιώργος Πέρρος, Νίκος Σοφιανός, Τηλέμαχος Δημουλάς, Χρήστος Κατσώτης, Στέφανος Λουκάς , Λουίζα Ράζου, Θεοδόσης Κωνσταντινίδης κ.ά.
Ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του Τάκη Τσιόγκα (βουλευτής, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λάρισας, είχε εκλεγεί μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ στο 18ο Συνέδριο, πέθανε πριν από τρία χρόνια), στελεχών και μελών του ΚΚΕ που έφυγαν από τη ζωή την τελευταία 4ετία.
Η κυρία Παπαρήγα παρουσιάζει την εισήγηση της ΚΕ στο 19ο Συνέδριο. Η κατακλείδα του κειμένου: «Η 15η Απρίλη πρέπει να μας βρει ένα βήμα πιο μπροστά, είναι υποχρέωσή μας, είναι δικαίωμα των χιλιάδων αγωνιστών να απαιτούν από εμάς μεγαλύτερη ικανότητα και μαχητικότητα, ετοιμότητα, ανιδιοτέλεια, ενότητα θεωρίας και πράξης, ενότητα λόγων και έργων».
Εκτός κειμένου, η ΓΓ της ΚΕ συμπληρώνει ότι δεν μπορεί να πει κανείς ότι σε κάθε φάση θα υπάρχει πλήρης αρμονία μεταξύ θεωρίας και πράξης, με την έννοια ότι «δεν δρούμε στο δικό μας κήπο» . Όμως, επέμεινε, «έχουμε πολλά περιθώρια αυτή η απόκλιση να είναι η φυσιολογική, από τις αντικειμενικές συνθήκες και όχι από δικά μας λάθη». Και κατέληξε : «Αν γίνει αυτό, ενότητα λόγων και έργων, θεωρίας και πράξης, θα είμαστε μπροστά στους λαϊκούς αγώνες και πιο μπροστά από τις ίδιες τις ανάγκες του λαού…».
Καταχειροκροτείται.
Λίγο μετά, θερμό το χειροκρότημα από συνέδρους και προσκεκλημένους όταν ανακοινώθηκε η παρουσία βετεράνων, αγωνιστών από τη γενιά της Αντίστασης, του Δημοκρατικού Στρατού και των μετέπειτα λαϊκών αγώνων. Ευχαριστήρια προς όλους όσοι , από όλη την Ελλάδα, έκαναν προσφορές στο ΚΚΕ σε τρόφιμα, αναψυκτικά και άλλα προϊόντα για τις 4ημερες εργασίες.
Οι προσκεκλημένοι καλούνται να αποχωρήσουν, ώστε να προχωρήσουν οι διαδικασίες του συνεδρίου. Οι σύνεδροι θα «βουτήξουν» στα βαθιά για την τελική διαμόρφωση των θέσεων, του προγράμματος και του καταστατικού του ΚΚΕ, και θα λάβουν αποφάσεις τους για τα καθήκοντα και την πολιτική δράση κατά τα επόμενα χρόνια.
Πέφτει από τα μεγάφωνα μουσική . Πρώτα ο ύμνος του ΕΑΜ (Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν…) και μετά Θεοδωράκης-Ρίτσος από τη φωνή του Μπιθικώτση (Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα…).
Στη μια πλευρά, του μεγάλου φουαγιέ, πριν από την έξοδο, υπήρχε ένας μεγάλος πάγκος με βιβλία των εκδόσεων της Σύγχρονης Εποχής . Πολύς κόσμος στεκόταν και αγόραζε . Στις δημοσιογραφικές παρέες , ο ένας ρωτούσε τον άλλο, για την εκλογή γραμματέα της ΚΕ , αν παραμείνει ή όχι η Αλέκα, με ενδιάμεσες ματιές στο χώρο μην και δουν –δεν είδαν- κάποιον από τα …ηχηρά ονόματα των διαφωνούντων.
Στην έναρξη των εργασιών του συνεδρίου παραβρέθηκαν άνθρωποι της κοινωνικής ζωής, του πολιτισμού και της επιστήμης, του εργατικού λαϊκού κινήματος.
Το παρών έδωσε και ο Ιωσήφ Ζαχαριάδης , γιος του Νίκου Ζαχαριάδη, Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ από το 1931-1935 και Γενικού Γραμματέα της έως το 1956. Τον Ιούλιο του 2011, η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ , με απόφασή της, αποκατέστησε πλήρως τον Νίκο Ζαχαριάδη , κρίνοντας την καθαίρεσή του και τη διαγραφή του από την 7η πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (18-24 Φεβρουαρίου 1957 ) ως πράξεις άδικες και τις κατηγορίες εναντίον του ανυπόστατες και συκοφαντικές.
Εκεί ήταν ο ηθοποιός-σκηνοθέτης και πρώην βουλευτής του ΚΚΕ Κώστας Καζάκος, η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη, ο πανεπιστημιακός (καθηγητής ιστορίας στο ΑΠΘ) Γιώργος Μαργαρίτης, ο πρέσβης της Κούβας Οσβάλντο Κομπάτσο Μαρτίνεζ, ο μουσικοσυνθέτης Θάνος Μικρούτσικος, ο ποιητής Γιώργος Κακουλίδης, οι ηθοποιοί Βασίλης Κολοβός , Ελένη Γερασιμίδου, Παύλος Ορκόπουλος, Αιμιλία Υψηλάντη, ο καλαθοσφαιριστής Νίκος Παππάς.
Παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Βουλής Βαγγέλης Μεϊμαράκης , ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Κώστας Ασκούνης, ο δήμαρχος Πειραιά Βασίλης Μιχαλολιάκος. Ο δημαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης που προσκλήθηκε και παρέστη , προσερχόμενος δήλωσε ότι «το ΚΚΕ είναι ένα μεγάλο και ιστορικό κόμμα και ως εκ τούτου οι θέσεις του και η επεξεργασία τους, όπως θα προκύψουν από αυτό το συνέδριο, ενδιαφέρουν εύλογα κάθε πολίτη. Και πολύ περισσότερο την Αθήνα, καθώς η παρουσία του στο Δημοτικό Συμβούλιο, είναι ιδιαίτερα δραστήρια». Ο περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός έστειλε χαιρετιστήριο μήνυμα, καθώς βρισκόταν στη Σύνοδο Ολομέλειας της Επιτροπής των Περιφερειών, στις Βρυξέλλες. και δεν μπόρεσε να παρευρεθεί.
Επίσης, έδωσαν το «παρών» οι Φράκλιν Γκονζάλες, πρέσβης Βενεζουέλας στην Ελλάδα, Βου Μπινχ, Πρέσβης του Βιετνάμ στην Ελλάδα, Σαμίρ Αμπού Γκαζάλε, πρέσβης της Παλαιστινιακής Αρχής στην Ελλάδα, Βαλεντίν Πάτσο, αναπληρωτής ΓΓ της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ), εκπρόσωπος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Περού, Ίλντα Τσακόν Μπράβο, εκπρόσωπος της Συνομοσπονδίας Εργατών Κούβας στην ΠΣΟ κ.ά. Χαιρετιστήρια μηνύματα έστειλαν στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ 81 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα από όλες τις ηπείρους .