Χαίρε καρκίνε, οι «μελλοθάνατοι» σε αγνοούν

«Η γειτνίαση με τον θάνατο σού δίνει ζωή» θέλει να πιστεύει ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης. «Μπροστά στον θάνατο ο καθένας είναι μόνος, όσους κι αν έχει γύρω του. Σε αυτή τη μοναχική πορεία τους όμως οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι όρθιοι –και αυτό είναι αξιοθαύμαστο».

Ο δημιουργός του πολυβραβευμένου ντοκυμαντέρ «Αλλος δρόμος δεν υπήρχε» παρουσιάζει από τις 11 Απριλίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος το ντοκυμαντέρ του με τίτλο «ΜΕΤΑΞΑ: ακούγοντας τον χρόνο». Με αφετηρία γιατρούς και προσωπικό του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Μεταξά που πάσχουν από καρκίνο, ο θεατής παρακολουθεί αυτή την ιδιαίτερη ομάδα ασθενών που συνεχίζουν να εργάζονται στο νοσοκομείο. Παρά το δυσάρεστο θέμα του, η ταινία υμνεί το θαύμα της ζωής.

Δεν υπήρχε κάποιο οικογενειακό περιστατικό που παρακίνησε τον Σταύρο Ψυλλάκη για τη δημιουργία του «ΜΕΤΑΞΑ». Η ιδέα και μόνο ότι υπάρχουν γιατροί οι οποίοι ενώ πάσχουν οι ίδιοι από καρκίνο, εξακολουθούν να θεραπεύουν τού ήταν αρκετή. Ηταν μια ιδέα του Νίκου Καρβούνη, ογκολόγου-παθολόγου στο Νοσοκομείο Μεταξά. Ο Καρβούνης πάσχει από καρκίνο και μάλιστα στην πρώτη συνάντησή του με τον Ψυλλάκη είχε τη διακριτικότητα να μην αναφέρει καν το πρόβλημα υγείας του.

Παράλληλα με τα πρώτα ραντεβού του Ψυλλάκη με καρκινοπαθείς, άρχισε η κάθε άλλο παρά εύκολη προσπάθεια ανεύρεσης χρηματοδοτών της ταινίας. «Υπήρξαμε πραγματικά τυχεροί γιατί τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, όταν αποφασίσαμε να κάνουμε την ταινία, οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν έκαναν καμία κίνηση» λέει ο σκηνοθέτης.

Ορισμένες φορές σε αυτά τα πράγματα η τύχη αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα. Αν λοιπόν ο Νίκος Καρβούνης, κατά τη διάρκεια ενός ιατρικού συνεδρίου, δεν είχε συστήσει τυχαία τον Σταύρο Ψυλλάκη στον Νίκο Μαλάμο, μέλος του ΔΣ της Εταιρείας Ογκολόγων-Παθολόγων Ελλάδας, το «ΜΕΤΑΞΑ» μπορεί και να μην είχε γίνει ποτέ. Ο Μαλάμος πίστεψε στο σχέδιο και το υπερασπίστηκε. «Από την καλή διάθεση ενός ανθρώπου πήρε μπροστά μια ταινία» σχολιάζει ο σκηνοθέτης.

Κομβικό σημείο του «ΜΕΤΑΞΑ» όμως ήταν η κοινή απόφαση όσων ασχολήθηκαν με τη δημιουργία του να μην καταλήξουν σε «μια ακόμη ιατρική ταινία για τον καρκίνο ούτε σε μια ταινία καταγγελίας για το πώς λειτουργούν τα νοσοκομεία και πώς αντιμετωπίζονται οι καρκινοπαθείς στην Ελλάδα». Από την αρχή στόχος ήταν μια ταινία περισσότερο υπαρξιακή, που με ποιητικό τρόπο θα εξέταζε ανθρώπους σε οριακές καταστάσεις. «Κανένας από τους πάσχοντες από καρκίνο που βλέπουμε στην ταινία δεν μας έδωσε το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσουμε σαν μελλοθάνατο» λέει ο Ψυλλάκης.

Αποτολμά μάλιστα μια σύγκριση των καρκινοπαθών με τους αντάρτες του ντοκυμαντέρ του «Αλλος δεν υπήρχε». «Οι αντάρτες πίστεψαν σε έναν ολόκληρο κόσμο, στο όραμα του κομμουνισμού. Ξαφνικά το όραμά τους γκρεμίστηκε, όπως και οι ιδεολογίες. Ομως παρά την ήττα, παρά τα χτυπήματα, εκείνοι έμειναν όρθιοι. Διάλεξαν να διατηρήσουν αλώβητη την αξιοπρέπειά τους».

Οσο για τον υπότιτλο της ταινίας («ακούγοντας τον χρόνο»), ανήκει σε κάτι που είπε ένας φίλος του σκηνοθέτης, ο Αλέκος Ζούκας, ο οποίος αρρώστησε στα γυρίσματα. Του είπε ότι η αρρώστια του τον έμαθε να ακούει τον χρόνο. «Είμαστε όλοι θνητοί που κάποια στιγμή θα πεθάνουμε» καταλήγει ο σκηνοθέτης. «Ως τότε η ζωή είναι ωραία και αξίζει να τη ζεις».